ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 15 Δεκεμβρίου 2022

Καλησπέρα, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε στη συνέντευξη Τύπου μας.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και, σύμφωνα με τη σημαντική αναθεώρηση προς τα πάνω των προοπτικών για τον πληθωρισμό, αναμένουμε ότι θα τα αυξήσουμε περαιτέρω. Πιο συγκεκριμένα, κρίνουμε ότι τα επιτόκια θα πρέπει ακόμη να αυξηθούν σημαντικά με σταθερό ρυθμό προκειμένου να διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να διασφαλιστεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Η διατήρηση των επιτοκίων σε περιοριστικά επίπεδα θα μειώσει με την πάροδο του χρόνου τον πληθωρισμό περιορίζοντας τη ζήτηση και θα αποτρέψει επίσης τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Οι μελλοντικές αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να ακολουθούν μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση.

Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ είναι το πρωταρχικό εργαλείο που διαθέτουμε για τον καθορισμό της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο συζήτησε επίσης σήμερα αρχές για την εξομάλυνση των διακρατούμενων από το Ευρωσύστημα τίτλων για σκοπούς νομισματικής πολιτικής. Από τις αρχές του Μαρτίου 2023 και μετά, το χαρτοφυλάκιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) θα μειωθεί με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν θα επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους. Η μείωση θα διαμορφωθεί σε 15 δισεκ. ευρώ μηνιαίως κατά μέσο όρο μέχρι το τέλος του β΄ τριμήνου του 2023 και στη συνέχεια ο ρυθμός της θα καθορίζεται με την πάροδο του χρόνου.

Κατά τη συνεδρίασή του που θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο, το Διοικητικό Συμβούλιο θα ανακοινώσει τις λεπτομερείς παραμέτρους σχετικά με τη μείωση των τίτλων που διακρατούνται στο πλαίσιο του προγράμματος APP. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα επανεξετάζει τακτικά τον ρυθμό μείωσης του χαρτοφυλακίου του προγράμματος APP για να διασφαλίσει ότι εξακολουθεί να συμβαδίζει με τη συνολική στρατηγική και κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, να διαφυλάξει τη λειτουργία της αγοράς και να διατηρήσει υπό αυστηρό έλεγχο τις βραχυπρόθεσμες συνθήκες της αγοράς χρήματος. Μέχρι το τέλος του 2023, θα επανεξετάσουμε επίσης το λειτουργικό πλαίσιο που εφαρμόζουμε για τον επηρεασμό των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων, το οποίο θα παρέχει πληροφορίες σε σχέση με το καταληκτικό σημείο της διαδικασίας εξομάλυνσης του ισολογισμού.

Αποφασίσαμε σήμερα να αυξήσουμε τα επιτόκια και αναμένουμε ότι θα τα αυξήσουμε σημαντικά περαιτέρω, επειδή ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει, σύμφωνα με τις προβολές, σε επίπεδα πάνω από τον στόχο μας για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο πληθωρισμός ήταν 10,0% τον Νοέμβριο, ελαφρά χαμηλότερος από το 10,6% που καταγράφηκε τον Οκτώβριο. Η μείωση οφειλόταν κυρίως στον χαμηλότερο πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας. Ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής και οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές σε ολόκληρη την οικονομία έχουν ενισχυθεί και θα επιμείνουν για κάποιο χρονικό διάστημα. Εν μέσω εξαιρετικής αβεβαιότητας, οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος έχουν αναθεωρήσει σημαντικά προς τα πάνω τις προβολές τους για τον πληθωρισμό. Θεωρούν τώρα ότι ο μέσος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί σε 8,4% το 2022 και στη συνέχεια θα υποχωρήσει σε 6,3% το 2023, καθώς ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σημαντικά στη διάρκεια του έτους. Στη συνέχεια ο πληθωρισμός αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 3,4% το 2024 και σε 2,3% το 2025. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής αναμένεται, βάσει των προβολών, να διαμορφωθεί σε 3,9% κατά μέσο όρο το 2022 και να αυξηθεί σε 4,2% το 2023 και στη συνέχεια να υποχωρήσει σε 2,8% το 2024 και 2,4% το 2025.

