1 Συνοπτική παρουσίαση

Η επίμονα υψηλή αβεβαιότητα ως προς τη γεωπολιτική κατάσταση και την πολιτική που θα ασκηθεί αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ, επιβραδύνοντας την προσδοκώμενη ανάκαμψη. Αυτό έπεται της ελαφρώς ασθενέστερης από ό,τι αναμενόταν ανάπτυξης στο τέλος του 2024. Η αβεβαιότητα τόσο για τις εγχώριες εξελίξεις όσο και για την εμπορική πολιτική είναι υψηλή. Αν και το βασικό σενάριο των προβολών περιλαμβάνει μόνο την επίδραση των νέων δασμών στο εμπόριο μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, υποθέτει ότι οι αρνητικές επιδράσεις της αβεβαιότητας όσον αφορά την πιθανότητα περαιτέρω μεταβολών στις εμπορικές πολιτικές διεθνώς, ιδίως έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα επηρεάσουν δυσμενώς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ και ότι, σε συνδυασμό με τις επίμονες προκλήσεις ανταγωνιστικότητας, εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση του εξαγωγικού μεριδίου της ζώνης του ευρώ. Παρά αυτές τις αντιξοότητες, εξακολουθούν να υφίστανται οι συνθήκες ώστε ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ να ενισχυθεί και πάλι στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Η άνοδος των πραγματικών μισθών και της απασχόλησης, σε ένα περιβάλλον ισχυρής, αν και επιβραδυνόμενης, αγοράς εργασίας, αναμένεται να στηρίξει μια ανάκαμψη όπου η κατανάλωση παραμένει βασικός παράγοντας που συμβάλει στην ανάπτυξη. Η εγχώρια ζήτηση αναμένεται επίσης να ενισχυθεί από τη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης, όπως αυτή προκύπτει από τις προσδοκίες της αγοράς για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων. Η αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα παραμείνει ανθεκτική, το δε ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 6,3% το 2025, υποχωρώντας σε 6,2% το 2027. Καθώς ορισμένοι από τους κυκλικούς παράγοντες που μείωσαν πρόσφατα την παραγωγικότητα αρχίζουν να εξαλείφονται, η παραγωγικότητα αναμένεται να ανακάμψει στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν διαρθρωτικές προκλήσεις. Συνολικά, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί σε 0,9% το 2025 και να ενισχυθεί σε 1,2% το 2026 και 1,3% το 2027. Σε σύγκριση με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για την αύξηση του ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 της ποσοστιαίας μονάδας (ποσ. μον.) τόσο για το 2025 όσο και για το 2026, αλλά παραμένουν αμετάβλητες για το 2027. Οι ασθενέστερες προοπτικές οφείλονται κυρίως στις προς τα κάτω αναθεωρήσεις των εξαγωγών και, σε μικρότερο βαθμό, των επενδύσεων, αντανακλώντας την εντονότερη επίδραση της αβεβαιότητας σε σχέση με τις προηγούμενες υποθέσεις, καθώς και στις προσδοκίες ότι οι προκλήσεις ανταγωνιστικότητας πιθανότατα θα συνεχιστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι αναμενόταν.^[1]

Ο γενικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες αλλά, σύμφωνα με τις προβολές, αναμένεται να επιβραδυνθεί οριακά στη διάρκεια του 2025 και στη συνέχεια να μειωθεί και να κυμανθεί γύρω από τον στόχο της ΕΚΤ για πληθωρισμό 2,0% από το α΄ τρίμηνο του 2026. Στην αρχή του χρονικού ορίζοντα προβολής, οι ανοδικές επιδράσεις της βάσης σύγκρισης στη συνιστώσα της ενέργειας και ο υψηλότερος πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αναμένεται να αντισταθμίσουν σε γενικές γραμμές τις καθοδικές επιδράσεις από τη μείωση του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής (HICPX). Η αύξηση των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων κατά την αλλαγή του έτους θα επηρεάσει τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής των τιμών της ενέργειας το 2025. Παρόλο που οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, βάσει των υποθέσεων, θα μειωθούν σύμφωνα με τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, ο πληθωρισμός της ενέργειας είναι πιθανόν να συνεχίσει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς, αν και χαμηλότερους από τον ιστορικό μέσο όρο σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Το 2027 ο πληθωρισμός της ενέργειας φαίνεται να ενισχύεται από τη θέσπιση νέων μέτρων για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής προβλέπεται να αυξηθεί έως τα μέσα του 2025, κυρίως λόγω των πρόσφατων έντονων αυξήσεων των διεθνών τιμών των τροφίμων και στη συνέχεια να μειωθεί σε 2,2% κατά μέσο όρο το 2027. Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να αρχίσει να υποχωρεί στις αρχές του 2025 καθώς θα εξασθενούν οι επιδράσεις της ανατιμολόγησης που εκδηλώνονται με χρονική υστέρηση, οι μισθολογικές πιέσεις θα υποχωρούν και ο αντίκτυπος της προηγούμενης αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής θα εξακολουθεί να μετακυλίεται στις τιμές καταναλωτή. Η μείωση του πληθωρισμού βάσει του HICPX αναμένεται να προέλθει κυρίως από την υποχώρηση του πληθωρισμού των υπηρεσιών, ο οποίος μέχρι στιγμής υπήρξε σχετικά επίμονος. Συνολικά, ο πληθωρισμός βάσει του HICPX προβλέπεται να αποκλιμακωθεί από 2,2% το 2025 σε 1,9% το 2027. Ο ρυθμός αύξησης των μισθών αναμένεται να συνεχίσει να ακολουθεί καθοδική πορεία από τα τρέχοντα επίπεδα τα οποία εξακολουθούν να είναι υψηλά, καθώς εξασθενούν οι πιέσεις που συνδέονται με την αντιστάθμιση του πληθωρισμού. Σε συνδυασμό με την προσδοκώμενη ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικά βραδύτερη αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Ως εκ τούτου, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές αναμένεται, βάσει των προβολών, να συνεχίσουν να υποχωρούν, με παράλληλη ανάκαμψη των περιθωρίων κέρδους στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι εξωτερικές πιέσεις στις τιμές, όπως αντανακλώνται στις τιμές των εισαγομένων, αναμένεται να παραμείνουν συγκρατημένες υπό την προϋπόθεση ότι οι δασμολογικές πολιτικές της ΕΕ θα παραμείνουν αμετάβλητες. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ) έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025 λόγω των υποθέσεων για υψηλότερες διεθνείς τιμές των ενεργειακών εμπορευμάτων και της υποτίμησης του ευρώ, ενώ έχουν αναθεωρηθεί οριακά προς τα κάτω για το 2027 λόγω των ελαφρώς υποτονικότερων προοπτικών για τη συνιστώσα της ενέργειας στο τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής.

Οι ανακοινώσεις για την εμπορική και δημοσιονομική πολιτική που πραγματοποιήθηκαν μετά την οριστικοποίηση αυτών των προβολών αύξησαν την αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ.

