1 Συνοπτική παρουσίαση
Η επίμονα υψηλή αβεβαιότητα ως προς τη γεωπολιτική κατάσταση και την πολιτική που θα ασκηθεί αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ, επιβραδύνοντας την προσδοκώμενη ανάκαμψη. Αυτό έπεται της ελαφρώς ασθενέστερης από ό,τι αναμενόταν ανάπτυξης στο τέλος του 2024. Η αβεβαιότητα τόσο για τις εγχώριες εξελίξεις όσο και για την εμπορική πολιτική είναι υψηλή. Αν και το βασικό σενάριο των προβολών περιλαμβάνει μόνο την επίδραση των νέων δασμών στο εμπόριο μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, υποθέτει ότι οι αρνητικές επιδράσεις της αβεβαιότητας όσον αφορά την πιθανότητα περαιτέρω μεταβολών στις εμπορικές πολιτικές διεθνώς, ιδίως έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα επηρεάσουν δυσμενώς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ και ότι, σε συνδυασμό με τις επίμονες προκλήσεις ανταγωνιστικότητας, εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση του εξαγωγικού μεριδίου της ζώνης του ευρώ. Παρά αυτές τις αντιξοότητες, εξακολουθούν να υφίστανται οι συνθήκες ώστε ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ να ενισχυθεί και πάλι στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Η άνοδος των πραγματικών μισθών και της απασχόλησης, σε ένα περιβάλλον ισχυρής, αν και επιβραδυνόμενης, αγοράς εργασίας, αναμένεται να στηρίξει μια ανάκαμψη όπου η κατανάλωση παραμένει βασικός παράγοντας που συμβάλει στην ανάπτυξη. Η εγχώρια ζήτηση αναμένεται επίσης να ενισχυθεί από τη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης, όπως αυτή προκύπτει από τις προσδοκίες της αγοράς για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων. Η αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα παραμείνει ανθεκτική, το δε ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 6,3% το 2025, υποχωρώντας σε 6,2% το 2027. Καθώς ορισμένοι από τους κυκλικούς παράγοντες που μείωσαν πρόσφατα την παραγωγικότητα αρχίζουν να εξαλείφονται, η παραγωγικότητα αναμένεται να ανακάμψει στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν διαρθρωτικές προκλήσεις. Συνολικά, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί σε 0,9% το 2025 και να ενισχυθεί σε 1,2% το 2026 και 1,3% το 2027. Σε σύγκριση με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για την αύξηση του ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 της ποσοστιαίας μονάδας (ποσ. μον.) τόσο για το 2025 όσο και για το 2026, αλλά παραμένουν αμετάβλητες για το 2027. Οι ασθενέστερες προοπτικές οφείλονται κυρίως στις προς τα κάτω αναθεωρήσεις των εξαγωγών και, σε μικρότερο βαθμό, των επενδύσεων, αντανακλώντας την εντονότερη επίδραση της αβεβαιότητας σε σχέση με τις προηγούμενες υποθέσεις, καθώς και στις προσδοκίες ότι οι προκλήσεις ανταγωνιστικότητας πιθανότατα θα συνεχιστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι αναμενόταν.[1]
Ο γενικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες αλλά, σύμφωνα με τις προβολές, αναμένεται να επιβραδυνθεί οριακά στη διάρκεια του 2025 και στη συνέχεια να μειωθεί και να κυμανθεί γύρω από τον στόχο της ΕΚΤ για πληθωρισμό 2,0% από το α΄ τρίμηνο του 2026. Στην αρχή του χρονικού ορίζοντα προβολής, οι ανοδικές επιδράσεις της βάσης σύγκρισης στη συνιστώσα της ενέργειας και ο υψηλότερος πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αναμένεται να αντισταθμίσουν σε γενικές γραμμές τις καθοδικές επιδράσεις από τη μείωση του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής (HICPX). Η αύξηση των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων κατά την αλλαγή του έτους θα επηρεάσει τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής των τιμών της ενέργειας το 2025. Παρόλο που οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, βάσει των υποθέσεων, θα μειωθούν σύμφωνα με τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, ο πληθωρισμός της ενέργειας είναι πιθανόν να συνεχίσει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς, αν και χαμηλότερους από τον ιστορικό μέσο όρο σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Το 2027 ο πληθωρισμός της ενέργειας φαίνεται να ενισχύεται από τη θέσπιση νέων μέτρων για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής προβλέπεται να αυξηθεί έως τα μέσα του 2025, κυρίως λόγω των πρόσφατων έντονων αυξήσεων των διεθνών τιμών των τροφίμων και στη συνέχεια να μειωθεί σε 2,2% κατά μέσο όρο το 2027. Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να αρχίσει να υποχωρεί στις αρχές του 2025 καθώς θα εξασθενούν οι επιδράσεις της ανατιμολόγησης που εκδηλώνονται με χρονική υστέρηση, οι μισθολογικές πιέσεις θα υποχωρούν και ο αντίκτυπος της προηγούμενης αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής θα εξακολουθεί να μετακυλίεται στις τιμές καταναλωτή. Η μείωση του πληθωρισμού βάσει του HICPX αναμένεται να προέλθει κυρίως από την υποχώρηση του πληθωρισμού των υπηρεσιών, ο οποίος μέχρι στιγμής υπήρξε σχετικά επίμονος. Συνολικά, ο πληθωρισμός βάσει του HICPX προβλέπεται να αποκλιμακωθεί από 2,2% το 2025 σε 1,9% το 2027. Ο ρυθμός αύξησης των μισθών αναμένεται να συνεχίσει να ακολουθεί καθοδική πορεία από τα τρέχοντα επίπεδα τα οποία εξακολουθούν να είναι υψηλά, καθώς εξασθενούν οι πιέσεις που συνδέονται με την αντιστάθμιση του πληθωρισμού. Σε συνδυασμό με την προσδοκώμενη ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικά βραδύτερη αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Ως εκ τούτου, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές αναμένεται, βάσει των προβολών, να συνεχίσουν να υποχωρούν, με παράλληλη ανάκαμψη των περιθωρίων κέρδους στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι εξωτερικές πιέσεις στις τιμές, όπως αντανακλώνται στις τιμές των εισαγομένων, αναμένεται να παραμείνουν συγκρατημένες υπό την προϋπόθεση ότι οι δασμολογικές πολιτικές της ΕΕ θα παραμείνουν αμετάβλητες. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ) έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025 λόγω των υποθέσεων για υψηλότερες διεθνείς τιμές των ενεργειακών εμπορευμάτων και της υποτίμησης του ευρώ, ενώ έχουν αναθεωρηθεί οριακά προς τα κάτω για το 2027 λόγω των ελαφρώς υποτονικότερων προοπτικών για τη συνιστώσα της ενέργειας στο τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Οι ανακοινώσεις για την εμπορική και δημοσιονομική πολιτική που πραγματοποιήθηκαν μετά την οριστικοποίηση αυτών των προβολών αύξησαν την αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ.
Πίνακας 1
Προβολές για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2024 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Πραγματικό ΑΕΠ | 0,8 | 0,9 | 1,2 | 1,3 | 0,1 | -0,2 | -0,2 | 0,0 |
ΕνΔΤΚ | 2,4 | 2,3 | 1,9 | 2,0 | 0,0 | 0,2 | 0,0 | -0,1 |
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής | 2,8 | 2,2 | 2,0 | 1,9 | -0,1 | -0,1 | 0,1 | 0,0 |
Σημειώσεις: Για το πραγματικό ΑΕΠ τα στοιχεία αναφέρονται σε ετήσιους μέσους όρους και είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Οι αναθεωρήσεις υπολογίζονται με βάση στρογγυλοποιημένα μεγέθη. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
2 Το διεθνές περιβάλλον
Η δυναμική της παγκόσμιας ανάπτυξης ενισχύθηκε προσωρινά στο τέλος του 2024, αλλά οι πρόσφατες εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ συνεπάγονται αντιξοότητες.[2] Ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης επιταχύνθηκε το δ΄ τρίμηνο του 2024, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, καθώς τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης έδωσαν ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα στην Κίνα και οι εύρωστες δαπάνες των νοικοκυριών στήριξαν τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στις ΗΠΑ. Τα εισερχόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ελαφρά υποχώρηση της παγκόσμιας ανάπτυξης το α΄ τρίμηνο του 2025, με τον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος ήταν ο κύριος προωθητικός παράγοντας της ανάπτυξης το β΄ εξάμηνο του 2024, να εμφανίζει κάποιες πρώτες ενδείξεις επιβράδυνσης, ενώ ο τομέας της μεταποίησης παραμένει υποτονικός. Επιπλέον, η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική έχει αυξηθεί έντονα από τον Νοέμβριο του 2024 εν μέσω ανακοινώσεων των ΗΠΑ για επιβολή δασμών και αναμένεται να επηρεάσει δυσμενώς τις παγκόσμιες επενδύσεις.
Πίνακας 2
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2024 | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |||
Παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ (εκτός της ζώνης του ευρώ) | 3,4 | 3,4 | 3,2 | 3,2 | 0,0 | -0,1 | -0,1 | 0,0 | ||
Παγκόσμιο εμπόριο (εκτός ζώνης ευρώ)1) | 4,4 | 3,5 | 3,1 | 3,2 | 0,4 | -0,1 | -0,2 | 0,0 | ||
Εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών ζώνης ευρώ2) | 3,4 | 3,2 | 3,1 | 3,1 | 0,3 | -0,3 | -0,2 | -0,1 | ||
Παγκόσμιος ΔΤΚ (εκτός ζώνης ευρώ) | 4,2 | 3,3 | 2,7 | 2,5 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | -0,1 | ||
Τιμές εξαγωγών ανταγωνιστών σε εθνικό νόμισμα3) | 2,3 | 1,7 | 2,3 | 2,1 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Σημείωση: Οι αναθεωρήσεις υπολογίζονται με βάση στρογγυλοποιημένα μεγέθη.
1) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των εισαγωγών.
2) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των εισαγωγών των εμπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ.
3) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των αποπληθωριστών των εξαγωγών των εμπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ.
Η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει συγκρατημένη και να επιβραδυνθεί ελαφρώς στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Όπως το 2024, το παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,4% το 2025 και να μειωθεί σε 3,2% το 2026 και το 2027 (Πίνακας 2). Ενώ είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθεί πότε ακριβώς και σε ποιο βαθμό θα εκπληρωθούν οι δεσμεύσεις από τις ανακοινώσεις για τις εμπορικές πολιτικές των ΗΠΑ, οι προβολές του Μαρτίου 2025 ενσωματώνουν τους πρόσθετους δασμούς των ΗΠΑ έναντι της Κίνας και τα μερικά αντίποινα από την πλευρά της Κίνας (βλ. Πλαίσιο 2), επιπρόσθετα προς τις πολιτικές των ΗΠΑ που είχαν ήδη ενσωματωθεί στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, δηλ. την αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική και την παράταση των μειώσεων του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων που προβλεπόταν να λήξουν το 2025. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός της παγκόσμιας ανάπτυξης έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2025 και το 2026, καθώς η επιβολή νέων δασμών και η επίμονα υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική δραστηριότητα. Η ελαφρά υποχώρηση του ρυθμού αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ τα έτη 2026-27 αντανακλά την αναμενόμενη οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, λόγω των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων, και τη βραδύτερη ανάπτυξη στις ΗΠΑ, λόγω της αρνητικής μεσοπρόθεσμης επίδρασης των πολιτικών (π.χ. μειωμένη εισροή μεταναστών). Οι κίνδυνοι που συνδέονται με την επιβολή περαιτέρω δασμών από τις ΗΠΑ, πέραν αυτών που επί του παρόντος ενσωματώνονται στις προβολές του Μαρτίου 2025, εξετάζονται στο Πλαίσιο 2.
Ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου αναμένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί, εν μέσω μιας λιγότερο ευνοϊκής σύνθεσης της ζήτησης, της αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική και του αντίκτυπου της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ έναντι της Κίνας. Το 2024 το παγκόσμιο εμπόριο στηρίχθηκε σε κάποιο βαθμό από το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις επέσπευσαν τις εισαγωγές εισροών από το εξωτερικό εν όψει πιθανών διαταράξεων του εμπορίου, ιδίως στις ΗΠΑ. Ωστόσο, αυτός ο πρόσκαιρος παράγοντας αναμένεται να εξασθενήσει σταδιακά. Στο πλαίσιο αυτό, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να υποχωρήσει το 2025 σε ένα περιβάλλον λιγότερο ευνοϊκής σύνθεσης της οικονομικής δραστηριότητας – ως συνέπεια της προηγούμενης επίσπευσης των εισαγωγών – και αυξημένης αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική. Επιπλέον, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής από τους διμερείς δασμούς στο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Ο ρυθμός αύξησης της εξωτερικής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ προβλέπεται επίσης να επιβραδυνθεί, υποχωρώντας από 3,4% το 2024 σε 3,2% το 2025 και στη συνέχεια σε 3,1% το 2026 και το 2027. Οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις των προβολών για το παγκόσμιο εμπόριο σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024 αντανακλούν κυρίως τον αντίκτυπο των δασμών στις εισαγωγές των ΗΠΑ από την Κίνα.
