Η μέτρηση του πληθωρισμού και η επανεξέταση της στρατηγικής

Ένας αξιόπιστος δείκτης μέτρησης του πληθωρισμού μάς βοηθά να επιτελούμε καλύτερα το καθήκον μας

Το καθήκον μας είναι να διατηρούμε τη σταθερότητα των τιμών. Για να το πετύχουμε διασφαλίζουμε ότι ο πληθωρισμός – ο ρυθμός με τον οποίο οι συνολικές τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου – παραμένει χαμηλός, σταθερός και προβλέψιμος.

Για να επιτελούμε σωστά το καθήκον μας χρειαζόμαστε έναν αξιόπιστο δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού. Εξετάζουμε τις τιμές εκατοντάδων αγαθών και υπηρεσιών για τα οποία οι άνθρωποι ξοδεύουν συνήθως τα χρήματά τους. Αυτά είναι, μεταξύ άλλων, αγαθά όπως τα είδη διατροφής, τα ρούχα ή τα αυτοκίνητα, καθώς και υπηρεσίες όπως οι λογαριασμοί κινητής τηλεφωνίας, τα εισιτήρια τρένων, ακόμη και τα ενοίκια. Όλα αυτά μαζί μάς δίνουν μια ιδέα για το πώς μεταβάλλονται οι τιμές στην οικονομία συνολικά.

Ποιον δείκτη μέτρησης χρησιμοποιούμε στη ζώνη του ευρώ;

Στη ζώνη του ευρώ αποκτούμε αυτήν τη γενικότερη εικόνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), ο οποίος καταρτίζεται από τη στατιστική υπηρεσία της ΕΕ. Ο ΕνΔΤΚ μοιάζει με ένα τεράστιο καλάθι αγορών το οποίο περιέχει 295 αγαθά και υπηρεσίες από όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ και έχει σχεδιαστεί για να δείχνει αντιπροσωπευτικά σε ποια αγαθά και υπηρεσίες ξοδεύουν συνήθως τα χρήματά τους οι άνθρωποι.

Αυτός ο συνολικός δείκτης μέτρησης αποτελεί ένα καλό μέσο παρακολούθησης του τρόπου με τον οποίο μεταβάλλονται οι τιμές στην οικονομία. Είναι σαν ένας χάρτης που βοηθά την ΕΚΤ να λαμβάνει τις σωστές αποφάσεις. Και όπως ακριβώς ένας χάρτης πρέπει να είναι αξιόπιστος και επικαιροποιημένος για να δείχνει τα εμπόδια ή τις νέες κατευθύνσεις στην πορεία μας, έτσι και η ΕΚΤ χρειάζεται έναν δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού που να είναι πιστευτός, αξιόπιστος, επίκαιρος και συγκρίσιμος.

Η μέτρηση του πληθωρισμού μπορεί να είναι ένα περίπλοκο εγχείρημα

Είναι δύσκολο να διασφαλίσουμε ότι ο δείκτης μέτρησης του πληθωρισμού που χρησιμοποιούμε πληροί αυτά τα υψηλά κριτήρια. Η ποιότητα των αγαθών και των υπηρεσιών μπορεί να μεταβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Το τελευταίο μοντέλο του κινητού σας τηλεφώνου, για παράδειγμα, πιθανόν να έχει κοστίσει περισσότερο από το προηγούμενο. Η υψηλότερη τιμή ενδέχεται να αντανακλά τη βελτίωση της ποιότητάς του και όχι τον πληθωρισμό. Νέα, καινοτόμα αγαθά και υπηρεσίες αντικαθιστούν τα παλαιά με πολύ ταχύτερους ρυθμούς, γεγονός που καθιστά τη μέτρηση δυσκολότερη με την πάροδο του χρόνου. Η ανάπτυξη των διαδικτυακών αγορών, όπου οι τιμές μπορεί να διαφέρουν από τις τιμές στα τοπικά καταστήματα, καθιστά επίσης πιο περίπλοκη τη μέτρηση της μεταβολής των τιμών.

Η ενσωμάτωση του κόστους ιδιόκτητης κατοικίας είναι δύσκολη

Το 2020, οι Ευρωπαίοι πολίτες μάς εξέφρασαν τις ανησυχίες τους σχετικά με την άνοδο του κόστους της στέγασης. Ωστόσο, ο δείκτης που χρησιμοποιούμε για τη μέτρηση του πληθωρισμού δεν αντανακλούσε πλήρως το κόστος ιδιόκτητης κατοικίας – γνωστό ως «κόστος ιδιοκατοίκησης». Την περίοδο εκείνη, οι τιμές των κατοικιών ακολούθησαν ανοδική πορεία για κάποιο χρονικό διάστημα σε πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ, ενώ ο πληθωρισμός παρέμενε χαμηλός.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους το κόστος ιδιόκτητης κατοικίας δεν έχει ακόμη συμπεριληφθεί στον δείκτη που χρησιμοποιούμε για τη μέτρηση του πληθωρισμού.

Για παράδειγμα, το ποσοστό των πολιτών που διαθέτουν ιδιόκτητη κατοικία ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Αυτό σημαίνει ότι τα στατιστικά στοιχεία για τη μίσθωση κατοικιών μάς δίνουν περισσότερες πληροφορίες σε χώρες με μεγάλες αγορές μισθωμένων κατοικιών. Σε αυτές τις χώρες, τα επίπεδα των μισθωμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση του κόστους στέγασης για όσους διαθέτουν ιδιόκτητη κατοικία. Ενώ στις χώρες με μικρότερες αγορές μισθωμένων κατοικιών, όπου καταγράφονται περισσότερες αγορές ακινήτων, οι τιμές πώλησης των κατοικιών και των διαμερισμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό των τάσεων των τιμών όσον αφορά την ιδιοκατοίκηση.

Αυτού του είδους οι διαφορές δυσχεραίνουν επίσης την εξεύρεση συγκρίσιμου δείκτη μέτρησης για τη ζώνη του ευρώ.

Θέλουμε να χρησιμοποιούμε έναν δείκτη μέτρησης του πληθωρισμού που να αποτυπώνει τα βιώματα των πολιτών όσο το δυνατόν πιστότερα. Γι’ αυτόν τον λόγο το Διοικητικό Συμβούλιο στηρίζει τη συμπερίληψη του κόστους ιδιοκατοίκησης στον ΕνΔΤΚ. Είναι όμως ένα δύσκολο εγχείρημα και θα χρειαστεί χρόνο για να εφαρμοστεί.

Στο μεταξύ, θα συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τον τρέχοντα ΕνΔΤΚ ως το βασικό σημείο αναφοράς μας για τη μέτρηση του πληθωρισμού. Ωστόσο, για να βελτιώσουμε περαιτέρω την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μεταβάλλονται οι τιμές στην οικονομία, θα παρακολουθούμε και άλλους δείκτες μέτρησης του πληθωρισμού που περιλαμβάνουν την ιδιοκατοίκηση.