2 Το διεθνές περιβάλλον

Η δυναμική της παγκόσμιας ανάπτυξης ενισχύθηκε προσωρινά στο τέλος του 2024, αλλά οι πρόσφατες εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ συνεπάγονται αντιξοότητες.^[2]

Ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης επιταχύνθηκε το δ΄ τρίμηνο του 2024, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, καθώς τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης έδωσαν ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα στην Κίνα και οι εύρωστες δαπάνες των νοικοκυριών στήριξαν τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στις ΗΠΑ. Τα εισερχόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ελαφρά υποχώρηση της παγκόσμιας ανάπτυξης το α΄ τρίμηνο του 2025, με τον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος ήταν ο κύριος προωθητικός παράγοντας της ανάπτυξης το β΄ εξάμηνο του 2024, να εμφανίζει κάποιες πρώτες ενδείξεις επιβράδυνσης, ενώ ο τομέας της μεταποίησης παραμένει υποτονικός. Επιπλέον, η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική έχει αυξηθεί έντονα από τον Νοέμβριο του 2024 εν μέσω ανακοινώσεων των ΗΠΑ για επιβολή δασμών και αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς τις παγκόσμιες επενδύσεις.

Η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει συγκρατημένη και να επιβραδυνθεί ελαφρώς στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Όπως το 2024, το παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,4% το 2025 και να μειωθεί σε 3,2% το 2026 και το 2027 (Πίνακας 2). Ενώ είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθεί πότε ακριβώς και σε ποιο βαθμό θα εκπληρωθούν οι δεσμεύσεις από τις ανακοινώσεις για τις εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ, οι προβολές του Μαρτίου 2025 ενσωματώνουν τους πρόσθετους δασμούς των ΗΠΑ έναντι της Κίνας και τα μερικά αντίποινα από την πλευρά της Κίνας (βλ. Πλαίσιο 2), επιπρόσθετα προς τις πολιτικές των ΗΠΑ που είχαν ήδη ενσωματωθεί στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, δηλ. την αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική και την παράταση των μειώσεων του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων που προβλεπόταν να λήξουν το 2025. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2025 και το 2026, καθώς η επιβολή νέων δασμών και η επίμονα υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα. Η ελαφρά υποχώρηση του ρυθμού αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ τα έτη 2026-27 αντανακλά την αναμενόμενη οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, λόγω των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων, και τη βραδύτερη ανάπτυξη στις ΗΠΑ, λόγω της αρνητικής μεσοπρόθεσμης επίδρασης των πολιτικών (π.χ. μειωμένη εισροή μεταναστών). Οι κίνδυνοι που συνδέονται με την επιβολή περαιτέρω δασμών από τις ΗΠΑ, πέραν αυτών που επί του παρόντος ενσωματώνονται στις προβολές του Μαρτίου 2025, εξετάζονται στο Πλαίσιο 2.

Ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου αναμένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί, εν μέσω μιας λιγότερο ευνοϊκής σύνθεσης της ζήτησης, της αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική και του αντίκτυπου της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ έναντι της Κίνας. Το 2024 το παγκόσμιο εμπόριο στηρίχθηκε σε κάποιο βαθμό από το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις επέσπευσαν τις εισαγωγές εισροών από το εξωτερικό εν όψει πιθανών διαταράξεων του εμπορίου, ιδίως στις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτός ο πρόσκαιρος παράγοντας αναμένεται να εξασθενήσει σταδιακά. Στο πλαίσιο αυτό, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να υποχωρήσει το 2025 σε ένα περιβάλλον λιγότερο ευνοϊκής σύνθεσης της οικονομικής δραστηριότητας – ως συνέπεια της προηγούμενης επίσπευσης των εισαγωγών – και αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική. Επιπλέον, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής από τους διμερείς δασμούς στο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Ο ρυθμός αύξησης της εξωτερικής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ προβλέπεται επίσης να επιβραδυνθεί, υποχωρώντας από 3,4% το 2024 σε 3,2% το 2025 και στη συνέχεια σε 3,1% το 2026 και το 2027. Οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις των προβολών για το παγκόσμιο εμπόριο σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024 αντανακλούν κυρίως τον αντίκτυπο των δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ από την Κίνα.

Ο πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ ο ρυθμός αύξησης των τιμών εξαγωγών των ανταγωνιστών της ζώνης του ευρώ αναμένεται να κυμανθεί σε επίπεδο ελαφρώς πάνω από 2%, αμετάβλητος σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Αν και η αποκλιμάκωση του γενικού πληθωρισμού βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) στις προηγμένες οικονομίες φάνηκε να έχει ανακοπεί στο τέλος του 2024, ο παγκόσμιος πληθωρισμός προβλέπεται να επανέλθει σε σταδιακή καθοδική πορεία και να υποχωρήσει από 4,2% το 2024 σε 2,5% το 2027. Η επιβράδυνση των αγορών εργασίας στις προηγμένες οικονομίες αναμένεται να περιορίσει τον ρυθμό ανόδου των ονομαστικών μισθών, επιτρέποντας τη σταδιακή σύγκλιση του γενικού πληθωρισμού προς τους στόχους των κεντρικών τραπεζών. Στις αναδυόμενες οικονομίες, ο γενικός πληθωρισμός επίσης προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναμένεται να είναι υψηλότερος το 2025, αντανακλώντας τη μετακύλιση των δασμών στις τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ και την Κίνα, καθώς και την εντονότερη δυναμική του πληθωρισμού κατά την αλλαγή του έτους από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Για το 2026 και το 2027, ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, καθώς η ανοδική επίδραση των δασμών υπεραντισταθμίζεται από τις προς τα κάτω αναθεωρήσεις του πληθωρισμού στην Κίνα λόγω επίμονου αρνητικού ρυθμού μεταβολής των τιμών παραγωγού και της επίδρασης της υπερβάλλουσας προσφοράς. Ο ρυθμός μεταβολής των τιμών εξαγωγών των ανταγωνιστών της ζώνης του ευρώ, σε εθνικά νομίσματα και σε ετήσιους όρους, έγινε θετικός το 2024, καθώς εξαλείφθηκε ο αντίκτυπος των προηγούμενων μειώσεων των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να κυμαίνεται γύρω στο 2% στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, σε επίπεδο παραπλήσιο με τον ιστορικό μέσο όρο του. Η προβλεπόμενη πορεία του παραμένει σε γενικές γραμμές αμετάβλητη σε σχέση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024 λόγω αντίρροπων επιδράσεων αφενός από τις υψηλότερες διεθνείς τιμές των τροφίμων και αφετέρου από τις χαμηλότερες τιμές παραγωγού στην Κίνα. Επιπλέον, ο αντίκτυπος των δασμών αντανακλάται πιο άμεσα στις τιμές των εισαγομένων για τους ανταγωνιστές της ζώνης του ευρώ, ενώ η επίδραση στις τιμές των εξαγωγών είναι σχετικά έμμεση, καθώς μεταδίδεται μέσω του υψηλότερου κόστους εισροών στις αλυσίδες προσφοράς, ιδίως στις ΗΠΑ και την Κίνα.