Ο πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ ο ρυθμός αύξησης των τιμών εξαγωγών των ανταγωνιστών της ζώνης του ευρώ αναμένεται να κυμανθεί σε επίπεδο ελαφρώς πάνω από 2%, αμετάβλητος σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Αν και η αποκλιμάκωση του γενικού πληθωρισμού βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) στις προηγμένες οικονομίες φάνηκε να έχει ανακοπεί στο τέλος του 2024, ο παγκόσμιος πληθωρισμός προβλέπεται να επανέλθει σε σταδιακή καθοδική πορεία και να υποχωρήσει από 4,2% το 2024 σε 2,5% το 2027. Η επιβράδυνση των αγορών εργασίας στις προηγμένες οικονομίες αναμένεται να περιορίσει τον ρυθμό ανόδου των ονομαστικών μισθών, επιτρέποντας τη σταδιακή σύγκλιση του γενικού πληθωρισμού προς τους στόχους των κεντρικών τραπεζών. Στις αναδυόμενες οικονομίες, ο γενικός πληθωρισμός επίσης προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναμένεται να είναι υψηλότερος το 2025, αντανακλώντας τη μετακύλιση των δασμών στις τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ και την Κίνα, καθώς και την εντονότερη δυναμική του πληθωρισμού κατά την αλλαγή του έτους από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως. Για το 2026 και το 2027, ο παγκόσμιος πληθωρισμός αναθεωρήθηκε προς τα κάτω, καθώς η ανοδική επίδραση των δασμών υπεραντισταθμίζεται από τις προς τα κάτω αναθεωρήσεις του πληθωρισμού στην Κίνα λόγω επίμονου αρνητικού ρυθμού μεταβολής των τιμών παραγωγού και της επίδρασης της υπερβάλλουσας προσφοράς. Ο ρυθμός μεταβολής των τιμών εξαγωγών των ανταγωνιστών της ζώνης του ευρώ, σε εθνικά νομίσματα και σε ετήσιους όρους, έγινε θετικός το 2024, καθώς εξαλείφθηκε ο αντίκτυπος των προηγούμενων μειώσεων των τιμών των βασικών εμπορευμάτων. Εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να κυμαίνεται γύρω στο 2% στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, σε επίπεδο παραπλήσιο με τον ιστορικό μέσο όρο του. Η προβλεπόμενη πορεία του παραμένει σε γενικές γραμμές αμετάβλητη σε σχέση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024 λόγω αντίρροπων επιδράσεων αφενός από τις υψηλότερες διεθνείς τιμές των τροφίμων και αφετέρου από τις χαμηλότερες τιμές παραγωγού στην Κίνα. Επιπλέον, ο αντίκτυπος των δασμών αντανακλάται πιο άμεσα στις τιμές των εισαγομένων για τους ανταγωνιστές της ζώνης του ευρώ, ενώ η επίδραση στις τιμές των εξαγωγών είναι σχετικά έμμεση, καθώς μεταδίδεται μέσω του υψηλότερου κόστους εισροών στις αλυσίδες προσφοράς, ιδίως στις ΗΠΑ και την Κίνα.
Πλαίσιο 1
Τεχνικές υποθέσεις
Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, οι κύριες αλλαγές στις τεχνικές υποθέσεις είναι οι υψηλότερες τιμές των βασικών εμπορευμάτων και η υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας, ενώ οι υποθέσεις για τα επιτόκια παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες. Οι υποθέσεις για τις τιμές του πετρελαίου έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 4% για το 2025 και παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες για το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ οι υποθέσεις για το φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια και το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών 1 έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω σε μεγαλύτερο βαθμό και σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ωστόσο, οι τιμές της ενέργειας ακόμη αναμένεται, βάσει των υποθέσεων, να μειωθούν στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι διεθνείς τιμές των μη ενεργειακών εμπορευμάτων έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για το 2025 λόγω της αύξησης των διεθνών τιμών των τροφίμων. Το ευρώ υποτιμήθηκε κατά 2,1% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και κατά 1,0% σε όρους ονομαστικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας σε σχέση με τις προηγούμενες προβολές. Οι προσδοκίες της αγοράς για τα βραχυπρόθεσμα και τα μακροπρόθεσμα επιτόκια παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες.
Πίνακας
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2024 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | ||
Βασικά εμπορεύματα: | |||||||||
Τιμή πετρελαίου (δολάρια ΗΠΑ/βαρέλι) | 82,0 | 74,7 | 70,3 | 68,7 | 0,2 | 4,0 | 0,2 | -0,7 | |
Τιμές φυσικού αερίου (EUR/MWh) | 34,4 | 50,2 | 40,4 | 31,7 | 0,2 | 17,2 | 15,5 | 8,2 | |
Χονδρικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (EUR/MWh) | 77,7 | 100,6 | 86,2 | 75,9 | 1,4 | 11,8 | 8,4 | 3,1 | |
Δικαιώματα στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας | 65,2 | 80,5 | 83,1 | 85,5 | -0,3 | 15,6 | 15,7 | 15,4 | |
Δικαιώματα στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας | - | - | - | 59,0 | - | - | - | 0,0 | |
Διεθνείς τιμές μη ενεργειακών εμπορευμάτων, σε δολάρια ΗΠΑ (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) | 9,2 | 12,0 | -1,3 | -2,8 | 0,3 | 6,2 | -0,9 | -1,1 | |
Συναλλαγματικές ισοτιμίες: | |||||||||
Διμερής ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ | 1,08 | 1,04 | 1,04 | 1,04 | -0,1 | -2,2 | -2,1 | -2,1 | |
Ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ (ΣΣΙ41) (α΄ τρ.1999 = 100) | 124,1 | 122,2 | 122,2 | 122,2 | -0,1 | -1,0 | -1,0 | -1,0 | |
Χρηματοοικονομικές υποθέσεις: | |||||||||
EURIBOR τριών μηνών (% ετησίως) | 3,6 | 2,2 | 2,0 | 2,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | -0,1 | |
Αποδόσεις 10ετών ομολόγων του Δημοσίου (% ετησίως) | 2,9 | 2,9 | 3,0 | 3,2 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Σημειώσεις: Οι αναθεωρήσεις εκφράζονται ως ποσοστά (%) για τα επίπεδα και ως ποσοστιαίες μονάδες για τους ρυθμούς μεταβολής και τα ποσοστά ανά έτος. Οι αναθεωρήσεις των ρυθμών μεταβολής και των επιτοκίων υπολογίζονται με βάση αριθμητικά στοιχεία που έχουν στρογγυλοποιηθεί σε ένα δεκαδικό ψηφίο, ενώ οι αναθεωρήσεις που αναφέρονται ως ποσοστιαίες μεταβολές υπολογίζονται με βάση μη στρογγυλοποιημένα μεγέθη. Οι τεχνικές υποθέσεις που αφορούν τα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς, με καταληκτική ημερομηνία για τη συμπερίληψη στοιχείων τις 6 Φεβρουαρίου 2025. Οι τιμές του πετρελαίου αφορούν τις τιμές spot και προθεσμιακές (futures) του αργού πετρελαίου τύπου Brent. Οι τιμές του φυσικού αερίου αφορούν τις τιμές spot και προθεσμιακές του ολλανδικού χρηματιστηρίου ενέργειας (TTF). Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αφορούν τη μέση τιμή χονδρικής spot και προθεσμιακή στις πέντε μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ. Η «σύνθετη» τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ1 εκτιμάται ως η τιμή που καταγράφεται στο τέλος του μήνα (με γραμμική επέκταση της σειράς) στα δύο πλησιέστερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ενέργειας (EUA futures). Στη συνέχεια, λαμβάνεται ο μέσος όρος των μηνιαίων τιμών των EUA futures ώστε να προκύψει ένα ισοδύναμο της ετήσιας συχνότητας. Ελλείψει διαπραγμάτευσης των δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ2, οι υποθέσεις για τις τιμές καθορίστηκαν από τους εμπειρογνώμονες στην οριακή τιμή πάνω από την οποία θα αποδεσμευτούν πρόσθετα δικαιώματα εκπομπών και η τιμή επικαιροποιήθηκε στις τιμές του 2027 (βλ. Πλαίσιο 2 των προβολών των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Δεκεμβρίου 2024 για περισσότερες λεπτομέρειες). Η πορεία των τιμών των βασικών εμπορευμάτων προκύπτει από τις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης κατά τις δέκα εργάσιμες ημέρες έως και την καταληκτική ημερομηνία. Βάσει των υποθέσεων, στον χρονικό ορίζοντα προβολής οι διμερείς συναλλαγματικές ισοτιμίες θα παραμείνουν αμετάβλητες στα μέσα επίπεδα που επικρατούσαν το διάστημα δέκα εργάσιμων ημερών έως και την καταληκτική ημερομηνία. Οι υποθέσεις για τις ονομαστικές αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου στη ζώνη του ευρώ βασίζονται στον μέσο όρο των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων των χωρών, σταθμισμένο ως προς το ετήσιο ΑΕΠ. Όπου υπάρχουν τα απαραίτητα στοιχεία, οι ονομαστικές αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου ανά χώρα ορίζονται ως οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων αναφοράς με επέκταση της σειράς με βάση την προβλεπόμενη εξέλιξη της καμπύλης αποδόσεων κατά την έκδοση που προκύπτει, κατά την καταληκτική ημερομηνία, από τις αντίστοιχες καμπύλες αποδόσεων για τις επιμέρους χώρες. Για τις υπόλοιπες χώρες, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου ανά χώρα ορίζονται ως η απόδοση των 10ετών ομολόγων αναφοράς με επέκταση της σειράς με βάση την τεχνική υπόθεση για τα μακροπρόθεσμα επιτόκια μηδενικού κινδύνου της ζώνης του ευρώ συν ένα σταθερό περιθώριο (παρατηρούμενο κατά την καταληκτική ημερομηνία).
Πλαίσιο 2
Η επίδραση των δασμών στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025
Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ευρύ φάσμα δασμών, ορισμένοι από τους οποίους έχουν συμπεριληφθεί στο βασικό σενάριο των προβολών των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025. Ενώ παραμένει δύσκολο να εκτιμηθεί σε ποιο βαθμό θα εκπληρωθούν οι δεσμεύσεις από τις ανακοινώσεις για την πολιτική των ΗΠΑ, στο βασικό σενάριο συμπεριλήφθηκαν οι δασμοί που είχαν ήδη τεθεί σε ισχύ όταν οριστικοποιήθηκαν οι προβολές εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025 (δηλ. στις 19 Φεβρουαρίου 2025), συγκεκριμένα η πρώτη δέσμη διμερών δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Άλλοι δασμοί που δεν είχαν ακόμη τεθεί σε ισχύ κατά την τελευταία ημερομηνία συμπερίληψης στοιχείων (π.χ. δασμοί των ΗΠΑ στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου) ή που είχαν αναβληθεί (δασμοί των ΗΠΑ έναντι του Μεξικού και του Καναδά) ή που ανακοινώθηκαν μόλις πρόσφατα (δασμοί των ΗΠΑ έναντι της ΕΕ και πρόσθετοι δασμοί έναντι της Κίνας) δεν έχουν συμπεριληφθεί στις προβολές του βασικού σεναρίου.
Οι δασμοί που περιλαμβάνονται στο βασικό σενάριο των προβολών του Μαρτίου 2025 αφορούν την πρώτη δέσμη διμερών δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Την 1η Φεβρουαρίου 2025 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόσθετο δασμό 10 ποσ. μον. σε όλα τα κινεζικά αγαθά, μέτρο που αποτελεί σημαντικό βήμα κλιμάκωσης στην εν εξελίξει εμπορική διένεξη (Διάγραμμα, γράφημα α). Σε αντίποινα, η Κίνα επέβαλε δασμούς σε 80 προϊόντα των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), στους γαιάνθρακες και στα γεωργικά μηχανήματα, αυξάνοντας ουσιαστικά τον συνολικό σταθμισμένο δασμολογικό συντελεστή επί των αμερικανικών εισαγωγών κατά 1 ποσ. μον. Επιπλέον, η Κίνα εφάρμοσε απαγορεύσεις εξαγωγών κρίσιμων μετάλλων, όπως το τελλούριο και το βολφράμιο. Ενώ οι δασμοί των ΗΠΑ ισχύουν για όλα τα κινεζικά προϊόντα, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 13% των εισαγωγών των ΗΠΑ, οι δασμοί που επέβαλε η Κίνα ως αντίποινα είναι πιο στοχευμένοι και επηρεάζουν μόνο το 1% των κινεζικών εισαγωγών. Ωστόσο, με αυτά τα μέτρα, οι συνολικοί σταθμισμένοι δασμολογικοί συντελεστές ήταν σε γενικές γραμμές παρόμοιοι μεταξύ των δύο χωρών.
