PERSCONFERENTIE

Christine Lagarde, president van de ECB,
Luis de Guindos, vicepresident van de ECB

Frankfurt am Main, 27 oktober 2022

Goedemiddag, de vicepresident en ik heten u welkom bij onze persconferentie.

De Raad van Bestuur heeft vandaag besloten de drie basisrentetarieven van de ECB met 75 basispunten te verhogen. Met deze derde opeenvolgende belangrijke verhoging van de beleidsrente hebben we aanzienlijke voortgang geboekt bij het terugschroeven van de monetairbeleidsaccommodatie. We hebben dit besluit vandaag genomen, en verwachten de rentetarieven verder te verhogen, om ervoor te zorgen dat de inflatie tijdig terugkeert naar onze doelstelling van 2% op middellange termijn. We zullen het toekomstige beleidsrentetraject baseren op de ontwikkeling van de vooruitzichten voor de inflatie en de economie, in overeenstemming met onze benadering per vergadering.

De inflatie is nog steeds veel te hoog en zal voor langere tijd boven onze doelstelling blijven. In september bedroeg de inflatie in het eurogebied 9,9%. De afgelopen maanden hebben de sterk gestegen prijzen van energie en voedingsmiddelen, knelpunten bij de toelevering en het herstel van de vraag na de pandemie geleid tot een verbreding van de prijsdruk en een stijging van de inflatie. Ons monetair beleid is erop gericht de vraagondersteuning te verminderen en bescherming te bieden tegen het risico van een aanhoudende opwaartse verschuiving van de inflatieverwachtingen.

De Raad van Bestuur heeft ook besloten de voorwaarden voor de derde reeks gerichte langerlopende herfinancieringstransacties (TLTRO-III) te wijzigen. Tijdens de acute fase van de pandemie hebben de TLTRO’s een cruciale rol gespeeld bij het tegengaan van neerwaartse risico’s voor de prijsstabiliteit. Gezien de onverwachte en buitengewone toename van de inflatie moet dit instrument vandaag echter opnieuw worden gekalibreerd om het in overeenstemming te brengen met het ruimere proces van normalisering van het monetair beleid en om de doorwerking van onze verhoging van de beleidsrente naar de bancaire leenvoorwaarden te versterken. We hebben dan ook besloten de rentetarieven op TLTRO-III vanaf 23 november 2022 aan te passen en de banken extra vrijwillige vervroegde terugbetalingsdata aan te bieden.

Om de vergoeding op door kredietinstellingen bij het Eurosysteem aangehouden minimumreserves beter af te stemmen op de geldmarktverhoudingen, hebben we ten slotte besloten de vergoeding op minimumreserves vast te stellen op de rente op de depositofaciliteit van de ECB.

De vandaag genomen besluiten worden uiteengezet in een persbericht op onze website. De veranderingen in de voorwaarden van TLTRO-III worden nader toegelicht in een afzonderlijk persbericht dat om 15.45 uur (Midden-Europese tijd) wordt gepubliceerd. In een ander technisch persbericht, dat ook om 15.45 uur verschijnt, wordt de verandering in de vergoeding op de minimumreserves uiteengezet.

Ik zal nu nader ingaan op onze kijk op de ontwikkeling van de economie en de inflatie en vervolgens onze beoordeling van de financiële en monetaire omstandigheden toelichten.

Economische bedrijvigheid

De economische bedrijvigheid in het eurogebied is in het derde kwartaal van het jaar waarschijnlijk aanzienlijk vertraagd en we verwachten in de rest van het jaar en begin volgend jaar een verdere afzwakking. De hoge inflatie blijft de bestedingen en productie temperen door vermindering van de reële inkomens van mensen en de opgelopen kosten voor bedrijven. Ernstige verstoringen in de gastoevoer hebben de situatie verder verslechterd en zowel het consumenten- als ondernemersvertrouwen is snel gedaald, wat ook een rem zet op de economie. Na een sterk resultaat in de voorgaande kwartalen, toen de sectoren die het meest getroffen waren door de coronamaatregelen weer opengingen, vertraagt de vraag naar diensten nu, en de op enquêtes gebaseerde indicatoren voor nieuwe orders in de verwerkende industrie laten een daling zien. Daarbij komt dat de wereldwijde economische bedrijvigheid minder snel groeit als gevolg van aanhoudende geopolitieke onzekerheid, vooral vanwege de ongerechtvaardigde oorlog van Rusland tegen Oekraïne, en krappere financieringsvoorwaarden. De verslechterende ruilvoet drukt de inkomens in het eurogebied, aangezien de prijzen die betaald moeten worden voor de invoer sneller stijgen dan de ontvangen prijzen voor de uitvoer.

De gunstige situatie op de arbeidsmarkt hield in het derde kwartaal aan en de werkloosheidsgraad bleef in augustus op het historisch lage niveau van 6,6%. Hoewel de kortetermijnindicatoren erop wijzen dat er in het derde kwartaal nog steeds banen bijkwamen, kan de zwakkere economie in de toekomst mogelijk leiden tot een iets hogere werkloosheid.

Begrotingsmaatregelen om de economie te beschermen tegen het effect van de hogere energieprijzen moeten tijdelijk zijn en gericht op de meest kwetsbaren om te voorkomen dat de inflatoire druk wordt aangewakkerd. Beleidsmakers moeten prikkels geven om het energieverbruik te verminderen en de energiebevoorrading stimuleren. Tegelijkertijd moeten overheden begrotingsmaatregelen nemen die erop gericht zijn de hoge overheidsschuldquote geleidelijk aan weer terug te dringen. Structureel beleid moet het groeipotentieel, de aanbodcapaciteit en de veerkracht van het eurogebied vergroten en zo bijdragen tot een vermindering van de prijsdruk op middellange termijn. De spoedige tenuitvoerlegging van de investerings- en structurele hervormingsplannen in verband met het Next Generation EU-programma zal een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelstellingen.