3 Πραγματική οικονομία

Η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,1% το δ΄ τρίμηνο του 2024 (Διάγραμμα 1). Η ιδιωτική και η δημόσια κατανάλωση είχαν θετικές συμβολές στην ανάπτυξη αν και αυτές αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη μείωση των εξαγωγών. Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ διαμορφώθηκε κατά 0,1 ποσ. μον. χαμηλότερος από ό,τι αναμενόταν στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου 2024, λόγω εξασθένησης των εξαγωγών, αν και τα προηγούμενα τρίμηνα ήταν ελαφρώς άνω των προβλέψεων. Τόσο η ιδιωτική όσο και η δημόσια κατανάλωση ήταν κάπως υψηλότερες των προβλέψεων το β΄ εξάμηνο του 2024. Σε επίπεδο επιμέρους τομέων, η βιομηχανική δραστηριότητα πιθανώς συνέχισε να μειώνεται το δ΄ τρίμηνο, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από υποτονική ζήτηση αγαθών, κάποια αρνητική επίδραση που εξακολουθεί να ασκεί η προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, συνεχιζόμενες απώλειες ανταγωνιστικότητας και σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική. Η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών πιθανώς συνέχισε να αυξάνεται.

Τα εισερχόμενα στοιχεία υποδηλώνουν συγκρατημένη ανάπτυξη στηριζόμενη στον τομέα των υπηρεσιών στις αρχές του 2025, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από τη σημαντική αβεβαιότητα που περιβάλλει τις εγχώριες εξελίξεις και την εμπορική πολιτική. Οι δείκτες ερευνών παραμένουν υποτονικοί, αν και οι περισσότεροι από αυτούς αυξήθηκαν ελαφρώς τον Ιανουάριο. Για παράδειγμα, ο σύνθετος Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) για την παραγωγή αυξήθηκε σε 50,2 τον Ιανουάριο, από 49,3 κατά μέσο όρο το δ΄ τρίμηνο του 2024. Τα εισερχόμενα στοιχεία εξακολουθούν να δείχνουν διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιμέρους τομέων. Ο βιομηχανικός τομέας παρέμεινε πολύ υποτονικός, με τον δείκτη PMI για τη μεταποιητική παραγωγή να διατηρείται τον Ιανουάριο σε επίπεδα που υποδηλώνουν συρρίκνωση. Ταυτόχρονα, η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών συνέχισε να αυξάνεται, με τον Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) για την παραγωγή και τις νέες εργασίες στον τομέα των υπηρεσιών να διαμορφώνεται τον Ιανουαρίου σε επίπεδο άνω του 50, υποδηλώνοντας συνεχιζόμενη ανάπτυξη.^[3]

Αν και το βασικό σενάριο των προβολών ενσωματώνει μόνο την επίδραση των νέων δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, οι αρνητικές επιδράσεις της αβεβαιότητας σχετικά με την πιθανότητα περαιτέρω μεταβολών στις παγκόσμιες εμπορικές πολιτικές, ιδίως έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται να επηρεάσουν δυσμενώς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ (βλ. Πλαίσιο 2). Συνολικά, η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,2% τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2025.

Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να επιταχυνθεί, υποβοηθούμενη από την άνοδο της κατανάλωσης, τη βελτίωση των επενδύσεων και της εξωτερικής ζήτησης, καθώς και από την εξασθένηση των αρνητικών επιδράσεων από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής (Πίνακας 3). Η συνεχιζόμενη ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, λόγω της ανθεκτικής ανόδου των μισθών και της απασχόλησης και της υποχώρησης του πληθωρισμού, αναμένεται να στηρίξει την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι δαπάνες των νοικοκυριών προβλέπεται να συνεχίσουν να στηρίζουν την ανάκαμψη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, υποβοηθούμενες επίσης από τη μείωση του ποσοστού αποταμίευσης των νοικοκυριών από τα σημερινά ακόμη υψηλά επίπεδα. Η ανθεκτική, αν και επιβραδυνόμενη, αγορά εργασίας και η σταδιακή ανάκαμψη, βάσει των υποθέσεων, της εμπιστοσύνης των καταναλωτών αναμένεται επίσης να στηρίξουν την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι επενδύσεις προβλέπεται να ενισχυθούν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αντανακλώντας κυρίως τη φθίνουσα ανασταλτική επίδραση από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής καθώς και τη στήριξη που προέρχεται από την αύξηση των κερδών, την αξιοποίηση των πόρων του προγράμματος Next Generation EU (NGEU) και τη βελτίωση της εγχώριας και εξωτερικής ζήτησης. Η βελτίωση της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται επίσης να στηρίξει την αύξηση των εξαγωγών, αλλά η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική, σε συνδυασμό με τα παρατεταμένα ζητήματα ανταγωνιστικότητας της ζώνης του ευρώ, συνεπάγεται συνεχείς απώλειες εξαγωγικών μεριδίων. Η συνεχιζόμενη απόσυρση των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να έχει μικρή αρνητική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ τα έτη 2025-27.

Η επίδραση της προηγηθείσας αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής στον ρυθμό ανάπτυξης εκτιμάται ότι έφτασε στο μέγιστό της το 2024 και αναμένεται να εξαλειφθεί σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, υποβοηθούμενη από τη συνεχιζόμενη μείωση των επιτοκίων πολιτικής. Η επίδραση των μέτρων νομισματικής πολιτικής που εφαρμόστηκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 2021 και Σεπτεμβρίου 2023 εξακολουθεί να μεταδίδεται στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της μειωτικής επίδρασης στην ανάπτυξη εκτιμάται ότι έχει ήδη εκδηλωθεί. Έπειτα από τη μείωση των επιτοκίων πολιτικής από τον Ιούνιο του 2024 και μετά και με βάση τις προσδοκίες της αγοράς για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων κατά την τελευταία ημερομηνία συμπερίληψης στοιχείων για τις προβολές (Πλαίσιο 1), η αρνητική επίδραση της προηγηθείσας αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής στην οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να εξαλειφθεί στη διάρκεια του 2025. Υπάρχει, ωστόσο, σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό.