Οι διμερείς δασμοί μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας οδήγησαν σε μικρές αναθεωρήσεις των προβολών για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ και την Κίνα. Ο αντίκτυπος των δασμών έχει εκτιμηθεί με τη χρήση μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ, τα οποία περιλαμβάνουν ένα σύνολο ημιδομημένων υποδειγμάτων που ενσωματώνουν πολλές χώρες και τομείς. Η προβολή για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά περίπου 0,2 ποσ. μον. για το 2025. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης λόγω των δασμών εκτιμάται ότι θα επιβραδύνει τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά περίπου 0,1 ποσ. μον. το 2025 και κατά αμελητέο ποσό το 2026. Ο αντίκτυπος των δασμών των ΗΠΑ στην κινεζική οικονομία φαίνεται να είναι μάλλον περιορισμένος, αν και υψηλότερος από ό,τι για την οικονομία των ΗΠΑ, καθώς οι απώλειες εξαγωγών συνεπάγονται αναθεώρηση προς τα κάτω του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ της Κίνας κατά περίπου 0,2 ποσ. μον. για το 2025 και περαιτέρω 0,1 ποσ. μον. σωρευτικά τα έτη 2026-27. Ο αντίκτυπος στον πληθωρισμό της Κίνας είναι μικρός (κατά 0,1 ποσ. μον. υψηλότερος πληθωρισμός το 2025).
Η επίδραση αυτών των διμερών δασμών στις προβολές για τη ζώνη του ευρώ είναι περιορισμένη, αν και η Κίνα θα μπορούσε να επαναλάβει προηγούμενες τάσεις εκτροπής του εμπορίου. Το 2018 οι δασμοί των ΗΠΑ επί κινεζικών προϊόντων οδήγησαν σε ανακατεύθυνση των κινεζικών εξαγωγών προς άλλες αγορές, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού των ΗΠΑ αναδιαμορφώθηκαν με σκοπό να μειωθεί η απευθείας προμήθεια αγαθών από την Κίνα. Εάν η Κίνα εκτρέψει τις εξαγωγές της από τις ΗΠΑ, η ζώνη του ευρώ ενδέχεται να υποστεί απώλεια ανταγωνιστικότητας τόσο σε εγχώριο επίπεδο όσο και σε τρίτες αγορές. Ταυτόχρονα, η δυνατότητα της ζώνης του ευρώ να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της στις ΗΠΑ μπορεί να είναι περιορισμένη, λόγω διαφορών τόσο ως προς την ποιότητα όσο και ως προς τις τιμές των προϊόντων που συνήθως εξάγει σε σύγκριση με τις εξαγωγές της Κίνας. Ωστόσο, συνολικά, η επίδραση αυτών των δασμών στον ρυθμό ανάπτυξης της ζώνης του ευρώ αναμένεται να είναι μόνο οριακά αρνητική. Όσον αφορά τον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ, οι δασμοί που περιλαμβάνονται στο βασικό σενάριο φαίνεται να έχουν ελάχιστες επιπτώσεις, καθώς η ανοδική επίδρασή τους στις τιμές των εισαγομένων μέσω του υψηλότερου κόστους κατά μήκος των αλυσίδων προσφοράς αναμένεται να αντισταθμιστεί σε γενικές γραμμές από την καθοδική επίδραση της αύξησης της προσφοράς αγαθών από την Κίνα στις ευρωπαϊκές αγορές.
Οι ανακοινώσεις για την επιβολή δασμών αύξησαν επίσης την αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική, με αποτέλεσμα αναθεωρήσεις προς τα κάτω των προοπτικών για την οικονομική δραστηριότητα παγκοσμίως και στη ζώνη του ευρώ. Η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική αυξήθηκε έντονα μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές (Διάγραμμα, γράφημα β). Εκτιμάται ότι επιδρά ανασταλτικά στις επενδύσεις και τις εξαγωγές και, σε μικρότερο βαθμό, στην κατανάλωση, καθώς οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές – στο εσωτερικό και στο εξωτερικό – υιοθετούν πιο επιφυλακτική στάση ως προς τις δαπάνες μέσα σε ένα απρόβλεπτο εμπορικό τοπίο. Η αύξηση της αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική τους τελευταίους μήνες αναμένεται να επιβραδύνει τον ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας (εκτός της ζώνης του ευρώ) κατά περίπου 0,1 ποσ. μον. σωρευτικά τα έτη 2025-26 λόγω χαμηλότερων επενδύσεων και εξαγωγών. Καθώς η οικονομία της ζώνης του ευρώ έχει μεγαλύτερο βαθμό εξωστρέφειας και η σύνθεση των εξαγωγών της αφορά κυρίως διαρκή αγαθά, αναμένεται να υποστεί ελαφρώς εντονότερη επίδραση, με επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ κατά περίπου 0,2 ποσ. μον. σωρευτικά τα έτη 2025-26. Αυτό εξηγεί περίπου το ήμισυ των σωρευτικών προς τα κάτω αναθεωρήσεων της ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025.
Διάγραμμα
Σταθμισμένοι δασμολογικοί συντελεστές μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και εξελίξεις στην αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική
α) Σταθμισμένοι δασμολογικοί συντελεστές | β) Αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική |
---|---|
(ποσοστά %) | (δείκτης) |
![]() | ![]() |
Πηγές: OECD TiVA, CEPII BACI, PIIE, Haver Analytics, Caldara, D., Iacoviello, M., Molligo, P., Prestipino, A. and Raffo, A., “The economic effects of trade policy uncertainty”, Journal of Monetary Economics, Vol. 109, January 2020, pp. 38-59, και υπολογισμοί εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ.
Σημειώσεις: Στο γράφημα α), οι δασμοί πριν από τις πρόσφατες ανακοινώσεις βασίζονται σε στοιχεία για το έτος 2024 και με στάθμιση ως προς τις εισαγωγικές εισπράξεις για το έτος 2024. Οι πρόσθετοι δασμοί υπολογίζονται με στάθμιση των ανακοινωθέντων δασμών ως προς τα εισαγωγικά μερίδια των επηρεαζόμενων αγαθών. Στο γράφημα β), η γκρίζα περιοχή δηλώνει την περίοδο της πρώτης θητείας του προέδρου Τραμπ. Ο δείκτης αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική βασίζεται σε αυτοματοποιημένες αναζητήσεις κειμένου επτά εφημερίδων (Boston Globe, Chicago Tribune, Guardian, Los Angeles Times, New York Times, Wall Street Journal και Washington Post). Ο δείκτης υπολογίζεται μετρώντας τη μηνιαία συχνότητα άρθρων που περιέχουν αναφορές στην αβεβαιότητα για την εμπορική πολιτική (ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των ειδησεογραφικών άρθρων) για κάθε εφημερίδα. Στη συνέχεια, ο δείκτης κανονικοποιείται, με την τιμή 100 να αντιστοιχεί σε ποσοστό 1% (βλ. τον δικτυακό τόπο του δείκτη αβεβαιότητας για την εμπορική πολιτική).
Οι δασμοί των ΗΠΑ έναντι του Καναδά και του Μεξικού, οι οποίοι δεν έχουν ενσωματωθεί στο βασικό σενάριο των προβολών των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025, θα μπορούσαν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο, ιδίως στις οικονομίες επί των οποίων εφαρμόζονται. Οι δασμοί έναντι του Μεξικού και του Καναδά ανακοινώθηκαν την 1η Φεβρουαρίου, αλλά μερικές ημέρες αργότερα αναβλήθηκε η εφαρμογή. Κατά την οριστικοποίηση των προβολών του Μαρτίου 2025 οι δασμοί παρέμεναν πολύ αβέβαιοι για να συμπεριληφθούν στο βασικό σενάριο. Προσομοιώσεις με τη χρήση του υποδείγματος ECB-Global δείχνουν ότι οι εν λόγω δασμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικά υψηλότερο πληθωρισμό και χαμηλότερο ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στις ΗΠΑ – +0,6 ποσ. μον. και -0,1 ποσ. μον. αντίστοιχα – σωρευτικά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Πρόσθετες προσομοιώσεις με τη χρήση των υποδειγμάτων ECB-BASE και ECB-Global δείχνουν ότι ο αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία της ζώνης του ευρώ θα ήταν περιορισμένος λόγω αντίρροπων δυνάμεων: η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ζώνης του ευρώ θα αντιστάθμιζε τη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης. Ωστόσο, οι τιμές στη ζώνη του ευρώ θα μπορούσαν να επηρεαστούν ελαφρώς αρνητικά.
Περαιτέρω ανακοινώσεις των ΗΠΑ για επιβολή δασμών, που δεν είχαν τεθεί σε ισχύ όταν οριστικοποιήθηκαν οι προβολές των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2025, επίσης δεν έχουν συμπεριληφθεί στο βασικό σενάριο, καθώς η εφαρμογή τους περιβάλλεται από σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας. Στις 10 Φεβρουαρίου η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι στις 12 Μαρτίου θα εφαρμόσει εκ νέου δασμολογικό συντελεστή 25% στον χάλυβα και το αλουμίνιο. Λόγω του μικρού μεριδίου αυτών των αγαθών στις εισαγωγές των ΗΠΑ (2%), η επίδραση αναμένεται να είναι συνολικά περιορισμένη. Ο Πρόεδρος Τραμπ στις 12 Φεβρουαρίου έδωσε εντολή στους συμβούλους του να καταρτίσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς (reciprocal tariffs), στις 18 Φεβρουαρίου ανακοίνωσε παγκόσμιους δασμούς στα αυτοκίνητα, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τους ημιαγωγούς, στις 21 Φεβρουαρίου ανέθεσε επισκόπηση των πρακτικών των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ όσον αφορά την επιβολή φόρου επί των ψηφιακών υπηρεσιών, στις 25 Φεβρουαρίου κίνησε διαδικασία διερεύνησης για τους δασμούς επί του χαλκού και στις 26 Φεβρουαρίου ανακοίνωσε την επιβολή δασμού 25% επί των εισαγωγών από την Ευρώπη και στις 27 Φεβρουαρίου την επιβολή πρόσθετων δασμών 10% για τις εισαγωγές από την Κίνα. Τέλος, το μνημόνιο για την εμπορική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» (America First Trade Policy) που υπέγραψε ο Πρόεδρος Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου 2025 ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για την επιβολή πρόσθετων δασμών, ιδίως για λόγους εθνικής ασφάλειας. Συνολικά, επί του παρόντος υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά τις χώρες-στόχους, το μέγεθος και τον χρόνο επιβολής μελλοντικών δασμών, καθώς και την αντίδραση των χωρών που θα επηρεαστούν. Δεδομένου του υψηλού βαθμού εξωστρέφειας της οικονομίας της ζώνης του ευρώ, για την οποία οι ΗΠΑ αποτελούν σημαντικό εμπορικό εταίρο, η εφαρμογή περαιτέρω δασμών από την αμερικανική κυβέρνηση και η σχετική αβεβαιότητα δημιουργούν κινδύνους για τις οικονομικές προοπτικές της ζώνης του ευρώ.
3 Πραγματική οικονομία
Η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,1% το δ΄ τρίμηνο του 2024 (Διάγραμμα 1). Η ιδιωτική και η δημόσια κατανάλωση είχαν θετικές συμβολές στην ανάπτυξη αν και αυτές αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη μείωση των εξαγωγών. Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ διαμορφώθηκε κατά 0,1 ποσ. μον. χαμηλότερος από ό,τι αναμενόταν στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου 2024, λόγω εξασθένησης των εξαγωγών, αν και τα προηγούμενα τρίμηνα ήταν ελαφρώς άνω των προβλέψεων. Τόσο η ιδιωτική όσο και η δημόσια κατανάλωση ήταν κάπως υψηλότερες των προβλέψεων το β΄ εξάμηνο του 2024. Σε επίπεδο επιμέρους τομέων, η βιομηχανική δραστηριότητα πιθανώς συνέχισε να μειώνεται το δ΄ τρίμηνο, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από υποτονική ζήτηση αγαθών, κάποια αρνητική επίδραση που εξακολουθεί να ασκεί η προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, συνεχιζόμενες απώλειες ανταγωνιστικότητας και σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική. Η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών πιθανώς συνέχισε να αυξάνεται.
Διάγραμμα 1
Πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ
α) Ρυθμός μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ
(τριμηνιαίες ποσοστιαίες μεταβολές, τριμηνιαία στοιχεία διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών)

B) Επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ
(αλυσιδωτοί δείκτες όγκου (2020), δισεκ. ευρώ)

Σημειώσεις: Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Στο γράφημα α), τα διαστήματα που εμφανίζονται γύρω από τις κεντρικές προβολές παρέχουν έναν δείκτη μέτρησης του βαθμού αβεβαιότητας και είναι εξ ορισμού συμμετρικά. Τα διαστήματα βασίζονται σε παλαιότερα σφάλματα των προβολών, μετά τη διόρθωση ακραίων παρατηρήσεων. Τα διαστήματα που περιβάλλουν την κεντρική πρόβλεψη εκφράζουν, από το πιο σκούρο μπλε προς το πιο ανοιχτό, πιθανότητα 30%, 60% και 90% ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να διαμορφωθεί εντός του αντίστοιχου εύρους τιμών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το πλαίσιο «Αποτύπωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προβολές» στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Μαρτίου 2023.
