25 χρόνια ενότητας του ευρώ

24 Μαΐου 2023

της Christine Lagarde

Την 1η Ιουνίου 1998 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να προετοιμάσει την εισαγωγή του ευρώ – τη μεγαλύτερη νομισματική μετάβαση που έγινε ποτέ στον κόσμο. Την εποχή εκείνη ήμουν δικηγόρος και θυμάμαι ότι εργαζόμασταν με φρενήρεις ρυθμούς για να αναθεωρήσουμε συμβάσεις που βασίζονταν σε συναλλαγματικές ισοτιμίες οι οποίες σύντομα θα έπαυαν να υπάρχουν. Θα μπορούσε το κοινό νόμισμα πραγματικά να λειτουργήσει; Σήμερα, την ημέρα εορτασμού της 25ης επετείου αυτού του ιδρύματος, γνωρίζουμε ότι το ευρώ λειτουργεί και ότι έχει φέρει την Ευρώπη πιο κοντά.

Έχοντας λάβει από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης την εντολή να διαφυλάσσει το ευρώ, το προσωπικό μας στη Φρανκφούρτη, σε συνεργασία με συναδέλφους από τις 20 εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, εργάζεται άοκνα για την εκπλήρωση της αποστολής που μας έχει ανατεθεί: τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Η αποστολή αυτή είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών.

Τα τελευταία 25 χρόνια έχουμε υποδεχθεί εννέα νέες χώρες στην ευρωζώνη και αριθμούμε πλέον όχι 11 αλλά 20 μέλη. Και έχουμε αναλάβει νέα καθήκοντα, όπως είναι η εποπτεία των ευρωπαϊκών τραπεζών. Σήμερα το ευρώ είναι το δεύτερο σημαντικότερο νόμισμα στο διεθνές νομισματικό σύστημα, μετά το αμερικανικό δολάριο.

Υπήρξαν βέβαια δύσκολες στιγμές στη διαδρομή μας. Σε όλες τις περιόδους είτε θετικών είτε αρνητικών οικονομικών εξελίξεων τις οποίες αντιμετώπισαν οι προκάτοχοί μου Βιμ Ντούιζενμπεργκ, Ζαν-Κλοντ Τρισέ και Μάριο Ντράγκι, η ΕΚΤ ήταν πάντοτε προσηλωμένη στην οικοδόμηση μιας ισχυρότερης βάσης για το μέλλον της Ευρώπης μέσω της εκπλήρωσης της εντολής που μας έχει ανατεθεί.

Η πανδημία και ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας απέδειξαν ότι η σταθερότητα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Οι αυξανόμενες γεωπολιτικές αντιπαλότητες μπορεί να σημαίνουν μια μεγαλύτερη αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία στο μέλλον. Σε έναν κόσμο όπου επικρατεί αβεβαιότητα, η ΕΚΤ ήταν, και θα εξακολουθήσει να είναι, ένα αξιόπιστο και σταθερό σημείο αναφοράς.

Έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να ενεργούμε και να προσαρμοζόμαστε με ταχύτητα ακόμη και στις σοβαρότερες προκλήσεις. Λίγους μόνο μήνες αφότου ανέλαβα Πρόεδρος της ΕΚΤ, αντιδράσαμε άμεσα στην πανδημία. Κατά την οξεία φάση της, λάβαμε μια σειρά μέτρων για να στηρίξουμε την οικονομία της ευρωζώνης, αποφεύγοντας τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού.

Σήμερα ενεργούμε με την ίδια αποφασιστικότητα για να μειώσουμε τον πληθωρισμό. Αφού ήταν υπερβολικά χαμηλός για πολλά χρόνια, ο πληθωρισμός είναι σήμερα σε πολύ υψηλά επίπεδα και αναμένεται να παραμείνει έτσι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο πληθωρισμός διαβρώνει την αξία του χρήματος, μειώνοντας την αγοραστική δύναμη και βλάπτοντας τους πολίτες και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την ευρωζώνη – και ιδίως τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας μας.

Εντούτοις, θα επαναφέρουμε τον πληθωρισμό στον στόχο μας του 2% μεσοπρόθεσμα. Γι’ αυτό ακριβώς αυξήσαμε τα επιτόκια με πρωτοφανή ρυθμό και γι’ αυτό ακριβώς θα τα διαμορφώσουμε σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα – και θα τα διατηρήσουμε σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί – προκειμένου να επαναφέρουμε εγκαίρως τον πληθωρισμό στον στόχο μας.

Όπως μας υπενθυμίζουν τα γεγονότα που συνέβησαν πρόσφατα στον τραπεζικό τομέα, το έργο της νομισματικής πολιτικής υποβοηθείται από ένα υγιές τραπεζικό σύστημα. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα αποτελεί προϋπόθεση για τη σταθερότητα των τιμών και αντίστροφα. Από το 2014 που αναλάβαμε την τραπεζική εποπτεία, εργαζόμαστε για να διαφυλάξουμε την ευρωστία των τραπεζών στην ευρωζώνη. Οι επόπτες μας υπό την προεδρία του Αντρέα Ενρία θα συνεχίσουν τις προσπάθειες για να διασφαλίσουμε ότι οι τράπεζες διαθέτουν επαρκή κεφάλαια και είναι ανθεκτικές στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, ούτως ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να χορηγούν δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Η νομισματική μας ένωση δοκιμάστηκε πολλές φορές τα τελευταία 25 χρόνια. Έχουμε έρθει αντιμέτωποι με κρίσεις που θα μπορούσαν να μας έχουν διαλύσει – μεταξύ άλλων τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση, την κρίση δημόσιου χρέους, και την πανδημία. Όμως από κάθε κρίση βγαίνουμε πιο δυνατοί. Πρέπει τώρα να αξιοποιήσουμε αυτή την εσωτερική δύναμη.

Καθώς ο κόσμος γίνεται πιο απρόβλεπτος, η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητα σε δύο μέτωπα. Αφενός, με την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών, η Ευρώπη μπορεί να διευκολύνει καλύτερα τις επενδύσεις προς τους τομείς της πράσινης οικονομίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού που είναι τόσο καίριοι για τη μελλοντική της ανάπτυξη. Αφετέρου, με την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο τραπεζικός τομέας θα συμβάλλει ώστε σε μελλοντικές κρίσεις οι κίνδυνοι να περιορίζονται αντί να ενισχύονται.

Όπως άλλωστε είχε πει κάποτε η πρώην Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Σιμόν Βέιγ, «χρειαζόμαστε μια Ευρώπη ικανή για αλληλεγγύη, ανεξαρτησία και συνεργασία». Αυτή η φράση αποτυπώνει ακριβώς αυτό που αντιπροσωπεύει το ευρώ. Το ευρώ τελικά είναι κάτι παραπάνω από ένα νόμισμα. Είναι η ισχυρότερη μορφή ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αντιπροσωπεύει μια ενωμένη Ευρώπη που εργάζεται από κοινού, προστατεύοντας και ωφελώντας όλους τους πολίτες της.

Η ΕΚΤ θα αποτελεί πάντοτε τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της προσπάθειας.

Το παρόν δημοσιεύθηκε ως άρθρο γνώμης σε εφημερίδες στις 20 χώρες της ευρωζώνης