Σε σύγκριση με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 ποσ. μον. τόσο για το 2025 όσο και για το 2026, ενώ για το 2027 παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος (Πίνακας 3 και Διάγραμμα 2, γράφημα β). Η προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2025 αντικατοπτρίζει εν μέρει τη μεταφερόμενη επίδραση από την πολύ μεγάλη υστέρηση των επενδύσεων και των εξαγωγών το δ΄ τρίμηνο του 2024 έναντι των προβλέψεων, υστέρηση η οποία δεν αναμένεται να καλυφθεί το 2025. Επιπλέον, οι τριμηνιαίοι ρυθμοί ανάπτυξης αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω τόσο το 2025 όσο και το 2026 λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας για την πολιτική που θα ασκηθεί και των προκλήσεων ανταγωνιστικότητας. Παρότι αυτές οι αναθεωρήσεις συνεπάγονται κάποια μεταφερόμενη επίδραση στο 2027, ο προβλεπόμενος ρυθμός ανάπτυξης για το εν λόγω έτος παραμένει αμετάβλητος σε 1,3%. Συνολικά, οι μεταβολές των υποθέσεων έχουν μικρό μόνο αντίκτυπο κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς οι ανοδικές επιδράσεις από την υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ και τις μεταβολές των δημοσιονομικών υποθέσεων αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις υποθέσεις για υποτονικότερη εξωτερική ζήτηση και υψηλότερες τιμές της ενέργειας (βλ. Ενότητα 2 και Πλαίσιο 1).

Η αναμενόμενη ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης στηρίζεται από τις θετικές μεταβολές των αμοιβών εργασίας σε πραγματικούς όρους, λόγω της αύξησης των ονομαστικών μισθών και της πτώσης του πληθωρισμού. Έπειτα από υψηλό ρυθμό αύξησης το γ΄ τρίμηνο του 2024, η ιδιωτική κατανάλωση πιθανώς επιβραδύνθηκε το δ΄ τρίμηνο, εν μέρει λόγω της εξάλειψης των πρόσκαιρων παραγόντων που την είχαν στηρίξει το καλοκαίρι. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δαπανών των νοικοκυριών αναμένεται να επιταχυνθεί από περίπου 0,9% τα έτη 2023-24 σε 1,3% τα έτη 2025-27 (Διάγραμμα 3). Η ιδιωτική κατανάλωση στηρίζεται από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, οφειλόμενη κυρίως στην αύξηση των μισθών η οποία παραμένει ισχυρή – αν και φαίνεται ότι θα μετριαστεί με την εξασθένηση της τάσης κάλυψης των απωλειών των πραγματικών μισθών – καθώς και στα υψηλά εισοδήματα από άλλες πηγές εκτός της εξαρτημένης εργασίας (ειδικότερα από αυτοαπασχόληση και από περιουσιακά στοιχεία, χρηματοοικονομικά και μη). Επιπλέον, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να επηρεαστεί ευνοϊκά από τη μέτρια μείωση του ποσοστού αποταμίευσης από το τρέχον υψηλό επίπεδό του, που αντανακλά τη σταδιακή ομαλοποίηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς ως προς τις δαπάνες. Η αναμενόμενη ανάκαμψη της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, καθώς και η συμπεριφορά εξομάλυνσης της κατανάλωσης – δηλ. η καθυστερημένη αντίδραση των δαπανών των νοικοκυριών στην αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης – είναι επίσης πιθανό να συμβάλουν στη σταδιακή μείωση των αποταμιεύσεων. Ωστόσο, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών αναμένεται να παραμείνει υψηλό, αντανακλώντας τα ακόμη υψηλά επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων των νοικοκυριών και την περιορισμένη πρόσβαση σε πιστώσεις. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2024 και το 2025, αντανακλώντας την εντονότερη δυναμική προηγούμενων στοιχείων για το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα. Παρά την οριακή αναθεώρηση προς τα κάτω για το 2026, η δυναμική της ιδιωτικής κατανάλωσης μεσοπρόθεσμα εξακολουθεί να συμβαδίζει σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024.

Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται, βάσει των προβολών, να σημειώσουν ελαφρά περαιτέρω μείωση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και στη συνέχεια να ανακάμψουν καθώς οι συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά θα χαλαρώνουν και τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών θα συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι επενδύσεις σε κατοικίες είναι πιθανόν να συνέχισαν την παρατεταμένη μείωσή τους το δ΄ τρίμηνο του 2024 και αναμένεται να μειωθούν ελαφρώς περαιτέρω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, αντανακλώντας την αδύναμη ζήτηση κατοικιών, όπως αποτυπώνεται στη συνεχιζόμενη μείωση των οικοδομικών αδειών για κατοικίες. Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να ανακάμψουν από το β΄ εξάμηνο του 2025, καθώς η μείωση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων από το τέλος του 2023 και μετά είναι πιθανό να έχει θετική επίδραση στη ζήτηση κατοικιών, η οποία αναμένεται να υποστηριχθεί και από τη συνεχιζόμενη αύξηση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών. Σε ετήσια βάση, μετά τη σημαντική μείωση το 2024 και την αναμενόμενη μικρότερη συρρίκνωση το 2025, οι επενδύσεις σε κατοικίες προβλέπεται να αυξηθούν το 2026 για πρώτη φορά από το 2022 και να αυξηθούν περαιτέρω το 2027.

Οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται να συρρικνωθούν σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας, αλλά να ανακάμψουν αργότερα στον χρονικό ορίζοντα προβολής, υποβοηθούμενες από τη σταδιακή βελτίωση της ζήτησης, τη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης και τις θετικές έμμεσες επιδράσεις από τους πόρους του NGEU. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ εκτιμάται ότι συρρικνώθηκαν το 2024. Αναμένεται να παραμείνουν υποτονικές βραχυπρόθεσμα, δεδομένης της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας που σχετίζεται τόσο με τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις όσο και με τις ευρύτερες ανησυχίες για τη γεωπολιτική κατάσταση και το εμπόριο σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν δεν υπάρξουν σημαντικές διαταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο, οι επενδύσεις αναμένεται να ανακάμψουν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς οι σημερινές αβεβαιότητες θα αίρονται και οι συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά θα βελτιώνονται, αλλά και επειδή η συνεχιζόμενη εκταμίευση των πόρων του NGEU αναμένεται να προσελκύσει περαιτέρω ιδιωτικές επενδύσεις. Συνολικά, οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν με μέτριο ρυθμό τα έτη 2025-26 και στη συνέχεια με εντονότερο ρυθμό το 2027.