Τα εισερχόμενα στοιχεία υποδηλώνουν συγκρατημένη ανάπτυξη στηριζόμενη στον τομέα των υπηρεσιών στις αρχές του 2025, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από τη σημαντική αβεβαιότητα που περιβάλλει τις εγχώριες εξελίξεις και την εμπορική πολιτική. Οι δείκτες ερευνών παραμένουν υποτονικοί, αν και οι περισσότεροι από αυτούς αυξήθηκαν ελαφρώς τον Ιανουάριο. Για παράδειγμα, ο σύνθετος Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) για την παραγωγή αυξήθηκε σε 50,2 τον Ιανουάριο, από 49,3 κατά μέσο όρο το δ΄ τρίμηνο του 2024. Τα εισερχόμενα στοιχεία εξακολουθούν να δείχνουν διαφοροποιήσεις μεταξύ των επιμέρους τομέων. Ο βιομηχανικός τομέας παρέμεινε πολύ υποτονικός, με τον δείκτη PMI για τη μεταποιητική παραγωγή να διατηρείται τον Ιανουάριο σε επίπεδα που υποδηλώνουν συρρίκνωση. Ταυτόχρονα, η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών συνέχισε να αυξάνεται, με τον Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) για την παραγωγή και τις νέες εργασίες στον τομέα των υπηρεσιών να διαμορφώνεται τον Ιανουαρίου σε επίπεδο άνω του 50, υποδηλώνοντας συνεχιζόμενη ανάπτυξη.[3] Αν και το βασικό σενάριο των προβολών ενσωματώνει μόνο την επίδραση των νέων δασμών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, οι αρνητικές επιδράσεις της αβεβαιότητας σχετικά με την πιθανότητα περαιτέρω μεταβολών στις παγκόσμιες εμπορικές πολιτικές, ιδίως έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται να επηρεάσουν δυσμενώς τις εξαγωγές και τις επενδύσεις της ζώνης του ευρώ (βλ. Πλαίσιο 2). Συνολικά, η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 0,2% τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2025.
Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να επιταχυνθεί, υποβοηθούμενη από την άνοδο της κατανάλωσης, τη βελτίωση των επενδύσεων και της εξωτερικής ζήτησης, καθώς και από την εξασθένηση των αρνητικών επιδράσεων από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής (Πίνακας 3). Η συνεχιζόμενη ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, λόγω της ανθεκτικής ανόδου των μισθών και της απασχόλησης και της υποχώρησης του πληθωρισμού, αναμένεται να στηρίξει την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι δαπάνες των νοικοκυριών προβλέπεται να συνεχίσουν να στηρίζουν την ανάκαμψη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, υποβοηθούμενες επίσης από τη μείωση του ποσοστού αποταμίευσης των νοικοκυριών από τα σημερινά ακόμη υψηλά επίπεδα. Η ανθεκτική, αν και επιβραδυνόμενη, αγορά εργασίας και η σταδιακή ανάκαμψη, βάσει των υποθέσεων, της εμπιστοσύνης των καταναλωτών αναμένεται επίσης να στηρίξουν την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Οι επενδύσεις προβλέπεται να ενισχυθούν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αντανακλώντας κυρίως τη φθίνουσα ανασταλτική επίδραση από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής καθώς και τη στήριξη που προέρχεται από την αύξηση των κερδών, την αξιοποίηση των πόρων του προγράμματος Next Generation EU (NGEU) και τη βελτίωση της εγχώριας και εξωτερικής ζήτησης. Η βελτίωση της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται επίσης να στηρίξει την αύξηση των εξαγωγών, αλλά η αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική, σε συνδυασμό με τα παρατεταμένα ζητήματα ανταγωνιστικότητας της ζώνης του ευρώ, συνεπάγεται συνεχείς απώλειες εξαγωγικών μεριδίων. Η συνεχιζόμενη απόσυρση των μέτρων δημοσιονομικής στήριξης που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να έχει μικρή αρνητική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ τα έτη 2025-27.
Πίνακας 3
Προβολές για το πραγματικό ΑΕΠ, το εμπόριο και την αγορά εργασίας
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, εκτός εάν υπάρχει διαφορετική ένδειξη, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2024 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Πραγματικό ΑΕΠ | 0,8 | 0,9 | 1,2 | 1,3 | 0,1 | -0,2 | -0,2 | 0,0 |
Ιδιωτική κατανάλωση | 1,0 | 1,4 | 1,2 | 1,2 | 0,1 | 0,1 | -0,1 | 0,0 |
Δημόσια κατανάλωση | 2,5 | 1,2 | 1,1 | 1,0 | 0,2 | 0,0 | -0,1 | 0,0 |
Επενδύσεις | -1,8 | 1,2 | 1,7 | 1,4 | -0,1 | 0,0 | -0,5 | -0,2 |
Εξαγωγές1) | 0,9 | 0,8 | 2,3 | 2,7 | -0,1 | -0,8 | -0,7 | -0,3 |
Εισαγωγές1) | 0,1 | 1,9 | 2,6 | 2,8 | 0,0 | -0,4 | -0,5 | -0,1 |
Συμβολή στο ΑΕΠ από: | ||||||||
Εγχώρια ζήτηση | 0,7 | 1,2 | 1,3 | 1,2 | 0,1 | 0,0 | -0,1 | 0,0 |
Καθαρές εξαγωγές | 0,4 | -0,5 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | -0,3 | -0,1 | 0,0 |
Μεταβολές αποθεμάτων | -0,3 | 0,1 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | -0,1 | 0,0 | 0,0 |
Πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα | 2,5 | 0,9 | 0,8 | 0,7 | 0,2 | 0,1 | -0,2 | -0,1 |
Ποσοστό αποταμίευσης νοικοκυριών (% του διαθέσιμου εισοδήματος) | 15,1 | 14,7 | 14,4 | 14,0 | 0,0 | 0,0 | -0,1 | -0,2 |
Απασχόληση2) | 0,9 | 0,4 | 0,4 | 0,4 | 0,1 | 0,0 | -0,2 | -0,1 |
Ποσοστό ανεργίας | 6,4 | 6,3 | 6,3 | 6,2 | 0,0 | -0,2 | 0,0 | 0,1 |
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% του ΑΕΠ) | 2,6 | 2,0 | 2,2 | 2,3 | -0,1 | -0,6 | -0,5 | -0,6 |
Σημειώσεις: Για το πραγματικό ΑΕΠ και τις συνιστώσες του τα στοιχεία που αναφέρονται είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Οι αναθεωρήσεις υπολογίζονται με βάση στρογγυλοποιημένα μεγέθη. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
1) Συμπεριλαμβάνει το εμπόριο μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ.
2) Αριθμός απασχολουμένων.
Η επίδραση της προηγηθείσας αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής στον ρυθμό ανάπτυξης εκτιμάται ότι έφτασε στο μέγιστό της το 2024 και αναμένεται να εξαλειφθεί σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, υποβοηθούμενη από τη συνεχιζόμενη μείωση των επιτοκίων πολιτικής. Η επίδραση των μέτρων νομισματικής πολιτικής που εφαρμόστηκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 2021 και Σεπτεμβρίου 2023 εξακολουθεί να μεταδίδεται στην πραγματική οικονομία. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της μειωτικής επίδρασης στην ανάπτυξη εκτιμάται ότι έχει ήδη εκδηλωθεί. Έπειτα από τη μείωση των επιτοκίων πολιτικής από τον Ιούνιο του 2024 και μετά και με βάση τις προσδοκίες της αγοράς για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων κατά την τελευταία ημερομηνία συμπερίληψης στοιχείων για τις προβολές (Πλαίσιο 1), η αρνητική επίδραση της προηγηθείσας αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής στην οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να εξαλειφθεί στη διάρκεια του 2025. Υπάρχει, ωστόσο, σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με το πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό.
Σε σύγκριση με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 ποσ. μον. τόσο για το 2025 όσο και για το 2026, ενώ για το 2027 παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος (Πίνακας 3 και Διάγραμμα 2, γράφημα β). Η προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2025 αντικατοπτρίζει εν μέρει τη μεταφερόμενη επίδραση από την πολύ μεγάλη υστέρηση των επενδύσεων και των εξαγωγών το δ΄ τρίμηνο του 2024 έναντι των προβλέψεων, υστέρηση η οποία δεν αναμένεται να καλυφθεί το 2025. Επιπλέον, οι τριμηνιαίοι ρυθμοί ανάπτυξης αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω τόσο το 2025 όσο και το 2026 λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας για την πολιτική που θα ασκηθεί και των προκλήσεων ανταγωνιστικότητας. Παρότι αυτές οι αναθεωρήσεις συνεπάγονται κάποια μεταφερόμενη επίδραση στο 2027, ο προβλεπόμενος ρυθμός ανάπτυξης για το εν λόγω έτος παραμένει αμετάβλητος σε 1,3%. Συνολικά, οι μεταβολές των υποθέσεων έχουν μικρό μόνο αντίκτυπο κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς οι ανοδικές επιδράσεις από την υποτίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ και τις μεταβολές των δημοσιονομικών υποθέσεων αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις υποθέσεις για υποτονικότερη εξωτερική ζήτηση και υψηλότερες τιμές της ενέργειας (βλ. Ενότητα 2 και Πλαίσιο 1).
Διάγραμμα 2
Πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ – συμβολές ανά συνιστώσα δαπάνης
α) Προβολές εμπειρογνωμόνων - Μάρτιος 2025 | β) Αναθεωρήσεις σε σχέση με τις προβολές εμπειρογνωμόνων του Δεκεμβρίου 2024 |
---|---|
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές και συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες) | ποσοστιαίες μονάδες και συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες) |
![]() | ![]() |
Σημειώσεις: Τα στοιχεία είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Η κάθετη γραμμή δηλώνει την έναρξη του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι αναθεωρήσεις υπολογίζονται με βάση μη στρογγυλοποιημένα μεγέθη.
Η αναμενόμενη ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης στηρίζεται από τις θετικές μεταβολές των αμοιβών εργασίας σε πραγματικούς όρους, λόγω της αύξησης των ονομαστικών μισθών και της πτώσης του πληθωρισμού. Έπειτα από υψηλό ρυθμό αύξησης το γ΄ τρίμηνο του 2024, η ιδιωτική κατανάλωση πιθανώς επιβραδύνθηκε το δ΄ τρίμηνο, εν μέρει λόγω της εξάλειψης των πρόσκαιρων παραγόντων που την είχαν στηρίξει το καλοκαίρι. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δαπανών των νοικοκυριών αναμένεται να επιταχυνθεί από περίπου 0,9% τα έτη 2023-24 σε 1,3% τα έτη 2025-27 (Διάγραμμα 3). Η ιδιωτική κατανάλωση στηρίζεται από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, οφειλόμενη κυρίως στην αύξηση των μισθών η οποία παραμένει ισχυρή – αν και φαίνεται ότι θα μετριαστεί με την εξασθένηση της τάσης κάλυψης των απωλειών των πραγματικών μισθών – καθώς και στα υψηλά εισοδήματα από άλλες πηγές εκτός της εξαρτημένης εργασίας (ειδικότερα από αυτοαπασχόληση και από περιουσιακά στοιχεία, χρηματοοικονομικά και μη). Επιπλέον, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης αναμένεται να επηρεαστεί ευνοϊκά από τη μέτρια μείωση του ποσοστού αποταμίευσης από το τρέχον υψηλό επίπεδό του, που αντανακλά τη σταδιακή ομαλοποίηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς ως προς τις δαπάνες. Η αναμενόμενη ανάκαμψη της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, καθώς και η συμπεριφορά εξομάλυνσης της κατανάλωσης – δηλ. η καθυστερημένη αντίδραση των δαπανών των νοικοκυριών στην αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης – είναι επίσης πιθανό να συμβάλουν στη σταδιακή μείωση των αποταμιεύσεων. Ωστόσο, το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών αναμένεται να παραμείνει υψηλό, αντανακλώντας τα ακόμη υψηλά επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων των νοικοκυριών και την περιορισμένη πρόσβαση σε πιστώσεις. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2024 και το 2025, αντανακλώντας την εντονότερη δυναμική προηγούμενων στοιχείων για το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα. Παρά την οριακή αναθεώρηση προς τα κάτω για το 2026, η δυναμική της ιδιωτικής κατανάλωσης μεσοπρόθεσμα εξακολουθεί να συμβαδίζει σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024.