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ μπορεί να συρρικνωθεί το τρέχον τρίμηνο και το επόμενο τρίμηνο, λόγω της ενεργειακής κρίσης, της υψηλής αβεβαιότητας, της εξασθένησης της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, η ύφεση θα είναι σχετικά βραχύβια και ήπια. Ωστόσο, η ανάπτυξη αναμένεται να είναι υποτονική το επόμενο έτος και έχει αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβολές. Πέραν του βραχυπρόθεσμου ορίζοντα, η ανάπτυξη αναμένεται, βάσει των προβολών, να ανακάμψει καθώς οι τρέχοντες αντίξοοι παράγοντες θα εξασθενούν. Συνολικά, σύμφωνα με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, η οικονομία πλέον θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,4% το 2022, 0,5% το 2023, 1,9% το 2024 και 1,8% το 2025.

Οι αποφάσεις που λάβαμε σήμερα παρουσιάζονται σε δελτίο Τύπου που είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο μας.

Θα σας παρουσιάσω τώρα με περισσότερες λεπτομέρειες το πώς περιμένουμε ότι θα εξελιχθεί η οικονομία και ο πληθωρισμός και στη συνέχεια θα εξηγήσω την αξιολόγησή μας όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες.

Οικονομική δραστηριότητα

Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνθηκε σε 0,3% το γ΄ τρίμηνο του έτους. Ο υψηλός πληθωρισμός και οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης επιδρούν αρνητικά στις δαπάνες και την παραγωγή, μειώνοντας τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών και ωθώντας προς τα πάνω το κόστος για τις επιχειρήσεις.

Η παγκόσμια οικονομία επίσης επιβραδύνεται σε ένα περιβάλλον συνεχούς γεωπολιτικής αβεβαιότητας, ιδίως εξαιτίας του αδικαιολόγητου πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, και αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης παγκοσμίως. Η προηγούμενη επιδείνωση των όρων εμπορίου, αντανακλώντας την ταχύτερη άνοδο των τιμών των εισαγομένων σε σχέση με τις τιμές των εξαγωγών, εξακολουθεί να επιδρά δυσμενώς στην αγοραστική δύναμη στη ζώνη του ευρώ.

Μεταξύ των θετικών εξελίξεων, η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το γ΄ τρίμηνο και η ανεργία διαμορφώθηκε σε νέο ιστορικά χαμηλό επίπεδο 6,5% τον Οκτώβριο. Η άνοδος των μισθών αναμένεται να αποκαταστήσει κάποιες απώλειες της αγοραστικής δύναμης, στηρίζοντας την κατανάλωση. Ωστόσο, καθώς η οικονομία θα εξασθενεί, η δημιουργία θέσεων εργασίας είναι πιθανόν να επιβραδυνθεί και η ανεργία θα μπορούσε να αυξηθεί τα προσεχή τρίμηνα.

Τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης για τη θωράκιση της οικονομίας από την επίδραση των υψηλών τιμών της ενέργειας θα πρέπει να έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα και να είναι στοχευμένα και προσαρμοσμένα προς τη διατήρηση των κινήτρων για κατανάλωση λιγότερης ενέργειας. Τα δημοσιονομικά μέτρα που δεν πληρούν αυτές τις αρχές είναι πιθανόν να επιτείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις, το οποίο θα καθιστούσε αναγκαία μια ισχυρότερη απάντηση από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, σύμφωνα με το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσανατολισμένες προς την επίτευξη μιας πιο παραγωγικής οικονομίας και της σταδιακής μείωσης του υψηλού δημόσιου χρέους. Οι πολιτικές για την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν να συνεισφέρουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Προς τον σκοπό αυτό, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να υλοποιήσουν γρήγορα τα σχέδια τους για επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Next Generation EU. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί γρήγορα.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός μειώθηκε σε 10,0% τον Νοέμβριο, κυρίως λόγω του χαμηλότερου πληθωρισμού των τιμών της ενέργειας, ενώ ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών επίσης υποχώρησε. Ωστόσο, ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αυξήθηκε περαιτέρω σε 13,6%, καθώς το υψηλό κόστος εισροών για την παραγωγή ειδών διατροφής μετακυλίθηκε στις τιμές καταναλωτή.