Μετά από απότομη πτώση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ στα τέλη του 2024, η αύξησή τους αναμένεται να συνεχίσει να παρεμποδίζεται από τις προκλήσεις ανταγωνιστικότητας. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν επίμονη υστέρηση των εξαγωγικών επιδόσεων σε σχέση με τις προσδοκίες και αποτυχία των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ να συμβαδίσουν με την παγκόσμια ζήτηση. Στις πρόσφατες προβολές, τα στοιχεία για τις εξαγωγές και τα εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ ήταν συνεχώς χαμηλότερα από ό,τι αναμενόταν (Διάγραμμα 4). Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ δεν παρουσίασε παρόμοιες αναθεωρήσεις προς τα κάτω, υπογραμμίζοντας ζητήματα ανταγωνιστικότητας. Τόσο οι εξαγωγές όσο και τα εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ μειώθηκαν το δ΄ τρίμηνο του 2024 και παρόλο που τα ευμετάβλητα στοιχεία για την Ιρλανδία συνέβαλαν στην εν λόγω μείωση, η πρόσφατη υποτονικότητα συνάδει με δείκτες ερευνών που υποδηλώνουν συγκρατημένη αύξηση των εξαγωγών βραχυπρόθεσμα. Η αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική περιορίζει περαιτέρω τις προοπτικές για την αύξηση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ. Κατά συνέπεια, προβλέπεται μόνο υποτονική ανάκαμψη των εξαγωγών για το 2025, με ρυθμούς χαμηλότερους από τους ιστορικούς μέσους όρους. Μεσοπρόθεσμα, ενώ η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να στηρίξει την αύξηση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ, προκλήσεις όπως ο ανταγωνισμός από την Κίνα, το υψηλό κόστος της ενέργειας και τα αυξανόμενα ζητήματα ανταγωνιστικότητας σε ορισμένους τομείς υψηλής τεχνολογίας εξακολουθούν να σκιάζουν τις προοπτικές. Ως εκ τούτου, οι εξαγωγές της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να αυξηθούν με ρυθμό χαμηλότερο από τους ιστορικούς μέσους όρους. Οι εισαγωγές αναμένεται επίσης, βάσει των προβολών, να αυξηθούν με υποτονικό ρυθμό, κατά τι χαμηλότερο από τη μακροχρόνια τάση τους, λόγω της επιβράδυνσης των εξαγωγών και των επενδύσεων. Συνολικά, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να έχουν αρνητική συμβολή στην ανάπτυξη το 2025 (-0,5 ποσ. μον. σε σύγκριση με συμβολή -0,2 ποσ. μον. στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024) και ουδέτερη σε γενικές γραμμές συμβολή κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής.

Η αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα παραμείνει ανθεκτική συνολικά, αν και ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης προβλέπεται να επιβραδυνθεί σε σύγκριση με τα τελευταία έτη. Η απασχόληση αυξήθηκε συγκρατημένα το δ΄ τρίμηνο του 2024, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Προβλέπεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται με παρόμοιο χαμηλό τριμηνιαίο ρυθμό στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Σε ετήσιους όρους, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να επιβραδυνθεί από 1,4% το 2023 σε 0,9% το 2024 και σε 0,4% την περίοδο 2025-27 (-0,2 ποσ. μον. το 2026 σε σχέση με τις προηγούμενες προβολές και -0,1 ποσ. μον. το 2027) (Διάγραμμα 5). Οι κυκλικοί παράγοντες που τα τελευταία χρόνια στήριξαν την απασχόληση περισσότερο από ό,τι συνήθως – όπως η τάση των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding) λόγω σημαντικών ελλείψεων εργατικού δυναμικού, καθώς και ο υψηλός ρυθμός αύξησης των κερδών, η βραδεία άνοδος των πραγματικών μισθών και η ισχυρή μεγέθυνση του εργατικού δυναμικού – θα εξασθενήσουν σταδιακά. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβολές, η σταδιακή εξάλειψη ορισμένων από αυτούς τους υποστηρικτικούς παράγοντες τώρα εκτιμάται ότι έγινε εντονότερη. Κατά συνέπεια, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται, βάσει των προβολών, να είναι κάπως πιο συγκρατημένος σε σχέση με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ από ό,τι υπέθεταν οι προηγούμενες προβολές.

Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να ενισχυθεί, αλλά με βραδύτερο ρυθμό την περίοδο 2025-26 από ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβολές. Ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας (ανά απασχολούμενο) το δ΄ τρίμηνο του 2024 ήταν χαμηλότερος από ό,τι αναμενόταν και αναμένεται να ανακάμψει με βραδύτερο ρυθμό το 2025 από ό,τι προβλεπόταν στις προηγούμενες προβολές. Προβλέπεται ότι θα ενισχυθεί από -0,1% το 2024 σε 0,4% το 2025 και σε 0,8-0,9% τα έτη 2026-27. Συγκριτικά, ο ιστορικός μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας ανά απασχολούμενο ήταν 0,6% την περίοδο 2000-19. Οι κυκλικοί παράγοντες του πρόσφατου παρελθόντος που οδήγησαν σε αυξημένη τάση των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding), χαμηλούς πραγματικούς μισθούς και ισχυρή αύξηση του εργατικού δυναμικού αναμένεται πλέον, βάσει των προβολών, να εξαλειφθούν με κάπως ταχύτερο ρυθμό από ό,τι προβλεπόταν στις προηγούμενες προβολές (Διάγραμμα 6). Κατά συνέπεια, διατυπώνεται πλέον η υπόθεση ότι ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας θα είναι υψηλότερος στο τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Όπως και στις προηγούμενες προβολές, η ταχύτητα της ανάκαμψης της παραγωγικότητας το 2025 και το 2026 θεωρείται ότι περιορίζεται από διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως η σταδιακή ανακατανομή της οικονομικής δραστηριότητας υπέρ του τομέα των υπηρεσιών, το κόστος μετάβασης προς την πράσινη οικονομία, οι πιο διαρκείς δυσμενείς επιπτώσεις της διαταραχής των τιμών της ενέργειας, η βραδύτερη από την αναμενόμενη υιοθέτηση άκρως καινοτόμων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και η δημογραφική αλλαγή.

Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει σχετικά σταθερό σε χαμηλά επίπεδα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής (Διάγραμμα 7). Το ποσοστό ανεργίας το δ΄ τρίμηνο του 2024 ήταν 0,2 ποσ. μον. χαμηλότερο από ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβολές. Αναμένεται να αυξηθεί οριακά στη διάρκεια του 2025. Στη συνέχεια, η συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη, αν και μέτρια, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκ νέου μείωση του ποσοστού ανεργίας από το β΄ τρίμηνο του 2026, ώστε να φθάσει σε 6,2% το 2027. Το ποσοστό ανεργίας έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025, λόγω των πρόσφατων καταγραφόμενων στοιχείων, και προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2027 ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης βραδύτερης αύξησης της απασχόλησης σύμφωνα με τις αναθεωρήσεις των προοπτικών για την ανάπτυξη. Όπως και στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του εργατικού δυναμικού προβλέπεται να υποχωρήσει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από εκείνα που παρατηρήθηκαν τα τελευταία έτη.