Διάγραμμα 3
Συμβολές στην αύξηση της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης στη ζώνη του ευρώ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές και συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες)
Σημειώσεις: Τα στοιχεία είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης των νοικοκυριών σημαίνει αρνητική συμβολή της αποταμίευσης στην αύξηση της κατανάλωσης. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Οι στατιστικές διαφορές μεταξύ των εθνικών λογαριασμών και των τομεακών λογαριασμών και των διαφορετικών προγραμμάτων δημοσίευσής τους συνεπάγονται μικρές διαφορές μεταξύ των στοιχείων για την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και της αντίστοιχης συμβολής του εισοδήματος και της μεταβολής (με αντίθετο πρόσημο) του ποσοστού αποταμίευσης των νοικοκυριών. Η κάθετη γραμμή δείχνει την έναρξη του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται, βάσει των προβολών, να σημειώσουν ελαφρά περαιτέρω μείωση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και στη συνέχεια να ανακάμψουν καθώς οι συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά θα χαλαρώνουν και τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών θα συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι επενδύσεις σε κατοικίες είναι πιθανόν να συνέχισαν την παρατεταμένη μείωσή τους το δ΄ τρίμηνο του 2024 και αναμένεται να μειωθούν ελαφρώς περαιτέρω σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, αντανακλώντας την αδύναμη ζήτηση κατοικιών, όπως αποτυπώνεται στη συνεχιζόμενη μείωση των οικοδομικών αδειών για κατοικίες. Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να ανακάμψουν από το β΄ εξάμηνο του 2025, καθώς η μείωση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων από το τέλος του 2023 και μετά είναι πιθανό να έχει θετική επίδραση στη ζήτηση κατοικιών, η οποία αναμένεται να υποστηριχθεί και από τη συνεχιζόμενη αύξηση του πραγματικού εισοδήματος των νοικοκυριών. Σε ετήσια βάση, μετά τη σημαντική μείωση το 2024 και την αναμενόμενη μικρότερη συρρίκνωση το 2025, οι επενδύσεις σε κατοικίες προβλέπεται να αυξηθούν το 2026 για πρώτη φορά από το 2022 και να αυξηθούν περαιτέρω το 2027.
Οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται να συρρικνωθούν σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας, αλλά να ανακάμψουν αργότερα στον χρονικό ορίζοντα προβολής, υποβοηθούμενες από τη σταδιακή βελτίωση της ζήτησης, τη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης και τις θετικές έμμεσες επιδράσεις από τους πόρους του NGEU. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις στη ζώνη του ευρώ εκτιμάται ότι συρρικνώθηκαν το 2024. Αναμένεται να παραμείνουν υποτονικές βραχυπρόθεσμα, δεδομένης της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας που σχετίζεται τόσο με τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις όσο και με τις ευρύτερες ανησυχίες για τη γεωπολιτική κατάσταση και το εμπόριο σε παγκόσμιο επίπεδο. Εάν δεν υπάρξουν σημαντικές διαταράξεις στο παγκόσμιο εμπόριο, οι επενδύσεις αναμένεται να ανακάμψουν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς οι σημερινές αβεβαιότητες θα αίρονται και οι συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά θα βελτιώνονται, αλλά και επειδή η συνεχιζόμενη εκταμίευση των πόρων του NGEU αναμένεται να προσελκύσει περαιτέρω ιδιωτικές επενδύσεις. Συνολικά, οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν με μέτριο ρυθμό τα έτη 2025-26 και στη συνέχεια με εντονότερο ρυθμό το 2027.
Μετά από απότομη πτώση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ στα τέλη του 2024, η αύξησή τους αναμένεται να συνεχίσει να παρεμποδίζεται από τις προκλήσεις ανταγωνιστικότητας. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν επίμονη υστέρηση των εξαγωγικών επιδόσεων σε σχέση με τις προσδοκίες και αποτυχία των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ να συμβαδίσουν με την παγκόσμια ζήτηση. Στις πρόσφατες προβολές, τα στοιχεία για τις εξαγωγές και τα εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ ήταν συνεχώς χαμηλότερα από ό,τι αναμενόταν (Διάγραμμα 4). Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ δεν παρουσίασε παρόμοιες αναθεωρήσεις προς τα κάτω, υπογραμμίζοντας ζητήματα ανταγωνιστικότητας. Τόσο οι εξαγωγές όσο και τα εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ μειώθηκαν το δ΄ τρίμηνο του 2024 και παρόλο που τα ευμετάβλητα στοιχεία για την Ιρλανδία συνέβαλαν στην εν λόγω μείωση, η πρόσφατη υποτονικότητα συνάδει με δείκτες ερευνών που υποδηλώνουν συγκρατημένη αύξηση των εξαγωγών βραχυπρόθεσμα. Η αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική περιορίζει περαιτέρω τις προοπτικές για την αύξηση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ. Κατά συνέπεια, προβλέπεται μόνο υποτονική ανάκαμψη των εξαγωγών για το 2025, με ρυθμούς χαμηλότερους από τους ιστορικούς μέσους όρους. Μεσοπρόθεσμα, ενώ η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται να στηρίξει την αύξηση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ, προκλήσεις όπως ο ανταγωνισμός από την Κίνα, το υψηλό κόστος της ενέργειας και τα αυξανόμενα ζητήματα ανταγωνιστικότητας σε ορισμένους τομείς υψηλής τεχνολογίας εξακολουθούν να σκιάζουν τις προοπτικές. Ως εκ τούτου, οι εξαγωγές της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να αυξηθούν με ρυθμό χαμηλότερο από τους ιστορικούς μέσους όρους. Οι εισαγωγές αναμένεται επίσης, βάσει των προβολών, να αυξηθούν με υποτονικό ρυθμό, κατά τι χαμηλότερο από τη μακροχρόνια τάση τους, λόγω της επιβράδυνσης των εξαγωγών και των επενδύσεων. Συνολικά, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να έχουν αρνητική συμβολή στην ανάπτυξη το 2025 (-0,5 ποσ. μον. σε σύγκριση με συμβολή -0,2 ποσ. μον. στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024) και ουδέτερη σε γενικές γραμμές συμβολή κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Διάγραμμα 4
Εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ
(δείκτης, 2019 = 100)

Σημειώσεις: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι γραμμές με γκρι χρώμα δείχνουν προηγούμενες προβολές εμπειρογνωμόνων από τον Μάρτιο του 2020 και μετά. Τα εξαγωγικά μερίδια της ζώνης του ευρώ υπολογίζονται ως το πηλίκο των εξαγωγών που κατευθύνονται σε χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ προς την εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ.
Η αγορά εργασίας εκτιμάται ότι θα παραμείνει ανθεκτική συνολικά, αν και ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης προβλέπεται να επιβραδυνθεί σε σύγκριση με τα τελευταία έτη. Η απασχόληση αυξήθηκε συγκρατημένα το δ΄ τρίμηνο του 2024, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Προβλέπεται ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται με παρόμοιο χαμηλό τριμηνιαίο ρυθμό στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Σε ετήσιους όρους, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να επιβραδυνθεί από 1,4% το 2023 σε 0,9% το 2024 και σε 0,4% την περίοδο 2025-27 (-0,2 ποσ. μον. το 2026 σε σχέση με τις προηγούμενες προβολές και -0,1 ποσ. μον. το 2027) (Διάγραμμα 5). Οι κυκλικοί παράγοντες που τα τελευταία χρόνια στήριξαν την απασχόληση περισσότερο από ό,τι συνήθως – όπως η τάση των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding) λόγω σημαντικών ελλείψεων εργατικού δυναμικού, καθώς και ο υψηλός ρυθμός αύξησης των κερδών, η βραδεία άνοδος των πραγματικών μισθών και η ισχυρή μεγέθυνση του εργατικού δυναμικού – θα εξασθενήσουν σταδιακά. Σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβολές, η σταδιακή εξάλειψη ορισμένων από αυτούς τους υποστηρικτικούς παράγοντες τώρα εκτιμάται ότι έγινε εντονότερη. Κατά συνέπεια, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται, βάσει των προβολών, να είναι κάπως πιο συγκρατημένος σε σχέση με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ από ό,τι υπέθεταν οι προηγούμενες προβολές.
Διάγραμμα 5
(δείκτης: α΄ τρ. 2022 = 100)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή δηλώνει την έναρξη του ορίζοντα προβολής.
Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να ενισχυθεί, αλλά με βραδύτερο ρυθμό την περίοδο 2025-26 από ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβολές. Ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας (ανά απασχολούμενο) το δ΄ τρίμηνο του 2024 ήταν χαμηλότερος από ό,τι αναμενόταν και αναμένεται να ανακάμψει με βραδύτερο ρυθμό το 2025 από ό,τι προβλεπόταν στις προηγούμενες προβολές. Προβλέπεται ότι θα ενισχυθεί από -0,1% το 2024 σε 0,4% το 2025 και σε 0,8-0,9% τα έτη 2026-27. Συγκριτικά, ο ιστορικός μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας ανά απασχολούμενο ήταν 0,6% την περίοδο 2000-19. Οι κυκλικοί παράγοντες του πρόσφατου παρελθόντος που οδήγησαν σε αυξημένη τάση των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding), χαμηλούς πραγματικούς μισθούς και ισχυρή αύξηση του εργατικού δυναμικού αναμένεται πλέον, βάσει των προβολών, να εξαλειφθούν με κάπως ταχύτερο ρυθμό από ό,τι προβλεπόταν στις προηγούμενες προβολές (Διάγραμμα 6). Κατά συνέπεια, διατυπώνεται πλέον η υπόθεση ότι ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας θα είναι υψηλότερος στο τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Όπως και στις προηγούμενες προβολές, η ταχύτητα της ανάκαμψης της παραγωγικότητας το 2025 και το 2026 θεωρείται ότι περιορίζεται από διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως η σταδιακή ανακατανομή της οικονομικής δραστηριότητας υπέρ του τομέα των υπηρεσιών, το κόστος μετάβασης προς την πράσινη οικονομία, οι πιο διαρκείς δυσμενείς επιπτώσεις της διαταραχής των τιμών της ενέργειας, η βραδύτερη από την αναμενόμενη υιοθέτηση άκρως καινοτόμων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) και η δημογραφική αλλαγή.
Διάγραμμα 6
Παραγωγικότητα εργασίας ανά απασχολούμενο
(δείκτης: α΄ τρ. 2022 = 100)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή δηλώνει την έναρξη του ορίζοντα προβολής.
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει σχετικά σταθερό σε χαμηλά επίπεδα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής (Διάγραμμα 7). Το ποσοστό ανεργίας το δ΄ τρίμηνο του 2024 ήταν 0,2 ποσ. μον. χαμηλότερο από ό,τι αναμενόταν στις προηγούμενες προβολές. Αναμένεται να αυξηθεί οριακά στη διάρκεια του 2025. Στη συνέχεια, η συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη, αν και μέτρια, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εκ νέου μείωση του ποσοστού ανεργίας από το β΄ τρίμηνο του 2026, ώστε να φθάσει σε 6,2% το 2027. Το ποσοστό ανεργίας έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025, λόγω των πρόσφατων καταγραφόμενων στοιχείων, και προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2027 ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης βραδύτερης αύξησης της απασχόλησης σύμφωνα με τις αναθεωρήσεις των προοπτικών για την ανάπτυξη. Όπως και στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του εργατικού δυναμικού προβλέπεται να υποχωρήσει σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από εκείνα που παρατηρήθηκαν τα τελευταία έτη.
Διάγραμμα 7
(% του εργατικού δυναμικού)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή δηλώνει την έναρξη του ορίζοντα προβολής.
4 Δημοσιονομικές προοπτικές
Μετά την εκτιμώμενη σημαντική συσταλτική μεταβολή το 2024, η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ[4] αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να γίνει ελαφρώς μόνον πιο συσταλτική το 2025, να είναι ουδέτερη το 2026 και να γίνει εκ νέου συσταλτική, κάπως εντονότερα, το 2027 (Πίνακας 4). Η έκταση της συσταλτικής μεταβολής της δημοσιονομικής πολιτικής το 2024 καθορίστηκε από σημαντικούς παράγοντες που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων, καθώς και από την άρση των περισσότερων μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού. Οι παράγοντες που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων αντανακλούσαν κυρίως την έντονη αύξηση των δημόσιων εσόδων σε ορισμένες χώρες, κυρίως λόγω επιδράσεων από μεταβολές της σύνθεσης (η φορολογική βάση σε ορισμένες χώρες αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι το ονομαστικό ΑΕΠ) και άλλων παραγόντων που αξιολογήθηκαν ότι είχαν προσωρινό χαρακτήρα. Για το 2025, τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνονται κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων – τα οποία αντανακλούν τα σχέδια προϋπολογισμών των κυβερνήσεων της ζώνης του ευρώ, ορισμένα από τα οποία δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια – δείχνουν συσταλτική μεταβολή, αντανακλώντας κυρίως αυξήσεις φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αυτή η συσταλτική μεταβολή αντισταθμίζεται σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων και τις υψηλότερες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις, καθώς και από τη χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής λόγω παραγόντων που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων.[5] Το 2026 η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει σε γενικές γραμμές ουδέτερη. Το 2027 η σχετικά έντονη συσταλτική μεταβολή της κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής και των μέτρων που θα ληφθούν κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων αντικατοπτρίζει κατά κύριο λόγο την υπόθεση για χαμηλότερες δημόσιες επενδύσεις και δημοσιονομικές μεταβιβάσεις σε συνάρτηση με τον τερματισμό της χρηματοδότησης μέσω επιχορηγήσεων του NGEU.[6] Συνολικά, η σωρευτική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής κατά τα έτη 2020-27 παραμένει διευκολυντική, αντανακλώντας το γεγονός ότι η μεγάλη δημοσιονομική στήριξη που χορηγήθηκε από την εκδήλωση της πανδημίας και μετά έχει αρθεί μόνο εν μέρει.