Inflatie

De inflatie is in september tot 9,9% gestegen, waarbij alle componenten een verdere stijging lieten zien. De prijsstijging van energie was met 40,7% wederom de belangrijkste factor achter de stijging van de totale inflatie. De prijzen van gas en elektriciteit leverden daar een toenemende bijdrage aan. De hoge inputkosten maakten de voedselproductie duurder, waardoor de voedselprijzen ook verder stegen, naar 11,8%.

De knelpunten bij de toelevering nemen geleidelijk aan af, hoewel de vertraagde doorwerking ervan de inflatie nog beïnvloedt. Het effect van de inhaalvraag neemt weliswaar af, maar drijft de prijzen in de dienstensector nog wel op. De depreciatie van de euro heeft ook bijgedragen aan de opbouw van inflatoire druk.

De prijsdruk is in steeds meer sectoren zichtbaar, onder meer doordat het effect van de hoge energiekosten in de hele economie doorwerkt. De maatstaven van de onderliggende inflatie bleven dus op een verhoogd niveau. Daarbij steeg de inflatie exclusief energie en voedingsmiddelen in september verder tot 4,8%.

De sterke arbeidsmarkt en een inhaaleffect ter compensatie van de hogere inflatie leiden waarschijnlijk tot hogere lonen. Binnenkomende gegevens en recente loonakkoorden duiden op een mogelijke groei van de loonstijging. De meeste maatstaven van de inflatieverwachtingen voor de langere termijn bedragen momenteel circa 2%, hoewel verdere recente herzieningen van sommige indicatoren tot boven de doelstelling nauwlettend moeten worden gevolgd.

Beoordeling van risico's

De binnenkomende gegevens bevestigen dat de risico’s voor de economische groeivooruitzichten duidelijk neerwaarts gericht zijn, met name op de korte termijn. Een langdurige oorlog in Oekraïne blijft een aanzienlijk risico. Dit zou het vertrouwen verder kunnen aantasten en beperkingen aan de aanbodzijde weer kunnen verergeren. Ook de kosten voor energie en voeding zouden aanhoudend hoger kunnen blijven dan verwacht. Een afzwakkende wereldeconomie kan een verdere rem zetten op de groei in het eurogebied.

De risico’s in verband met de inflatievooruitzichten zijn voornamelijk opwaarts gericht. Het grootste risico op korte termijn is een verdere stijging van de consumptieprijzen voor energie. Op middellange termijn kan de inflatie hoger uitvallen dan verwacht in het geval van een stijging van de prijzen voor grondstoffen van energie en voedingsmiddelen en een sterkere doorwerking naar de consumptieprijzen, een aanhoudende verslechtering van de productiecapaciteit van de economie van het eurogebied, een voortdurende toename van de inflatieverwachtingen boven onze doelstelling of hoger dan verwachte loonstijgingen. Daar staat tegenover dat een daling van de energiekosten en een verdere afname van de vraag zou leiden tot een lagere prijsdruk.

Financiële en monetaire omstandigheden

Door de stijging van de marktrentes nemen de financieringskosten voor banken toe. Ook voor bedrijven en huishoudens wordt lenen duurder. De kredietverlening van banken aan bedrijven blijft robuust, omdat ze de hoge productiekosten en voorraadopbouw moeten financieren. Tegelijkertijd is de vraag naar leningen voor de financiering van investeringen verder teruggelopen. De kredietverlening aan huishoudens matigt. Dit is het gevolg van de aanscherping van de criteria voor kredietverlening en de afname van de vraag naar leningen als gevolg van de stijgende rente en laag consumentenvertrouwen.

Uit onze jongste enquête naar de bancaire kredietverlening komt naar voren dat de kredietcriteria voor alle categorieën leningen in het derde kwartaal van het jaar zijn aangescherpt, aangezien banken zich meer zorgen maken over de verslechterende vooruitzichten voor de economie en de risico’s waaraan hun klanten in het huidige klimaat blootstaan. Banken verwachten hun kredietcriteria in het vierde kwartaal verder aan te scherpen.

Conclusie

Samengevat: we hebben vandaag de drie basisrentetarieven van de ECB met 75 basispunten verhoogd, en we verwachten de rentetarieven verder te verhogen, om te zorgen voor een tijdige terugkeer van de inflatie naar onze doelstelling op middellange termijn. Met deze derde opeenvolgende belangrijke verhoging van de beleidsrente hebben we aanzienlijke voortgang geboekt bij het terugschroeven van de monetairbeleidsaccommodatie. Ook de wijzigingen in de voorwaarden voor onze gerichte langerlopende herfinancieringstransacties zullen bijdragen aan het huidige proces van normalisering van het monetair beleid.

Onze toekomstige rentebesluiten zullen gebaseerd blijven op data en een benadering per vergadering volgen. We staan klaar om al onze instrumenten binnen ons mandaat aan te passen om ervoor te zorgen dat de inflatie terugkeert naar onze inflatiedoelstelling op middellange termijn.

We zijn nu klaar om uw vragen te beantwoorden.

Voor de exacte bewoordingen van de door de Raad van Bestuur overeengekomen tekst wordt verwezen naar de Engelstalige versie.