4 Δημοσιονομικές προοπτικές

Μετά την εκτιμώμενη σημαντική συσταλτική μεταβολή το 2024, η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ^[4]

αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να γίνει ελαφρώς μόνον πιο συσταλτική το 2025, να είναι ουδέτερη το 2026 και να γίνει εκ νέου συσταλτική, κάπως εντονότερα, το 2027 (Πίνακας 4). Η έκταση της συσταλτικής μεταβολής της δημοσιονομικής πολιτικής το 2024 καθορίστηκε από σημαντικούς παράγοντες που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων, καθώς και από την άρση των περισσότερων μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού. Οι παράγοντες που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων αντανακλούσαν κυρίως την έντονη αύξηση των δημόσιων εσόδων σε ορισμένες χώρες, κυρίως λόγω επιδράσεων από μεταβολές της σύνθεσης (η φορολογική βάση σε ορισμένες χώρες αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι το ονομαστικό ΑΕΠ) και άλλων παραγόντων που αξιολογήθηκαν ότι είχαν προσωρινό χαρακτήρα. Για το 2025, τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνονται κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων – τα οποία αντανακλούν τα σχέδια προϋπολογισμών των κυβερνήσεων της ζώνης του ευρώ, ορισμένα από τα οποία δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια – δείχνουν συσταλτική μεταβολή, αντανακλώντας κυρίως αυξήσεις φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η συσταλτική μεταβολή αντισταθμίζεται σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και τις υψηλότερες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, καθώς και από τη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής λόγω παραγόντων που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων.^[5]

Μια πρόσθετη πηγή συσταλτικής μεταβολής το 2025 είναι η περαιτέρω μείωση των υπόλοιπων μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας. Η αποδυνάμωση των παραγόντων που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων οφείλεται στην υστέρηση των εσόδων και άλλων φόρων πλην των φόρων εισοδήματος, ενώ οι επιδράσεις από μεταβολές της σύνθεσης, οι οποίες ήταν έντονα θετικές το 2024, αναμένεται, βάσει των προβολών, να είναι ουδέτερες τόσο το 2025 όσο και κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής.

Το 2026 η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερη. Το 2027 η σχετικά έντονη συσταλτική μεταβολή της κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής και των μέτρων που θα ληφθούν κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων αντικατοπτρίζει κατά κύριο λόγο την υπόθεση για χαμηλότερες δημόσιες επενδύσεις και δημοσιονομικές μεταβιβάσεις σε συνάρτηση με τον τερματισμό της χρηματοδότησης μέσω επιχορηγήσεων του NGEU.^[6]

Οι επιχορηγήσεις του NGEU (χωρίς μακροοικονομικό αντίκτυπο στο σκέλος των εσόδων του προϋπολογισμού) εκτιμώνται σε 0,4% του ΑΕΠ για το 2026 και (σχεδόν) μηδέν για το 2027.

Συνολικά, η σωρευτική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής κατά τα έτη 2020-27 παραμένει διευκολυντική, αντανακλώντας το γεγονός ότι η μεγάλη δημοσιονομική στήριξη που χορηγήθηκε από την εκδήλωση της πανδημίας και μετά έχει αρθεί μόνο εν μέρει.

Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνονται κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων υποδεικνύουν κάποια δημοσιονομική χαλάρωση. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης, ιδίως το 2024, στους χαμηλότερους άμεσους και έμμεσους φόρους το 2025 και στις υψηλότερες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις το 2026-27. Οι αναθεωρήσεις των μέτρων πολιτικής μεταφράζονται σε γενικές γραμμές σε μια κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής η οποία σωρευτικά είναι ελαφρώς χαλαρότερη στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής.

Οι δημοσιονομικές προοπτικές στη ζώνη του ευρώ έχουν επιδεινωθεί σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, καθώς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αναμένεται να σταθεροποιηθεί μόλις κάτω από το όριο του -3 % του ΑΕΠ και ο λόγος του χρέους να αυξηθεί (Πίνακας 4). Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της ζώνης του ευρώ αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής (-3,3% του ΑΕΠ το 2027). Αυτή η πορεία ακολουθεί ως επί το πλείστον το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα, το οποίο εκτιμάται ότι βελτιώθηκε σημαντικά το 2024 και ότι στη συνέχεια θα βελτιωθεί ελάχιστα μόνο. Η κυκλική συνιστώσα αναμένεται, βάσει των προβολών, ότι θα συνεχίσει να επιδεινώνεται το 2025 και ότι θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητη την περίοδο 2026-27. Οι δαπάνες για τόκους αναμένεται, βάσει των προβολών, να αυξηθούν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για την περίοδο 2025-27. Αυτό αντανακλά τη σωρευτική δημοσιονομική χαλάρωση που προκύπτει από μέτρα που λήφθηκαν κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων και την επιδείνωση των μακροοικονομικών προοπτικών. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να ακολουθήσει ανοδική πορεία καθώς τα συνεχή πρωτογενή ελλείμματα και οι θετικές προσαρμογές ελλείμματος-χρέους θα υπεραντισταθμίζονται από την ευνοϊκή διαφορά επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, ο λόγος του χρέους αναθεωρήθηκε προς τα πάνω εξαιτίας των μεγαλύτερων πρωτογενών ελλειμμάτων και των μεγαλύτερων διαφορών επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης. Οι δημοσιονομικές προβολές στη ζώνη του ευρώ εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από υψηλή αβεβαιότητα, η οποία προέρχεται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και των πιθανών μέτρων που πιθανόν να λάβουν οι κυβερνήσεις στη ζώνη του ευρώ ως αντίδραση, ιδίως μέτρων που αφορούν αύξηση των αμυντικών δαπανών.

5 Τιμές και κόστος

Βραχυπρόθεσμα, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει οριακά μόνο σε 2,3% κατά μέσο όρο το 2025 και στη συνέχεια να μειωθεί σε 1,9% το 2026 και 2,0% το 2027 (Διάγραμμα 8 και Διάγραμμα 9). Ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς μόνο στη διάρκεια του 2025. Αυτό οφείλεται κυρίως στον υψηλότερο πληθωρισμό των ειδών διατροφής και στις ανοδικές επιδράσεις βάσης στις τιμές της ενέργειας που αντιστάθμισαν σε μεγάλο βαθμό τις καθοδικές επιδράσεις από την υποχώρηση του πληθωρισμού βάσει του HICPX. Καθώς οι επιδράσεις βάσης στον πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας θα εξασθενούν, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σε 2,0% στις αρχές του 2026 και να παραμείνει σε επίπεδο ίσο ή ελαφρώς χαμηλότερο του στόχου για ρυθμό πληθωρισμού 2% μέχρι το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Το 2027 ο προβλεπόμενος ρυθμός πληθωρισμού 2,0% περιλαμβάνει πρόσκαιρη ανοδική επίδραση του πληθωρισμού της ενέργειας λόγω της εισαγωγής του νέου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2). Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να μειωθεί σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής και να διαμορφωθεί σε 1,9% έως το 2027.

