PERSCONFERENTIE

Christine Lagarde, president van de ECB,
Luis de Guindos, vicepresident van de ECB

Amsterdam, 9 juni 2022

Goedemiddag, de vicepresident en ik heten u welkom bij onze persconferentie. Ik wil hierbij van de gelegenheid gebruikmaken om president Knot van harte te bedanken voor zijn gastvrijheid en in het bijzonder zijn medewerkers bedanken voor de uitstekende organisatie van de vergadering van de Raad van Bestuur vandaag.

Hoge inflatie is een belangrijke uitdaging voor ons allemaal. De Raad van Bestuur zal ervoor zorgen dat de inflatie terugkeert naar onze doelstelling van twee procent op middellange termijn.

In mei is de inflatie opnieuw significant toegenomen, vooral als gevolg van de fors stijgende energie- en voedselprijzen, onder meer door het effect van de oorlog. Maar de inflatiedruk is breder en krachtiger geworden en de prijzen van veel goederen en diensten zijn sterk toegenomen. Medewerkers van het Eurosysteem hebben hun basisprojecties voor de inflatie aanzienlijk naar boven bijgesteld. Deze projecties geven aan dat de inflatie enige tijd ongewenst hoog zal blijven. Verwacht wordt echter dat de matiging van de energiekosten, de afname van de verstoringen bij de toelevering in verband met de pandemie en de normalisering van het monetair beleid tot een daling van de inflatie zullen leiden. In de nieuwe medewerkersprojecties wordt voorzien dat de twaalfmaands inflatie uitkomt op 6,8 procent in 2022, alvorens terug te lopen tot 3,5 procent in 2023 en 2,1 procent in 2024. Dat is hoger dan in de projecties van maart. Dit betekent dat de totale inflatie aan het einde van de projectieperiode naar verwachting iets boven onze doelstelling uitkomt. De inflatie exclusief energie en voedingsmiddelen bedraagt volgens de projecties gemiddeld 3,3 procent in 2022, 2,8 procent in 2023 en 2,3 procent in 2024. Ook dat is hoger dan in de projecties van maart.

De ongerechtvaardigde agressie van Rusland ten opzichte van Oekraïne blijft op de economie in Europa en daarbuiten drukken. Dit verstoort de handel, leidt tot tekorten aan materiaal en draagt bij tot hoge energie- en grondstoffenprijzen. Deze factoren blijven drukken op het vertrouwen en de groei temperen, vooral op korte termijn. De voorwaarden zijn echter aanwezig om ervoor te zorgen dat de economie blijft groeien, dankzij de huidige heropening van de economie, een sterke arbeidsmarkt, budgettaire ondersteuning en het tijdens de pandemie opgebouwde spaargeld. Zodra de huidige moeilijkheden afnemen, zal de economische bedrijvigheid naar verwachting opnieuw opleven. Deze vooruitzichten komen in grote lijnen overeen met de door medewerkers van het Eurosysteem opgestelde projecties, waarin wordt uitgegaan van een reële bbp-groei op jaarbasis van 2,8 procent in 2022, 2,1 procent in 2023 en 2,1 procent in 2024. Vergeleken met de projecties van maart zijn de vooruitzichten significant naar beneden bijgesteld voor 2022 en 2023, en opwaarts bijgesteld voor 2024.

Op basis van onze geactualiseerde beoordeling hebben we besloten verdere stappen te zetten in de normalisering van ons monetair beleid. Gedurende dit proces zal de Raad van Bestuur bij het monetair beleid blijven uitgaan van optionaliteit, data-afhankelijkheid, geleidelijkheid en flexibiliteit.

Ten eerste hebben we besloten de nettoaankopen van activa krachtens ons programma voor de aankoop van activa (asset purchase programme – APP) vanaf 1 juli 2022 te beëindigen. De Raad van Bestuur is voornemens de aflossingen op effecten die zijn aangekocht in het kader van het APP en die de vervaldatum hebben bereikt, volledig te blijven herinvesteren, en wel voor geruime tijd voorbij het moment waarop de Raad de basisrentetarieven van de ECB begint te verhogen, en in ieder geval zo lang als noodzakelijk is om ruime liquiditeitscondities en een passende monetairbeleidskoers te handhaven.

Ten tweede hebben we een zorgvuldige beoordeling uitgevoerd van de voorwaarden die, in overeenstemming met onze forward guidance, vervuld moeten zijn voordat we beginnen de basisrentetarieven van de ECB te verhogen. Als gevolg van deze beoordeling heeft de Raad van Bestuur besloten dat die voorwaarden vervuld zijn. In overeenstemming met onze beleidsvolgorde zijn we dan ook voornemens de basisrentetarieven van de ECB met 25 basispunten te verhogen tijdens onze monetairbeleidsvergadering van juli.