Πίνακας 4
Δημοσιονομικές προοπτικές για τη ζώνη του ευρώ
(% του ΑΕΠ, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Κατεύθυνση δημοσιονομικής πολιτικής1) | 0,9 | 0,2 | 0,0 | 0,5 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | -0,1 |
Δημοσιονομικό αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης | -3,2 | -3,2 | -3,3 | -3,3 | 0,0 | -0,1 | -0,3 | -0,4 |
Διαρθρωτικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα2) | -3,0 | -3,0 | -3,1 | -3,1 | 0,1 | 0,0 | -0,1 | -0,2 |
Ακαθάριστο χρέος γενικής κυβέρνησης | 87,7 | 88,4 | 89,4 | 89,8 | -0,1 | 0,1 | 0,7 | 1,2 |
1) Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής μετρείται ως η μεταβολή του κυκλικά προσαρμοσμένου πρωτογενούς δημοσιονομικού αποτελέσματος χωρίς την κρατική στήριξη προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Τα στοιχεία διορθώνονται επίσης ως προς τις επιχορηγήσεις του προγράμματος Next Generation EU (NGEU), οι οποίες δεν έχουν αντίκτυπο στην οικονομία από την πλευρά των εσόδων. Αρνητική (θετική) τιμή υποδηλώνει χαλάρωση (συσταλτική μεταβολή) της κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής.
2) Το διαρθρωτικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα υπολογίζεται ως το δημοσιονομικό αποτέλεσμα χωρίς τις πρόσκαιρες επιδράσεις του οικονομικού κύκλου και των μέτρων που ταξινομούνται ως προσωρινά με βάση τον ορισμό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών.
Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνονται κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων υποδεικνύουν κάποια δημοσιονομική χαλάρωση. Αυτό οφείλεται κυρίως στην αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης, ιδίως το 2024, στους χαμηλότερους άμεσους και έμμεσους φόρους το 2025 και στις υψηλότερες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις το 2026-27. Οι αναθεωρήσεις των μέτρων πολιτικής μεταφράζονται σε γενικές γραμμές σε μια κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής η οποία σωρευτικά είναι ελαφρώς χαλαρότερη στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Οι δημοσιονομικές προοπτικές στη ζώνη του ευρώ έχουν επιδεινωθεί σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, καθώς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα αναμένεται να σταθεροποιηθεί μόλις κάτω από το όριο του -3 % του ΑΕΠ και ο λόγος του χρέους να αυξηθεί (Πίνακας 4). Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της ζώνης του ευρώ αναμένεται, βάσει των προβολών, να παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής (-3,3% του ΑΕΠ το 2027). Αυτή η πορεία ακολουθεί ως επί το πλείστον το κυκλικά διορθωμένο πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα, το οποίο εκτιμάται ότι βελτιώθηκε σημαντικά το 2024 και ότι στη συνέχεια θα βελτιωθεί ελάχιστα μόνο. Η κυκλική συνιστώσα αναμένεται, βάσει των προβολών, ότι θα συνεχίσει να επιδεινώνεται το 2025 και ότι θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητη την περίοδο 2026-27. Οι δαπάνες για τόκους αναμένεται, βάσει των προβολών, να αυξηθούν σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για την περίοδο 2025-27. Αυτό αντανακλά τη σωρευτική δημοσιονομική χαλάρωση που προκύπτει από μέτρα που λήφθηκαν κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων και την επιδείνωση των μακροοικονομικών προοπτικών. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να ακολουθήσει ανοδική πορεία καθώς τα συνεχή πρωτογενή ελλείμματα και οι θετικές προσαρμογές ελλείμματος-χρέους θα υπεραντισταθμίζονται από την ευνοϊκή διαφορά επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου, ο λόγος του χρέους αναθεωρήθηκε προς τα πάνω εξαιτίας των μεγαλύτερων πρωτογενών ελλειμμάτων και των μεγαλύτερων διαφορών επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης. Οι δημοσιονομικές προβολές στη ζώνη του ευρώ εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από υψηλή αβεβαιότητα, η οποία προέρχεται από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων και των πιθανών μέτρων που πιθανόν να λάβουν οι κυβερνήσεις στη ζώνη του ευρώ ως αντίδραση, ιδίως μέτρων που αφορούν αύξηση των αμυντικών δαπανών.
5 Τιμές και κόστος
Βραχυπρόθεσμα, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει οριακά μόνο σε 2,3% κατά μέσο όρο το 2025 και στη συνέχεια να μειωθεί σε 1,9% το 2026 και 2,0% το 2027 (Διάγραμμα 8 και Διάγραμμα 9). Ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς μόνο στη διάρκεια του 2025. Αυτό οφείλεται κυρίως στον υψηλότερο πληθωρισμό των ειδών διατροφής και στις ανοδικές επιδράσεις βάσης στις τιμές της ενέργειας που αντιστάθμισαν σε μεγάλο βαθμό τις καθοδικές επιδράσεις από την υποχώρηση του πληθωρισμού βάσει του HICPX. Καθώς οι επιδράσεις βάσης στον πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας θα εξασθενούν, ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σε 2,0% στις αρχές του 2026 και να παραμείνει σε επίπεδο ίσο ή ελαφρώς χαμηλότερο του στόχου για ρυθμό πληθωρισμού 2% μέχρι το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Το 2027 ο προβλεπόμενος ρυθμός πληθωρισμού 2,0% περιλαμβάνει πρόσκαιρη ανοδική επίδραση του πληθωρισμού της ενέργειας λόγω της εισαγωγής του νέου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2). Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να μειωθεί σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής και να διαμορφωθεί σε 1,9% έως το 2027.
Διάγραμμα 8
Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

Σημειώσεις: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Τα διαστήματα που εμφανίζονται γύρω από τις κεντρικές προβολές παρέχουν έναν δείκτη μέτρησης του βαθμού αβεβαιότητας και είναι εξ ορισμού συμμετρικά. Τα διαστήματα βασίζονται σε παλαιότερα σφάλματα των προβολών, μετά τη διόρθωση ακραίων παρατηρήσεων. Τα διαστήματα που περιβάλλουν την κεντρική πρόβλεψη εκφράζουν, από τα πιο σκούρο μπλε έως το πιο ανοιχτό, πιθανότητα 30%, 60% και 90% ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ να διαμορφωθεί εντός του αντίστοιχου εύρους τιμών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το πλαίσιο «Αποτύπωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προβολές» στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Μαρτίου 2023.
Διάγραμμα 9
Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ – ανάλυση στις κύριες συνιστώσες
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, ποσοστιαίες μονάδες)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.
Ο πληθωρισμός της ενέργειας προβλέπεται να παραμείνει θετικός σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής μετά από δύο έτη αρνητικών ρυθμών. Έπειτα από ανάκαμψη σχετιζόμενη με επιδράσεις βάσης το β΄ εξάμηνο του 2025, ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας αναμένεται να παραμείνει συγκρατημένος. Οι ρυθμοί εκτιμάται ότι θα είναι θετικοί αλλά χαμηλότεροι από τους ιστορικούς μέσους όρους τόσο το 2026 όσο και το 2027, παρά τη σημαντική καθοδική επίδραση βάσης το α΄ τρίμηνο του 2026 και την υπόθεση για μείωση των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων (Διάγραμμα 10, γράφημα α). Η αύξηση από 0,1% το 2026 σε 2,3% το 2027 αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την πρόσκαιρη ανοδική επίδραση από την εφαρμογή της δέσμης «Προσαρμογή στον στόχο του 55%» («Fit-for-55») της ΕΕ, συγκεκριμένα το ΣΕΔΕ2 για τη θέρμανση των κτιρίων και για τα καύσιμα κίνησης.[7]
Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής αναμένεται να αυξηθεί πρόσκαιρα στη διάρκεια του 2025, κατόπιν να μειωθεί και στη συνέχεια να μη σημειώσει αξιόλογη μεταβολή (Διάγραμμα 10, γράφημα β). Η υποχώρηση του πληθωρισμού των τιμών των ειδών διατροφής τους τελευταίους μήνες αναμένεται να αντιστραφεί και αυτός να επανέλθει σε επίπεδα γύρω στο 3,0% το γ΄ τρίμηνο του 2025, ωθούμενος, τουλάχιστον αρχικά, από μια ανοδική επίδραση βάσης στον πληθωρισμό των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής και αντανακλώντας την υπόθεση ισχυρών αυξήσεων των τιμών των βασικών εμπορευμάτων στη συνέχεια. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής προβλέπεται στη συνέχεια να μειωθεί σε 2,2% κατά μέσο όρο έως το 2027 – σαφώς κάτω από το πιο μακροχρόνιο μέσο όρο του – λόγω της υποχώρησης των πιέσεων από την πλευρά του κόστους.
Διάγραμμα 10
Προοπτικές για τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ της ενέργειας και των ειδών διατροφής
α) Ενέργεια βάσει του ΕνΔΤΚ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

β) Είδη διατροφής βάσει του ΕνΔΤΚ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.
Πίνακας 5
Εξέλιξη των τιμών και του κόστους στη ζώνη του ευρώ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)
| Μάρτιος 2025 | Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Δεκέμβριο 2024 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
ΕνΔΤΚ | 2,4 | 2,3 | 1,9 | 2,0 | 0,0 | 0,2 | 0,0 | -0,1 |
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια | 2,9 | 2,4 | 2,2 | 2,0 | 0,0 | -0,1 | 0,2 | 0,0 |
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής | 2,8 | 2,2 | 2,0 | 1,9 | -0,1 | -0,1 | 0,1 | 0,0 |
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια, τα είδη διατροφής και τις μεταβολές των έμμεσων φόρων | 2,8 | 2,2 | 2,0 | 1,9 | 0,0 | -0,1 | 0,1 | 0,0 |
ΕνΔΤΚ ‒ συνιστώσα ενέργειας | -2,2 | 1,5 | 0,1 | 2,3 | 0,1 | 2,6 | -0,4 | -0,5 |
ΕνΔΤΚ - συνιστώσα ειδών διατροφής | 2,9 | 2,8 | 2,6 | 2,2 | -0,1 | -0,2 | 0,2 | 0,0 |
Αποπληθωριστής ΑΕΠ | 2,9 | 2,5 | 2,0 | 2,0 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | -0,1 |
Αποπληθωριστής εισαγωγών | -0,7 | 2,4 | 1,7 | 1,5 | -0,1 | 0,8 | -0,1 | -0,2 |
Αμοιβές ανά απασχολούμενο | 4,6 | 3,4 | 2,8 | 2,6 | 0,0 | 0,1 | -0,1 | -0,2 |
Παραγωγικότητα ανά απασχολούμενο | -0,1 | 0,4 | 0,8 | 0,9 | 0,0 | -0,4 | -0,1 | 0,1 |
Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος | 4,7 | 3,0 | 2,0 | 1,7 | 0,0 | 0,4 | 0,0 | -0,3 |
Κέρδη ανά μονάδα προϊόντος¹⁾ | -1,7 | 1,2 | 1,9 | 2,5 | -0,8 | -0,8 | -0,1 | 0,1 |
Σημειώσεις: Οι αναθεωρήσεις υπολογίζονται με βάση στρογγυλοποιημένα μεγέθη. Για τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ και τον αποπληθωριστή των εισαγωγών, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, τις αμοιβές ανά απασχολούμενο και την παραγωγικότητα της εργασίας, τα στοιχεία που αναφέρονται είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
1) Τα κέρδη ανά μονάδα προϊόντος ορίζονται ως το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα και μεικτό εισόδημα (διορθωμένο για το εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων) ανά μονάδα του πραγματικού ΑΕΠ.
Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να μειωθεί από 2,8% το 2024 σε 1,9% το 2027, κυρίως λόγω της ήπιας αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού των υπηρεσιών, καθώς οι επιδράσεις προηγούμενων μεγάλων διαταραχών θα εξακολουθούν να εξασθενούν. Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX είναι σχετικά σταθερός από τις αρχές του 2024, αλλά αναμένεται να επιβραδυνθεί από το α΄ τρίμηνο του 2025 (Διάγραμμα 11). Η προβλεπόμενη επιβράδυνση του πληθωρισμού βάσει του HICPX από το 2025 οφείλεται στη σταδιακή μείωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών, καθώς οι καθυστερημένες προσαρμογές στις γενικές τάσεις των τιμών θα εξασθενούν και η υποχώρηση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους εργασίας θα μεταδίδεται στον πληθωρισμό. Επιπλέον, η διαδικασία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού βάσει του HICPX αντανακλά εναπομένουσες μειωτικές συμβολές από την εξασθένηση των έμμεσων επιδράσεων προηγούμενων μεταβολών των τιμών της ενέργειας και από τη συνεχιζόμενη μετάδοση της μειωτικής επίδρασης στον πληθωρισμό από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής.