Ο πληθωρισμός της ενέργειας προβλέπεται να παραμείνει θετικός σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής μετά από δύο έτη αρνητικών ρυθμών. Έπειτα από ανάκαμψη σχετιζόμενη με επιδράσεις βάσης το β΄ εξάμηνο του 2025, ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας αναμένεται να παραμείνει συγκρατημένος. Οι ρυθμοί εκτιμάται ότι θα είναι θετικοί αλλά χαμηλότεροι από τους ιστορικούς μέσους όρους τόσο το 2026 όσο και το 2027, παρά τη σημαντική καθοδική επίδραση βάσης το α΄ τρίμηνο του 2026 και την υπόθεση για μείωση των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων (Διάγραμμα 10, γράφημα α). Η αύξηση από 0,1% το 2026 σε 2,3% το 2027 αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την πρόσκαιρη ανοδική επίδραση από την εφαρμογή της δέσμης «Προσαρμογή στον στόχο του 55%» («Fit-for-55») της ΕΕ, συγκεκριμένα το ΣΕΔΕ2 για τη θέρμανση των κτιρίων και για τα καύσιμα κίνησης.^[7]

Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής αναμένεται να αυξηθεί πρόσκαιρα στη διάρκεια του 2025, κατόπιν να μειωθεί και στη συνέχεια να μη σημειώσει αξιόλογη μεταβολή (Διάγραμμα 10, γράφημα β). Η υποχώρηση του πληθωρισμού των τιμών των ειδών διατροφής τους τελευταίους μήνες αναμένεται να αντιστραφεί και αυτός να επανέλθει σε επίπεδα γύρω στο 3,0% το γ΄ τρίμηνο του 2025, ωθούμενος, τουλάχιστον αρχικά, από μια ανοδική επίδραση βάσης στον πληθωρισμό των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής και αντανακλώντας την υπόθεση ισχυρών αυξήσεων των τιμών των βασικών εμπορευμάτων στη συνέχεια. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής προβλέπεται στη συνέχεια να μειωθεί σε 2,2% κατά μέσο όρο έως το 2027 – σαφώς κάτω από το πιο μακροχρόνιο μέσο όρο του – λόγω της υποχώρησης των πιέσεων από την πλευρά του κόστους.

Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να μειωθεί από 2,8% το 2024 σε 1,9% το 2027, κυρίως λόγω της ήπιας αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού των υπηρεσιών, καθώς οι επιδράσεις προηγούμενων μεγάλων διαταραχών θα εξακολουθούν να εξασθενούν. Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX είναι σχετικά σταθερός από τις αρχές του 2024, αλλά αναμένεται να επιβραδυνθεί από το α΄ τρίμηνο του 2025 (Διάγραμμα 11). Η προβλεπόμενη επιβράδυνση του πληθωρισμού βάσει του HICPX από το 2025 οφείλεται στη σταδιακή μείωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών, καθώς οι καθυστερημένες προσαρμογές στις γενικές τάσεις των τιμών θα εξασθενούν και η υποχώρηση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους εργασίας θα μεταδίδεται στον πληθωρισμό. Επιπλέον, η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού βάσει του HICPX αντανακλά εναπομένουσες μειωτικές συμβολές από την εξασθένηση των έμμεσων επιδράσεων προηγούμενων μεταβολών των τιμών της ενέργειας και από τη συνεχιζόμενη μετάδοση της μειωτικής επίδρασης στον πληθωρισμό από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής.

Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025, παραμένουν αμετάβλητες για το 2026 και έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2027 (Διάγραμμα 12). Η προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2025 οφείλεται κυρίως στον πληθωρισμό της ενέργειας λόγω των υψηλότερων από ό,τι αναμενόταν στοιχείων και της προς τα πάνω αναθεώρησης των υποθέσεων για τις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας (βλ. Πλαίσιο 1). Αυτή αντισταθμίζεται εν μέρει από μικρές προς τα κάτω αναθεωρήσεις των συνιστωσών του πληθωρισμού βάσει του HICPX και των ειδών διατροφής που σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα στοιχεία που καταγράφηκαν πρόσφατα. Για το 2026 ο πληθωρισμός βάσει του HICPX έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. Αυτό οφείλεται στην ανοδική επίδραση των αλλαγών στις υποθέσεις, ιδίως αναφορικά με την υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, και στην προς τα πάνω αναθεώρηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος για το 2025, η οποία αντισταθμίζεται μόνο εν μέρει από την αρνητική επίδραση των δυσμενέστερων προοπτικών για τη ζήτηση. Για το 2027, οι δύο επιδράσεις αλληλοαντισταθμίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό, με αποτέλεσμα να μην αναθεωρηθεί ο πληθωρισμός βάσει του HICPX σε καθαρούς όρους. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω για το 2026 και το 2027 λόγω της υπόθεσης για πιο απότομη μείωση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Ενώ οι αναθεωρήσεις του πληθωρισμού των τιμών της ενέργειας αντισταθμίζονται από την προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού βάσει του HICPX για το 2026, συνεπάγονται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση του γενικού πληθωρισμού για το 2027.

Ο ρυθμός αύξησης των ονομαστικών μισθών αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να παραμείνει αρχικά υψηλός, αλλά στη συνέχεια να επιβραδυνθεί σταδιακά, αντανακλώντας μεταξύ άλλων το γεγονός ότι οι πραγματικοί μισθοί θα επανέλθουν στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την έντονη άνοδο του πληθωρισμού. Ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο εκτιμάται ότι επιβραδύνθηκε σε 4,3% το δ΄ τρίμηνο του 2024 (0,1 ποσ. μον. πάνω από το επίπεδο που προβλεπόταν στις προβολές του Δεκεμβρίου). Ο ρυθμός αύξησης των μισθών προβλέπεται να συνεχίσει την υποχώρησή του, από 3,4% κατά μέσο όρο το 2025 και σε 2,6% το 2027 (Διάγραμμα 13). Η μείωση αυτή αντανακλά κυρίως την αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των συμβατικών αποδοχών και μια μικρή επίδραση από τη χαμηλότερη αύξηση των κατώτατων μισθών και συμβαδίζει με την προβλεπόμενη βραδεία επάνοδο του μεριδίου των μισθών στον πιο μακροχρόνιο μέσο όρο του.^[8]

Οι πραγματικοί μισθοί εκτιμάται ότι επέστρεψαν στα επίπεδα των αρχών του 2021 το γ΄ τρίμηνο του 2024, όπως προβλεπόταν στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024. Ενώ αυτό υποδηλώνει μικρότερη πίεση από την αντιστάθμιση του πληθωρισμού, εξακολουθεί να υπάρχει στενότητα στις αγορές εργασίας, γεγονός που εν μέρει εξηγεί γιατί ο μέσος ρυθμός αύξησης των μισθών στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής παραμένει κάπως υψηλός σε σύγκριση με τα ιστορικά επίπεδα (2,5% κατά την περίοδο 1999-2024). Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2025 και προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2026 και κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2027.

Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί το 2026 και το 2027, υποβοηθούμενος από την υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των μισθών και την άνοδο της παραγωγικότητας. Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε σε 4,1% το δ΄ τρίμηνο του 2024 και αναμένεται να υποχωρήσει σε 1,7% κατά μέσο όρο έως το 2027, συμβαδίζοντας με τον ιστορικό μέσο όρο. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,4 ποσ. μον. για το 2025, κυρίως λόγω του χαμηλότερου ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, και προς τα κάτω κατά 0,3 ποσ. μον. για το 2027, κυρίως λόγω των αναθεωρήσεων προς τα κάτω του ρυθμού αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο.