Οι πιέσεις στις τιμές εξακολουθούν να είναι ισχυρές σε όλους τους τομείς, εν μέρει ως αποτέλεσμα της επίδρασης που ασκεί το υψηλό κόστος της ενέργειας σε ολόκληρη την οικονομία. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής ήταν αμετάβλητος τον Νοέμβριο, σε 5,0%, και άλλοι δείκτες μέτρησης του υποκείμενου πληθωρισμού βρίσκονται επίσης σε υψηλά επίπεδα. Τα δημοσιονομικά μέτρα που θα αποζημιώσουν τα νοικοκυριά για τις υψηλές τιμές της ενέργειας και τον πληθωρισμό αναμένεται να περιορίσουν τον πληθωρισμό το επόμενο έτος αλλά θα τον αυξήσουν μόλις αρθούν.

Τα φαινόμενα συμφόρησης στις εφοδιαστικές αλυσίδες σταδιακά εξασθενούν, αν και οι επιδράσεις τους εξακολουθούν να συνεισφέρουν στον πληθωρισμό, ωθώντας προς τα πάνω ιδίως τις τιμές των αγαθών. Το ίδιο ισχύει και για την άρση των περιορισμών που σχετίζονται με την πανδημία: η επίδραση της συσσωρευμένης ζήτησης, αν και εξασθενεί, εξακολουθεί να ωθεί τις τιμές προς τα πάνω, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών. Η υποτίμηση του ευρώ εφέτος επίσης εξακολουθεί να μετακυλίεται στις τιμές καταναλωτή.

Η αύξηση των μισθών ενισχύεται, υποβοηθούμενη από εύρωστες αγορές εργασίας και την προσπάθεια ανάκτησης απωλειών στους μισθούς με σκοπό την αποζημίωση των εργαζομένων για τον υψηλό πληθωρισμό. Καθώς όλοι αυτοί οι παράγοντες αναμένεται να συνεχίσουν να υφίστανται, σύμφωνες με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, οι μισθοί θα αυξηθούν με ρυθμούς πολύ υψηλότερους από τους ιστορικούς μέσους όρους και θα ωθήσουν τον πληθωρισμό προς τα πάνω σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι περισσότεροι δείκτες μέτρησης των πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό διαμορφώνονται επί του παρόντος γύρω από το 2%, αν και οι περαιτέρω αναθεωρήσεις κάποιων δεικτών πάνω από τον στόχο απαιτούν συνεχή παρακολούθηση.

Αξιολόγηση κινδύνων

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης είναι καθοδικοί, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό καθοδικό κίνδυνο για την οικονομία. Το κόστος της ενέργειας και των ειδών διατροφής θα μπορούσε επίσης να παραμείνει επίμονα υψηλότερο από ό,τι αναμένεται. Μια πρόσθετη ανασταλτική επίδραση θα μπορούσε να ασκηθεί στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ, αν η παγκόσμια οικονομία εξασθενήσει πιο απότομα από ό,τι αναμένεται.

Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι πρωτίστως ανοδικοί. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι υφιστάμενες πιέσεις κατά μήκος της αλυσίδας τιμολόγησης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ισχυρότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των τιμών λιανικής της ενέργειας και των ειδών διατροφής. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, οι κίνδυνοι απορρέουν πρωτίστως από εγχώριους παράγοντες όπως η επίμονη άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή οι υψηλότερες από ό,τι αναμένεται αυξήσεις των μισθών. Αντιθέτως, η μείωση του κόστους της ενέργειας ή μια περαιτέρω υποχώρηση της ζήτησης θα μπορούσε να μειώσει τις πιέσεις στις τιμές.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Καθώς ασκούμε μια πιο περιοριστική νομισματική πολιτική, ο δανεισμός γίνεται πιο δαπανηρός για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οι τραπεζικές χορηγήσεις προς τις επιχειρήσεις παραμένουν εύρωστες, καθώς οι επιχειρήσεις αντικαθιστούν τα ομόλογα με τραπεζικά δάνεια και χρησιμοποιούν πιστώσεις για να χρηματοδοτήσουν το υψηλότερο κόστος παραγωγής και επενδύσεων. Τα νοικοκυριά δανείζονται λιγότερο, λόγω των πιο αυστηρών πιστοδοτικών κριτηρίων, της ανόδου των επιτοκίων, της επιδείνωσης των προοπτικών για την αγορά κατοικιών και της υποχώρησης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.

Σύμφωνα με τη στρατηγική μας για τη νομισματική πολιτική, δύο φορές τον χρόνο το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολογεί σε βάθος τη διασύνδεση μεταξύ νομισματικής πολιτικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Το περιβάλλον χρηματοπιστωτικής σταθερότητας επιδεινώθηκε μετά την τελευταία επανεξέταση που διενεργήσαμε τον Ιούνιο του 2022 λόγω της υποτονικότερης οικονομίας και της ανόδου του πιστωτικού κινδύνου. Επιπροσθέτως, οι ευπάθειες των κυβερνήσεων αυξήθηκαν εν μέσω υποτονικότερων οικονομικών προοπτικών και ασθενέστερων δημοσιονομικών θέσεων. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης θα περιορίσουν τη συσσώρευση χρηματοοικονομικών ευπαθειών και θα μειώσουν τους κινδύνους ακραίων καταστάσεων για τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα, με κόστος έναν υψηλότερο κίνδυνο συστημικής πίεσης και μεγαλύτερους καθοδικούς κινδύνους για την ανάπτυξη σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Επιπροσθέτως, οι ανάγκες σε ρευστότητα των μη τραπεζικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων μπορεί να αμβλύνουν τη μεταβλητότητα στην αγορά. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ διαθέτουν άνετα επίπεδα κεφαλαίου, το οποίο συνεισφέρει στη μείωση των παρενεργειών που ασκεί η πιο περιοριστική νομισματική πολιτική στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Η μακροπροληπτική πολιτική παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας για τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την αντιμετώπιση μεσοπρόθεσμων ευπαθειών.

Συμπεράσματα

Ανακεφαλαιώνοντας, σήμερα αυξήσαμε τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 50 μονάδες βάσης και, σύμφωνα με τη σημαντική αναθεώρηση προς τα πάνω των προοπτικών μας για τον πληθωρισμό, αναμένουμε ότι θα τα αυξήσουμε περαιτέρω. Πιο συγκεκριμένα, κρίνουμε ότι τα επιτόκια θα πρέπει ακόμη να αυξηθούν σημαντικά με σταθερό ρυθμό προκειμένου να διαμορφωθούν σε επίπεδα που είναι επαρκώς περιοριστικά για να διασφαλιστεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Η διατήρηση των επιτοκίων σε περιοριστικά επίπεδα θα μειώσει με την πάροδο του χρόνου τον πληθωρισμό περιορίζοντας τη ζήτηση και θα αποτρέψει επίσης τον κίνδυνο επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Επιπλέον, από τις αρχές του Μαρτίου 2023 και μετά, το χαρτοφυλάκιο του προγράμματος APP θα μειωθεί με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν θα επανεπενδύει όλα τα ποσά από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Οι μελλοντικές αποφάσεις μας για τα επιτόκια πολιτικής θα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τα στοιχεία και να καθορίζονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση. Είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας εντός των ορίων της εντολής που μας έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.