Verder vooruitblikkend verwachten we de basisrentetarieven van de ECB in september opnieuw te verhogen. De kalibrering van deze rentestijging zal afhangen van de geactualiseerde inflatievooruitzichten op middellange termijn. Als de inflatievooruitzichten op middellange termijn aanhouden of verslechteren, zal een grotere rentestap tijdens onze vergadering in september passend zijn.

Ten derde verwachten we, op basis van onze huidige beoordeling, dat na september een geleidelijk maar duurzaam traject van verdere rentestijgingen passend zal zijn. In overeenstemming met onze committering aan onze doelstelling van twee procent op middellange termijn, zal het tempo waarin we ons monetair beleid aanpassen afhangen van de binnenkomende gegevens en onze beoordeling van de ontwikkeling van de inflatie op middellange termijn.

Binnen het mandaat van de Raad van Bestuur blijft flexibiliteit, onder moeilijke omstandigheden, een element van het monetair beleid wanneer bedreigingen voor de transmissie van het monetair beleid de verwezenlijking van prijsstabiliteit in gevaar brengen.

De vandaag genomen besluiten worden volledig uiteengezet in een persbericht op onze website.

Ik zal nu nader ingaan op onze kijk op de ontwikkeling van de economie en de inflatie en vervolgens onze inschatting van de financiële en monetaire omstandigheden toelichten.

Economische bedrijvigheid

Op korte termijn verwachten we dat de bedrijvigheid getemperd wordt door hoge energiekosten, de verslechtering van de ruilvoet, grotere onzekerheid en het ongunstige effect van hoge inflatie op het besteedbaar inkomen. De oorlog in Oekraïne en nieuwe restricties in verband met de pandemie in China hebben de knelpunten bij de toelevering opnieuw verergerd. Als gevolg daarvan worden de bedrijven met hogere kosten en verstoringen in hun toeleveringsketens geconfronteerd en zijn hun vooruitzichten voor de toekomstige productie verslechterd.

Er zijn echter ook factoren die de economische bedrijvigheid ondersteunen en de komende maanden worden die naar verwachting sterker. De inkomens en de consumptie zullen blijven profiteren van de heropening van de sectoren die het zwaarst door de pandemie zijn getroffen en van de sterke arbeidsmarkt. Bovendien wordt het tijdens de pandemie opgebouwde spaargeld als buffer gebruikt.

Begrotingsbeleid helpt de impact van de oorlog opvangen. Gerichte en tijdelijke begrotingsmaatregelen kunnen bescherming bieden aan wie het zwaarst te lijden heeft van hogere energieprijzen en het risico beperken dat deze de inflatiedruk verder opvoeren. Ook de spoedige tenuitvoerlegging van de investerings- en structurele hervormingsplannen in verband met het Next Generation EU-programma, het “Fit for 55”-pakket en het REPowerEU-plan zou ertoe bijdragen dat de economie van het eurogebied sneller en duurzaam groeit en beter bestand is tegen mondiale schokken.

Inflatie

De inflatie is in mei verder opgelopen tot 8,1 procent. Hoewel de overheden maatregelen genomen hebben die de energie-inflatie hebben vertraagd, zijn de energieprijzen 39,2 procent hoger dan het niveau van een jaar geleden. Uit marktindicatoren komt naar voren dat de mondiale energieprijzen op korte termijn hoog blijven, maar daarna treedt enige matiging op. De voedselprijzen zijn in mei met 7,5 procent gestegen, deels als gevolg van de belangrijke rol van Oekraïne en Rusland als grote mondiale landbouwproducenten.

De prijzen zijn ook sterker gestegen als gevolg van nieuwe knelpunten bij de toelevering en de opleving van de binnenlandse vraag, met name in de dienstensector, nu onze economie heropent. De prijsstijgingen verspreiden zich sterker over de sectoren. De maatstaven van de onderliggende inflatie zijn dan ook verder toegenomen.

De arbeidsmarkt blijft aantrekken en de werkloosheid blijft op het historisch dieptepunt van 6,8 procent in april. De vacatures in veel sectoren tonen aan dat de vraag naar arbeid krachtig is. De loongroei, inclusief in toekomstgerichte indicatoren, begint te stijgen. De aantrekkende economie en inhaaleffecten zouden op termijn een snellere loongroei moeten ondersteunen. Hoewel de meeste, van financiële markten en enquêtes onder deskundigen afgeleide maatstaven van de inflatieverwachtingen voor de langere termijn circa twee procent bedragen, moeten initiële tekenen van herzieningen van die indicatoren tot boven de doelstelling op de voet worden gevolgd.