Διάγραμμα 11
Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

Σημειώσεις: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Τα διαστήματα που εμφανίζονται γύρω από τις κεντρικές προβολές παρέχουν έναν δείκτη μέτρησης του βαθμού αβεβαιότητας και είναι εξ ορισμού συμμετρικά. Τα διαστήματα βασίζονται σε παλαιότερα σφάλματα των προβολών, μετά τη διόρθωση ακραίων παρατηρήσεων. Τα διαστήματα που περιβάλλουν την κεντρική πρόβλεψη εκφράζουν, από τα πιο σκούρο μπλε έως το πιο ανοιχτό, πιθανότητα 30%, 60% και 90% οι επιδόσεις του πληθωρισμού βάσει του HICPX να διαμορφωθούν εντός του αντίστοιχου εύρους τιμών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το πλαίσιο «Αποτύπωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προβολές» στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Μαρτίου 2023.
Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2025, παραμένουν αμετάβλητες για το 2026 και έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2027 (Διάγραμμα 12). Η προς τα πάνω αναθεώρηση για το 2025 οφείλεται κυρίως στον πληθωρισμό της ενέργειας λόγω των υψηλότερων από ό,τι αναμενόταν στοιχείων και της προς τα πάνω αναθεώρησης των υποθέσεων για τις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας (βλ. Πλαίσιο 1). Αυτή αντισταθμίζεται εν μέρει από μικρές προς τα κάτω αναθεωρήσεις των συνιστωσών του πληθωρισμού βάσει του HICPX και των ειδών διατροφής που σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα στοιχεία που καταγράφηκαν πρόσφατα. Για το 2026 ο πληθωρισμός βάσει του HICPX έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. Αυτό οφείλεται στην ανοδική επίδραση των αλλαγών στις υποθέσεις, ιδίως αναφορικά με την υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, και στην προς τα πάνω αναθεώρηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος για το 2025, η οποία αντισταθμίζεται μόνο εν μέρει από την αρνητική επίδραση των δυσμενέστερων προοπτικών για τη ζήτηση. Για το 2027, οι δύο επιδράσεις αλληλοαντισταθμίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό, με αποτέλεσμα να μην αναθεωρηθεί ο πληθωρισμός βάσει του HICPX σε καθαρούς όρους. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω για το 2026 και το 2027 λόγω της υπόθεσης για πιο απότομη μείωση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου. Ενώ οι αναθεωρήσεις του πληθωρισμού των τιμών της ενέργειας αντισταθμίζονται από την προς τα πάνω αναθεώρηση του πληθωρισμού βάσει του HICPX για το 2026, συνεπάγονται μικρή προς τα κάτω αναθεώρηση του γενικού πληθωρισμού για το 2027.
Διάγραμμα 12
Αναθεωρήσεις της προβολής για τον πληθωρισμό σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024
(ποσοστιαίες μονάδες)

Σημείωση: Οι αναθεωρήσεις παρουσιάζονται με βάση μη στρογγυλοποιημένα μεγέθη.
Ο ρυθμός αύξησης των ονομαστικών μισθών αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να παραμείνει αρχικά υψηλός, αλλά στη συνέχεια να επιβραδυνθεί σταδιακά, αντανακλώντας μεταξύ άλλων το γεγονός ότι οι πραγματικοί μισθοί θα επανέλθουν στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την έντονη άνοδο του πληθωρισμού. Ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο εκτιμάται ότι επιβραδύνθηκε σε 4,3% το δ΄ τρίμηνο του 2024 (0,1 ποσ. μον. πάνω από το επίπεδο που προβλεπόταν στις προβολές του Δεκεμβρίου). Ο ρυθμός αύξησης των μισθών προβλέπεται να συνεχίσει την υποχώρησή του, από 3,4% κατά μέσο όρο το 2025 και σε 2,6% το 2027 (Διάγραμμα 13). Η μείωση αυτή αντανακλά κυρίως την αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των συμβατικών αποδοχών και μια μικρή επίδραση από τη χαμηλότερη αύξηση των κατώτατων μισθών και συμβαδίζει με την προβλεπόμενη βραδεία επάνοδο του μεριδίου των μισθών στον πιο μακροχρόνιο μέσο όρο του.[8] Οι πραγματικοί μισθοί εκτιμάται ότι επέστρεψαν στα επίπεδα των αρχών του 2021 το γ΄ τρίμηνο του 2024, όπως προβλεπόταν στις προβολές του Δεκεμβρίου 2024. Ενώ αυτό υποδηλώνει μικρότερη πίεση από την αντιστάθμιση του πληθωρισμού, εξακολουθεί να υπάρχει στενότητα στις αγορές εργασίας, γεγονός που εν μέρει εξηγεί γιατί ο μέσος ρυθμός αύξησης των μισθών στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής παραμένει κάπως υψηλός σε σύγκριση με τα ιστορικά επίπεδα (2,5% κατά την περίοδο 1999-2024). Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2025 και προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2026 και κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2027.
Διάγραμμα 13
Αμοιβές ανά απασχολούμενο
(ετήσιες ποσοστιαίες μονάδες)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.
Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται, βάσει των προβολών, να επιβραδυνθεί το 2026 και το 2027, υποβοηθούμενος από την υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των μισθών και την άνοδο της παραγωγικότητας. Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε σε 4,1% το δ΄ τρίμηνο του 2024 και αναμένεται να υποχωρήσει σε 1,7% κατά μέσο όρο έως το 2027, συμβαδίζοντας με τον ιστορικό μέσο όρο. Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 0,4 ποσ. μον. για το 2025, κυρίως λόγω του χαμηλότερου ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, και προς τα κάτω κατά 0,3 ποσ. μον. για το 2027, κυρίως λόγω των αναθεωρήσεων προς τα κάτω του ρυθμού αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο.
Συνολικά, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές, όπως μετρούνται από τη μεταβολή του αποπληθωριστή του ΑΕΠ, προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να εξασθενούν, παρά την επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των περιθωρίων κέρδους το δεύτερο μισό του χρονικού ορίζοντα προβολής συμβαδίζοντας με την οικονομική ανάκαμψη (Διάγραμμα 14). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ υποχώρησε γρήγορα στη διάρκεια του 2024 και εκτιμάται ότι διαμορφώθηκε σε 2,9% κατά μέσο όρο για το έτος (έναντι 5,9% το 2023). Αυτό οφείλεται στη μειωμένη θετική συμβολή του κόστους εργασίας και στην αρνητική συμβολή των κερδών ανά μονάδα προϊόντος. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ προβλέπεται να επιβραδυνθεί πιο σταδιακά από το τρέχον έτος και να διαμορφωθεί σε 2,0% κατά μέσο όρο τόσο το 2026 όσο και το 2027. Καθώς η αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα επιβραδύνεται και η δυναμική του κόστους άλλων εισροών θα παραμένει συγκρατημένη, ο ρυθμός αύξησης του κέρδους ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται να ανακάμψει κάπως από το 2025, υποβοηθούμενος από την οικονομική ανάκαμψη, την επιταχυνόμενη άνοδο της παραγωγικότητας και μια πρόσκαιρη ανοδική επίδραση το 2027 που σχετίζεται με τη στατιστική μεταχείριση του ΣΕΔΕ2.[9] Σε σύγκριση με τις προβολές του Δεκεμβρίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω για το 2026 και το 2027. Ο ρυθμός αύξησης των κερδών ανά μονάδα προϊόντος έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για το 2025 και ελαφρώς προς τα πάνω για το 2026, αντισταθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις αντίστοιχες προς τα πάνω και προς τα κάτω αναθεωρήσεις του ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.
Διάγραμμα 14
Αποπληθωριστής ΑΕΠ και οι συνιστώσες του
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες)

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.
Ο πληθωρισμός των τιμών των εισαγομένων αναμένεται να αυξηθεί έντονα το 2025 και στη συνέχεια να υποχωρήσει εκ νέου προς το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ο ρυθμός μεταβολής του αποπληθωριστή των εισαγωγών αναμένεται να εξελιχθεί από -0,7% το 2024 σε 2,4% το 2025 και στη συνέχεια να υποχωρήσει σε 1,5% το 2027. Οι αναθεωρήσεις του πληθωρισμού των τιμών των εισαγομένων (δηλαδή μια αξιοσημείωτη αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2025 και μια μικρή αναθεώρηση προς τα κάτω για τα έτη 2026-27) συμβαδίζουν με τις μεταβολές των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων και την υποτίμηση του ευρώ που προκύπτουν από τις τεχνικές υποθέσεις.[10]
6 Αναλύσεις ευαισθησίας
Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας
Οι μελλοντικές εξελίξεις των διεθνών τιμών των ενεργειακών εμπορευμάτων παραμένουν αβέβαιες και τυχόν εναλλακτικές πορείες των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα είχαν σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομικές προοπτικές, ιδίως όσον αφορά τον πληθωρισμό. Ενώ οι προβολές των εμπειρογνωμόνων βασίζονται στις τεχνικές υποθέσεις που περιγράφονται στο Πλαίσιο 1, στην παρούσα ανάλυση ευαισθησίας οι εναλλακτικές πορείες που αποκλίνουν προς τα κάτω και προς τα πάνω σε σχέση με τις υποθέσεις του βασικού σεναρίου προκύπτουν από το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο των πυκνοτήτων πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.[11] Οι εναλλακτικές πορείες των τιμών του πετρελαίου κατανέμονται συμμετρικά γύρω από το βασικό σενάριο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι από την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων από τις ΗΠΑ στις εξαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία ή το Ιράν αντισταθμίζονται από τους καθοδικούς κινδύνους που συνδέονται με εμπορικές διενέξεις ή με σημαντικό πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό από τον ΟΠΕΚ+. Αντιθέτως, η κατανομή των τιμών του φυσικού αερίου υποδηλώνει ανοδικούς κινδύνους όσον αφορά τις τεχνικές υποθέσεις (Διάγραμμα 15), που πιθανόν να αντανακλούν αβεβαιότητες όσον αφορά τον εφοδιασμό. Οι αβεβαιότητες αυτές συνδέονται με διαταραχές στην παγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των ρωσικών εξαγωγών LNG λόγω των κυρώσεων από τις ΗΠΑ ή περαιτέρω καθυστερήσεων στα προγραμματισμένα έργα διοχέτευσης LNG, καθώς και με κινδύνους που προέρχονται από την ευρωπαϊκή αγορά, όπως δυσκολίες στην επίτευξη των κανονιστικών στόχων πλήρωσης των αποθηκών φυσικού αερίου για τον Νοέμβριο του 2025. Υπάρχουν επίσης καθοδικοί κίνδυνοι, ιδίως εάν σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην επίλυση του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Επιπλέον, εξετάζεται μια υπόθεση σταθερών τιμών τόσο για το πετρέλαιο όσο και για το φυσικό αέριο. Σε όλες τις περιπτώσεις, υπολογίζεται ένας σύνθετος δείκτης των τιμών της ενέργειας (σταθμισμένος μέσος όρος των εναλλακτικών εξελίξεων των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου) και αξιολογούνται οι επιδράσεις με χρήση οικονομετρικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 6 και υποδηλώνουν γενικά κάπως υψηλότερους ανοδικούς από ό,τι καθοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό και πιο περιορισμένους κινδύνους για την αύξηση του ΑΕΠ.
Διάγραμμα 15
Εναλλακτικές πορείες των υποθέσεων για τις τιμές της ενέργειας
α) Υπόθεση για την τιμή του πετρελαίου
(δολάρια ΗΠΑ/βαρέλι)

β) Υπόθεση για την τιμή του φυσικού αερίου
(ευρώ/Mwh)

Πηγές: Morningstar και υπολογισμοί της ΕΚΤ.
Σημείωση: Οι πυκνότητες πιθανότητας με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου προκύπτουν από τις τιμές της αγοράς της 6ης Φεβρουαρίου 2025 για τα δικαιώματα προαίρεσης επί των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης του ICE Brent και Dutch TTF Natural Gas με καθορισμένες τριμηνιαίες ημερομηνίες λήξης.
Πίνακας 6
Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας και οι επιδράσεις τους στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ
Πορεία 1: 25ο εκατοστημόριο | Πορεία 2: 75ο εκατοστημόριο | Πορεία 3: σταθερές τιμές | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2025 | 2026 | 2027 | 2025 | 2026 | 2027 | 2025 | 2026 | 2027 | |
(απόκλιση από τα επίπεδα του βασικού σεναρίου, %) | |||||||||
Τιμές του πετρελαίου | -10,7 | -16,4 | -18,8 | 10,2 | 16,3 | 21,3 | 3,6 | 9,8 | 12,3 |
Τιμές του φυσικού αερίου | -16,0 | -21,6 | -24,6 | 23,1 | 28,3 | 37,0 | 4,4 | 30,9 | 66,4 |
Σύνθετος δείκτης τιμών της ενέργειας | -14,4 | -18,0 | -21,2 | 19,2 | 24,7 | 29,9 | 3,9 | 18,2 | 31,2 |
(αποκλίσεις από τους ρυθμούς μεταβολής του βασικού σεναρίου, ποσοστιαίες μονάδες) | |||||||||
Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,0 | -0,2 | -0,1 | 0,0 | -0,1 | -0,1 |
Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ | -0,5 | -0,6 | -0,3 | 0,6 | 0,7 | 0,5 | 0,2 | 0,6 | 0,6 |
Σημειώσεις: Στην παρούσα ανάλυση ευαισθησίας χρησιμοποιείται ένας σύνθετος δείκτης τιμών της ενέργειας, ο οποίος συνδυάζει τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για το πετρέλαιο και για το φυσικό αέριο. Το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο αναφέρονται στις πυκνότητες πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις 6 Φεβρουαρίου 2025. Οι σταθερές τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου λαμβάνουν την αντίστοιχη αξία την ίδια ημερομηνία. Οι μακροοικονομικές επιπτώσεις αναφέρονται ως μέσοι όροι διαφόρων μακροοικονομικών υποδειγμάτων εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος.