Συνολικά, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές, όπως μετρούνται από τη μεταβολή του αποπληθωριστή του ΑΕΠ, προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να εξασθενούν, παρά την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των περιθωρίων κέρδους το δεύτερο μισό του χρονικού ορίζοντα προβολής συμβαδίζοντας με την οικονομική ανάκαμψη (Διάγραμμα 14). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ υποχώρησε γρήγορα στη διάρκεια του 2024 και εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε σε 2,9% κατά μέσο όρο για το έτος (έναντι 5,9% το 2023). Αυτό οφείλεται στη μειωμένη θετική συμβολή του κόστους εργασίας και στην αρνητική συμβολή των κερδών ανά μονάδα προϊόντος. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ προβλέπεται να επιβραδυνθεί πιο σταδιακά από το τρέχον έτος και να διαμορφωθεί σε 2,0% κατά μέσο όρο τόσο το 2026 όσο και το 2027. Καθώς η αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα επιβραδύνεται και η δυναμική του κόστους άλλων εισροών θα παραμένει συγκρατημένη, ο ρυθμός αύξησης του κέρδους ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται να ανακάμψει κάπως από το 2025, υποβοηθούμενος από την οικονομική ανάκαμψη, την επιταχυνόμενη άνοδο της παραγωγικότητας και μια πρόσκαιρη ανοδική επίδραση το 2027 που σχετίζεται με τη στατιστική μεταχείριση του ΣΕΔΕ2.^[9]

Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω για το 2026 και το 2027. Ο ρυθμός αύξησης των κερδών ανά μονάδα προϊόντος έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για το 2025 και ελαφρώς προς τα πάνω για το 2026, αντισταθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις αντίστοιχες προς τα πάνω και προς τα κάτω αναθεωρήσεις του ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.

Ο πληθωρισμός των τιμών των εισαγομένων αναμένεται να αυξηθεί έντονα το 2025 και στη συνέχεια να υποχωρήσει εκ νέου προς το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ο ρυθμός μεταβολής του αποπληθωριστή των εισαγωγών αναμένεται να εξελιχθεί από -0,7% το 2024 σε 2,4% το 2025 και στη συνέχεια να υποχωρήσει σε 1,5% το 2027. Οι αναθεωρήσεις του πληθωρισμού των τιμών των εισαγομένων (δηλαδή μια αξιοσημείωτη αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2025 και μια μικρή αναθεώρηση προς τα κάτω για τα έτη 2026-27) συμβαδίζουν με τις μεταβολές των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων και την υποτίμηση του ευρώ που προκύπτουν από τις τεχνικές υποθέσεις.^[10]

6 Αναλύσεις ευαισθησίας

Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας

Οι μελλοντικές εξελίξεις των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων παραμένουν αβέβαιες και τυχόν εναλλακτικές πορείες των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα είχαν σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομικές προοπτικές, ιδίως όσον αφορά τον πληθωρισμό. Ενώ οι προβολές των εμπειρογνωμόνων βασίζονται στις τεχνικές υποθέσεις που περιγράφονται στο Πλαίσιο 1, στην παρούσα ανάλυση ευαισθησίας οι εναλλακτικές πορείες που αποκλίνουν προς τα κάτω και προς τα πάνω σε σχέση με τις υποθέσεις του βασικού σεναρίου προκύπτουν από το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο των πυκνοτήτων πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.^[11]

Οι εναλλακτικές πορείες των τιμών του πετρελαίου κατανέμονται συμμετρικά γύρω από το βασικό σενάριο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι από την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων από τις ΗΠΑ στις εξαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία ή το Ιράν αντισταθμίζονται από τους καθοδικούς κινδύνους που συνδέονται με εμπορικές διενέξεις ή με σημαντικό πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό από τον ΟΠΕΚ+. Αντιθέτως, η κατανομή των τιμών του φυσικού αερίου υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους όσον αφορά τις τεχνικές υποθέσεις (Διάγραμμα 15), που πιθανόν να αντανακλούν αβεβαιότητες όσον αφορά τον εφοδιασμό. Οι αβεβαιότητες αυτές συνδέονται με διαταραχές στην παγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των ρωσικών εξαγωγών LNG λόγω των κυρώσεων από τις ΗΠΑ ή περαιτέρω καθυστερήσεων στα προγραμματισμένα έργα διοχέτευσης LNG, καθώς και με κινδύνους που προέρχονται από την ευρωπαϊκή αγορά, όπως δυσκολίες στην επίτευξη των κανονιστικών στόχων πλήρωσης των αποθηκών φυσικού αερίου για τον Νοέμβριο του 2025. Υπάρχουν επίσης καθοδικοί κίνδυνοι, ιδίως εάν σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην επίλυση του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Επιπλέον, εξετάζεται μια υπόθεση σταθερών τιμών τόσο για το πετρέλαιο όσο και για το φυσικό αέριο. Σε όλες τις περιπτώσεις, υπολογίζεται ένας σύνθετος δείκτης των τιμών της ενέργειας (σταθμισμένος μέσος όρος των εναλλακτικών εξελίξεων των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου) και αξιολογούνται οι επιδράσεις με χρήση οικονομετρικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 6 και υποδηλώνουν γενικά κάπως υψηλότερους ανοδικούς από ό,τι καθοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό και πιο περιορισμένους κινδύνους για την αύξηση του ΑΕΠ.

Εναλλακτικές πορείες της συναλλαγματικής ισοτιμίας

Η παρούσα ανάλυση ευαισθησίας αξιολογεί τις επιδράσεις για τις προβολές του βασικού σεναρίου από εναλλακτικές πορείες της συναλλαγματικής ισοτιμίας, οι οποίες γενικά υποδηλώνουν καθοδικούς κινδύνους για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Οι τεχνικές υποθέσεις για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που περιλαμβάνονται στο βασικό σενάριο των προβολών παραμένουν σταθερές στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι εναλλακτικές πορείες προς τα κάτω και προς τα πάνω που προκύπτουν από το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο των πυκνοτήτων πιθανότητας μηδενικού κινδύνου όπως υπολογίζονται με βάση δικαιώματα προαίρεσης για τη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ΗΠΑ στις 6 Φεβρουαρίου 2025 υποδηλώνουν κινδύνους ανατίμησης του ευρώ σε σύγκριση με το βασικό σενάριο (Διάγραμμα 16). Οι επιδράσεις από αυτές τις εναλλακτικές πορείες αξιολογούνται με τη χρήση των μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος. Η μέση επίδραση στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και στον πληθωρισμό σε όλα αυτά τα υποδείγματα παρουσιάζεται στον Πίνακα 7.