Beoordeling van risico's

De risico’s in verband met de pandemie zijn afgenomen, maar de oorlog vormt nog steeds een aanzienlijk neerwaarts risico voor de groei. Een belangrijk risico zou met name een verdere verstoring in de energievoorziening van het eurogebied zijn, zoals in het ongunstige scenario van de medewerkersprojecties wordt aangegeven. Als de oorlog zou escaleren, bestaat bovendien de kans dat het economisch sentiment verslechtert, dat de beperkingen aan de aanbodzijde toenemen en dat de energie- en voedselprijzen aanhoudend hoger blijven dan verwacht.

De risico’s in verband met de inflatie zijn voornamelijk opwaarts gericht. De risico’s voor de inflatievooruitzichten op middellange termijn omvatten een duurzame verslechtering van de productiecapaciteit van onze economie, aanhoudend hoge energie- en voedselprijzen, een stijging van de inflatieverwachtingen boven onze doelstelling en hoger dan verwachte loonstijgingen. Maar als de vraag op middellange termijn zou afnemen, zou dit tot een lagere prijsdruk leiden.

Financiële en monetaire omstandigheden

De marktrentes zijn gestegen als gevolg van de veranderende vooruitzichten voor de inflatie en het monetair beleid. Door de stijgende referentierentetarieven zijn de financieringskosten voor banken gestegen en dit heeft tot hogere rentetarieven voor bankleningen geleid, met name voor huishoudens. De kredietverlening aan bedrijven is in maart niettemin toegenomen. Dat was het gevolg van de aanhoudende financieringsbehoefte in verband met investeringen en werkkapitaal, tegen de achtergrond van stijgende productiekosten, hardnekkige knelpunten bij het aanbod en een geringer beroep op financiering via de markt. Ook de kredietverlening aan huishoudens is toegenomen, onder invloed van de aanhoudend krachtige vraag naar hypotheken.

Conform onze monetairbeleidsstrategie heeft de Raad van Bestuur zijn halfjaarlijkse grondige beoordeling van de samenhang tussen monetair beleid en financiële stabiliteit uitgevoerd. Het klimaat voor de financiële stabiliteit is verslechterd sinds onze laatste beoordeling van december 2021, met name op korte termijn. Vooral geringere groei en toenemende kostendruk, evenals stijgende risicovrije rentevoeten en rendementen op overheidspapier kunnen tot een verdere verslechtering van de financieringsvoorwaarden voor kredietnemers leiden. Tegelijk kunnen krappere financieringsvoorwaarden bestaande kwetsbaarheden voor de financiële stabiliteit op middellange termijn verminderen. De banken, die het jaar met solide kapitaalposities en verbeterende activakwaliteit hebben ingezet, worden nu met toenemend kredietrisico geconfronteerd. We houden deze factoren nauwlettend in het oog. Het macroprudentieel beleid blijft in elk geval de eerste verdedigingslinie bij het bewaren van de financiële stabiliteit en het aanpakken van kwetsbaarheden op middellange termijn.

Conclusie

Samengevat: Ruslands ongerechtvaardigde agressie ten opzichte van Oekraïne treft de economie in het eurogebied hard en de vooruitzichten zijn nog steeds met grote onzekerheid omgeven. Maar de voorwaarden zijn aanwezig om ervoor te zorgen dat de economie op middellange termijn blijft groeien en zich verder herstelt.

De inflatie is ongewenst hoog en zal naar verwachting nog enige tijd boven onze doelstelling blijven. We zullen ervoor zorgen dat de inflatie terugkeert naar onze doelstelling van twee procent op middellange termijn. We hebben dan ook besloten verdere stappen te zetten in de normalisering van ons monetair beleid. Ons beleid zal gekalibreerd blijven worden aan de hand van data, rekening houdend met de ontwikkeling van onze beoordeling van de vooruitzichten. We staan klaar om al onze instrumenten binnen ons mandaat, zo nodig flexibel, aan te passen om ervoor te zorgen dat de inflatie zich op middellange termijn op onze doelstelling van twee procent stabiliseert.

We zijn nu klaar om uw vragen te beantwoorden.

Voor de exacte bewoordingen van de door de Raad van Bestuur overeengekomen tekst wordt verwezen naar de Engelstalige versie.