Εναλλακτικές πορείες της συναλλαγματικής ισοτιμίας
Η παρούσα ανάλυση ευαισθησίας αξιολογεί τις επιδράσεις για τις προβολές του βασικού σεναρίου από εναλλακτικές πορείες της συναλλαγματικής ισοτιμίας, οι οποίες γενικά υποδηλώνουν καθοδικούς κινδύνους για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Οι τεχνικές υποθέσεις για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που περιλαμβάνονται στο βασικό σενάριο των προβολών παραμένουν σταθερές στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι εναλλακτικές πορείες προς τα κάτω και προς τα πάνω που προκύπτουν από το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο των πυκνοτήτων πιθανότητας μηδενικού κινδύνου όπως υπολογίζονται με βάση δικαιώματα προαίρεσης για τη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου ΗΠΑ στις 6 Φεβρουαρίου 2025 υποδηλώνουν κινδύνους ανατίμησης του ευρώ σε σύγκριση με το βασικό σενάριο (Διάγραμμα 16). Οι επιδράσεις από αυτές τις εναλλακτικές πορείες αξιολογούνται με τη χρήση των μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος. Η μέση επίδραση στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και στον πληθωρισμό σε όλα αυτά τα υποδείγματα παρουσιάζεται στον Πίνακα 7.
Διάγραμμα 16
Εναλλακτικές πορείες για τη συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ

Πηγές: Bloomberg και υπολογισμοί εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ.
Σημειώσεις: Η αύξηση συνεπάγεται ανατίμηση του ευρώ. Το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο αναφέρονται στις πυκνότητες πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τη συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ στις 6 Φεβρουαρίου 2025. Οι μακροοικονομικές επιπτώσεις αναφέρονται ως μέσοι όροι διαφόρων μακροοικονομικών υποδειγμάτων εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος.
Πίνακας 7
Επίδραση εναλλακτικών πορειών της συναλλαγματικής ισοτιμίας στον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και στον πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ)
Πορεία 1: 25ο εκατοστημόριο | Πορεία 2: 75ο εκατοστημόριο | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
2025 | 2026 | 2027 | 2025 | 2026 | 2027 | |
Συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ | -2,1 | -3,1 | -3,7 | 3,3 | 7,8 | 11,4 |
Συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ | -1,1 | -1,6 | -1,9 | 1,7 | 3,9 | 5,7 |
(αποκλίσεις από τους ρυθμούς μεταβολής του βασικού σεναρίου, ποσοστιαίες μονάδες) | ||||||
Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ | 0,0 | 0,1 | 0,1 | -0,1 | -0,2 | -0,3 |
Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ | 0,1 | 0,1 | 0,1 | -0,1 | -0,2 | -0,3 |
Πηγές: Bloomberg και υπολογισμοί εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ.
Σημειώσεις: Η αύξηση συνεπάγεται ανατίμηση του ευρώ. Το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο αναφέρονται στις πυκνότητες πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τη συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ στις 6 Φεβρουαρίου 2025. Οι μακροοικονομικές επιπτώσεις αναφέρονται ως μέσοι όροι διαφόρων μακροοικονομικών υποδειγμάτων εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος.
Πλαίσιο 3
Σύγκριση με τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα
Οι προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2025 βρίσκονται γενικά εντός του εύρους άλλων προβλέψεων για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό. Η προβολή των εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη βρίσκεται στο κατώτερο επίπεδο του εύρους των προβλέψεων άλλων οργανισμών και των ερευνών των φορέων διενέργειας προβλέψεων του ιδιωτικού τομέα. Όσον αφορά τον πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ), για το 2025 οι προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ είναι κατά 0,2 ποσ. μον. υψηλότερες από τις υπόλοιπες προβλέψεις, πιθανώς λόγω διαφορών στις υποθέσεις για τις τιμές της ενέργειας. Όσον αφορά τον πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ) το 2026 και το 2027 και τον πληθωρισμό βάσει του HICPX σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα, οι προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ βρίσκονται εντός του στενού εύρους άλλων προβλέψεων.
Πίνακας
Σύγκριση πρόσφατων προβλέψεων για τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ και τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής στη ζώνη του ευρώ
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)
| Ημερομηνία δημοσίευσης | Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ | Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ | Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | ||
Προβολές εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ | Μάρτιος 2025 | 0,8 | 0,9 | 1,2 | 1,3 | 2,4 | 2,3 | 1,9 | 2,0 | 2,8 | 2,2 | 2,0 | 1,9 |
Προβλέψεις της Consensus Economics | Φεβρουάριος 2025 | 0,8 | 0,9 | 1,2 | 1,4 | 2,4 | 2,1 | 1,9 | 2,0 | 2,8 | 2,2 | 1,9 | - |
Έρευνα μεταξύ των Επαγγελματικών Φορέων Διενέργειας Προβλέψεων | Ιανουάριος 2025 | 0,7 | 1,0 | 1,3 | - | 2,4 | 2,1 | 1,9 | - | 2,8 | 2,2 | 2,0 | 2,0 |
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο | Ιανουάριος 2025 | 0,8 | 1,0 | 1,4 | 1,3 | 2,3 | 2,1 | 2,0 | 2,0 | - | - | - | - |
ΟΟΣΑ | Δεκέμβριος 2024 | 0,8 | 1,3 | 1,5 | - | 2,4 | 2,1 | 2,0 | - | 2,9 | 2,4 | 2,0 | - |
Ευρωπαϊκή Επιτροπή | Νοέμβριος 2024 | 0,8 | 1,3 | 1,6 | - | 2,4 | 2,1 | 1,9 | - | 2,9 | 2,4 | 2,0 | - |
Πηγές: Προβλέψεις της Consensus Economics, Φεβρουάριος 2025 για το 2024-25 (τα στοιχεία για το 2026 προέρχονται από την έρευνα του Ιανουαρίου 2025)· Έρευνα της ΕΚΤ μεταξύ των Επαγγελματικών Φορέων Διενέργειας Προβλέψεων, 31 Ιανουαρίου 2025· ΔΝΤ, World Economic Outlook, 17 Ιανουαρίου 2025· Economic Outlook του ΟΟΣΑ, 4 Δεκεμβρίου 2024· Οικονομικές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φθινόπωρο 2024, 15 Νοεμβρίου 2024.
Σημειώσεις: Αυτές οι προβλέψεις δεν είναι άμεσα συγκρίσιμες μεταξύ τους ή με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ, καθώς έχουν ολοκληρωθεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Επιπλέον, χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους για την εξαγωγή υποθέσεων σχετικά με τις δημοσιονομικές, χρηματοοικονομικές και εξωτερικές μεταβλητές, συμπεριλαμβανομένων των τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Οι μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ αναφέρουν ετήσιους ρυθμούς αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ διορθωμένους ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ αναφέρουν ετήσιους ρυθμούς αύξησης που δεν έχουν διορθωθεί ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών ανά έτος. Άλλες προβλέψεις δεν διευκρινίζουν αν τα στοιχεία που αναφέρουν έχουν διορθωθεί ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών ή όχι.
© Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, 2025
Ταχυδρομική διεύθυνση 60640 Frankfurt am Main, Germany
Τηλέφωνο +49 69 1344 0
Δικτυακός τόπος www.ecb.europa.eu
Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για εκπαιδευτικούς και μη εμπορικούς σκοπούς εφόσον αναφέρεται η πηγή.
Για την ορολογία, μπορείτε να συμβουλευθείτε το γλωσσάριο της ΕΚΤ (διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά).
HTML ISBN 978-92-899-7194-2, ISSN 2529-4458, doi:10.2866/3838406, QB-01-25-095-EL-Q
Η τελευταία ημερομηνία που καλύπτουν οι τεχνικές υποθέσεις και οι προβολές για την παγκόσμια οικονομία ήταν η 6η Φεβρουαρίου 2025. Οι μακροοικονομικές προβολές για τη ζώνη του ευρώ οριστικοποιήθηκαν στις 19 Φεβρουαρίου.
Εκτός αν σημειώνεται ρητώς το αντίθετο, οι αναφορές σε παγκόσμια μεγέθη οικονομικών δεικτών στην παρούσα ενότητα δεν περιλαμβάνουν τη ζώνη του ευρώ.
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν μετά την οριστικοποίηση των προβολών δείχνουν ότι η απόκλιση μεταξύ των τομέων συνεχίστηκε τον Φεβρουάριο, καθώς ο δείκτης PMI για τη μεταποιητική παραγωγή παρέμεινε σε επίπεδα που δείχνουν συρρίκνωση, παρότι τον ίδιο μήνα σημείωσε κάποια άνοδο. Η εξέλιξη αυτή αντισταθμίστηκε από την περαιτέρω υποχώρηση του δείκτη PMI για τον τομέα των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα ο σύνθετος δείκτης PMI για την παραγωγή να παραμείνει αμετάβλητος σε 50,2 τον Φεβρουάριο.
Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ ορίζεται ως η μεταβολή του κυκλικά διορθωμένου πρωτογενούς δημοσιονομικού αποτελέσματος, όπου τα στοιχεία έχουν προσαρμοστεί επίσης ως προς τις επιχορηγήσεις του προγράμματος NGEU από την πλευρά των εσόδων. Ενώ η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής είναι ένας από πάνω προς τα κάτω δείκτης του προσανατολισμού της δημοσιονομικής πολιτικής, τα δημοσιονομικά μέτρα που λαμβάνονται κατά τη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων αξιολογούνται με μια προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω. Τα μέτρα αυτά αποτυπώνουν τις μεταβολές των φορολογικών συντελεστών, των δημοσιονομικών δικαιωμάτων και άλλων δημόσιων δαπανών που έχουν ψηφιστεί ή είναι πιθανό να ψηφιστούν από τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών της ζώνης του ευρώ.
Μια πρόσθετη πηγή συσταλτικής μεταβολής το 2025 είναι η περαιτέρω μείωση των υπόλοιπων μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας. Η αποδυνάμωση των παραγόντων που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια των κυβερνήσεων οφείλεται στην υστέρηση των εσόδων και άλλων φόρων πλην των φόρων εισοδήματος, ενώ οι επιδράσεις από μεταβολές της σύνθεσης, οι οποίες ήταν έντονα θετικές το 2024, αναμένεται, βάσει των προβολών, να είναι ουδέτερες τόσο το 2025 όσο και κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής.
Οι επιχορηγήσεις του NGEU (χωρίς μακροοικονομικό αντίκτυπο στο σκέλος των εσόδων του προϋπολογισμού) εκτιμώνται σε 0,4% του ΑΕΠ για το 2026 και (σχεδόν) μηδέν για το 2027.
Βλ. το πλαίσιο με τίτλο «Αξιολόγηση των επιδράσεων στην ανάπτυξη και τον πληθωρισμό από τις πολιτικές πράσινης μετάβασης» στην μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τη ζώνη του ευρώ του Δεκεμβρίου 2024.
Για το 2025, ο ρυθμός αύξησης του κατώτατου μισθού αναμένεται να υποχωρήσει σε 3,3%, από 4,2% το 2024. Η μηχανιστικά προκύπτουσα άμεση συμβολή στον ρυθμό αύξησης του συνόλου των μισθών το 2025 ανέρχεται σε περίπου 0,1 ποσ. μον.
Το σύστημα ΣΕΔΕ2 αναμένεται να καταγραφεί στους εθνικούς λογαριασμούς ως φόρος επί της παραγωγής κατά την παράδοση των αδειών εκπομπών, δηλαδή το έτος μετά τη δημοπρασία. Ως εκ τούτου, τα έσοδα του ΣΕΔΕ2 για το 2027 θα καταγραφούν στους εθνικούς λογαριασμούς το 2028, ενώ οι τελικές τιμές αναμένεται να αυξηθούν ήδη το 2027. Ως εκ τούτου, το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα αναμένεται να ενισχυθεί πρόσκαιρα το 2027.
Η προβολή για τις τιμές των εισαγομένων στη ζώνη του ευρώ υποθέτει ότι οι δασμολογικές πολιτικές της ΕΕ παραμένουν αμετάβλητες. Βλ. το Πλαίσιο 2 για περισσότερες λεπτομέρειες.
Οι τιμές της αγοράς που χρησιμοποιούνται είναι αυτές που ίσχυαν στις 6 Φεβρουαρίου 2025 (τελευταία ημερομηνία συμπερίληψης στοιχείων για τις τεχνικές υποθέσεις).
- 6 March 2025