Częste pytania na temat projektowania nowych banknotów euro

Aktualizacja 30 listopada 2023

1. Dlaczego potrzebne są nowe banknoty?

We wszystkich bankach centralnych regularnie aktualizuje się projekty emitowanych banknotów lub tworzy nowe, żeby odstraszać fałszerzy. Pierwszą serię banknotów euro wprowadzono ponad 20 lat temu, a druga zaczęła wchodzić do obiegu w 2013. Obecnie jesteśmy w trakcie tworzenia nowych banknotów. Jest to także okazja, żeby stały się one atrakcyjniejsze, bliższe i bardziej włączające dla wszystkich Europejczyków, w tym osób słabowidzących.

Dążymy również do tego, żeby banknoty euro były w maksymalnym stopniu zgodne z polityką zrównoważonego rozwoju i nieszkodliwe dla środowiska, i w związku z tym staramy się ograniczyć ich wpływ na środowisko.

2. Dlaczego potrzebny jest nowy projekt banknotów?

Banknoty euro są widocznym i namacalnym symbolem zjednoczenia Europy, a ich modernizowanie należy do naszych obowiązków. 20 lat po wprowadzeniu euro do obiegu nadszedł czas, żeby w ramach planowego procesu dokonać przeglądu projektu banknotów. Zgodnie ze strategią Eurosystemu w sprawie gotówki chcemy stworzyć atrakcyjne banknoty euro, z którymi Europejczycy mogą się utożsamiać.

3. Dlaczego teraz? Czy to odpowiedni moment na tworzenie nowej serii banknotów?

Stworzenie nowych banknotów, ich wyprodukowanie i wprowadzenie do obiegu w całej strefie euro zajmuje kilka lat. Nowe banknoty wprowadza się do obiegu zwykle co 10–15 lat, żeby zwiększyć ich bezpieczeństwo i odporność oraz nie dać się wyprzedzić fałszerzom. Proces projektowania należy rozpocząć z odpowiednim wyprzedzeniem, żeby banknoty były gotowe, gdy zapadnie decyzja o emisji nowej serii.

4. Jak przebiega proces projektowania nowych banknotów?

Tworzenie nowego projektu banknotów euro składa się z dwóch następujących po sobie etapów.

1. Wybór tematów przewodnich przyszłych banknotów euro
   1. Zleciliśmy przeprowadzenie wśród Europejczyków badania fokusowego dotyczącego ich opinii o możliwych przyszłych tematach przewodnich. Wyniki badania wykorzystano w kolejnych fazach procesu.
   2. Rada Prezesów EBC wybrała siedem tematów przewodnich, w tym sześć propozycji grupy doradczej ds. tematu przewodniego (zespół ekspertów zgłoszonych przez krajowe banki centralne z Eurosystemu i powołanych przez EBC) i jedną propozycję Rady Prezesów.
   3. W badaniu przeprowadzonym przez zewnętrzną firmę badawczą we wszystkich krajach strefy euro i w badaniu internetowym przeprowadzonym przez EBC Europejczycy mogli wyrazić swoje preferencje co do siedmiu wybranych tematów przewodnich.
   4. Następnie, biorąc pod uwagę wyniki obu badań, Rada Prezesów wybrała dwa możliwe tematy przewodnie przyszłych banknotów.
2. Tworzenie nowych wzorów banknotów euro
   1. Ponieważ Rada Prezesów EBC wybrała już możliwe nowe tematy przewodnie, rozpoczną się teraz prace nad wyborem potencjalnych motywów i przygotowaniem konkursu na projekt. Szczegółowe informacje o konkursie zostaną w stosownym czasie opublikowane w oficjalnych kanałach informacyjnych EBC.
   2. Europejczycy będą mogli przedstawić swoje opinie na temat wybranych wzorów.
   3. Decyzja Rady Prezesów w sprawie projektu nowych banknotów ma zapaść w 2026.

Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej poświęconej procesowi projektowania nowych banknotów.

5. Dlaczego EBC wybrał „Kulturę europejską” oraz „Rzeki i ptaki” jako możliwe tematy przewodnie przyszłych banknotów?

W czasie całego procesu projektowania nowych banknotów staramy się wsłuchiwać w głos Europejczyków. Tematy przewodnie zostały więc wybrane na podstawie wyników badań opinii publicznej (zob. pytanie nr 7), z pomocą niezależnej grupy doradczej.

Zgodnie z wynikami naszych najnowszych badań duże poparcie zdobyły tematy przewodnie „Kultura europejska”, „Rzeki: wody życia w Europie” oraz „Ptaki: wolność, odporność, inspiracja”. Aby jak najszerzej uwzględnić preferencje obywateli, Rada Prezesów postanowiła połączyć tematy przewodnie związane z przyrodą i środowiskiem w jeden temat, który otrzymał nazwę „Rzeki i ptaki”. Tym samym przechodzimy do następnego etapu procesu z dwoma tematami przewodnimi: „Kulturą europejską” oraz „Rzekami i ptakami”.

6. Kiedy nowe banknoty wejdą do obiegu?

Gdy nowy projekt banknotów euro będzie gotowy, Rada Prezesów EBC podejmie decyzję o terminie ich produkcji i emisji. Po tej decyzji upłynie jeszcze kilka lat, zanim nowe banknoty trafią do obiegu i ostatecznie do naszych portfeli.

Poszczególne nominały z istniejących serii wprowadzano sukcesywnie przez kilka lat. Nie ma jeszcze decyzji, kiedy i w jaki sposób do obiegu zostaną wprowadzone przyszłe banknoty euro.

7. Jaka jest rola opinii publicznej w procesie projektowania nowych banknotów?

Zapraszamy wszystkich mieszkańców strefy euro do udziału w naszych badaniach opinii publicznej. Bardzo zależy nam na tym, żeby decyzje podejmowane w ciągu całego procesu były odzwierciedleniem opinii Europejczyków.

Najpierw przeprowadziliśmy w strefie euro badanie jakościowe, żeby poznać preferencje obywateli co do tematu przewodniego przyszłych banknotów euro. Następnie latem 2023 zaprosiliśmy Europejczyków do udziału w naszym internetowym badaniu dotyczącym możliwych tematów przewodnich. Równolegle zleciliśmy przeprowadzenie podobnego badania zewnętrznej firmie badawczej, żeby zapewnić jak najlepszą reprezentatywność próby obejmującej mieszkańców strefy euro.

Po wyborze motywów i konkursie na projekt zbadamy preferencje obywateli co do wybranych możliwych wzorów. Oczekuje się, że nastąpi to w 2025.

8. Czy przyszłe banknoty będą wykonane z innych materiałów lub w innych rozmiarach i czy pojawią się nowe nominały?

Banknoty euro są drukowane na papierze z bawełny, który ma charakterystyczną fakturę: jest sztywny i szeleszczący oraz bardzo wytrzymały. Cały czas prowadzimy analizy dotyczące sposobów poprawy żywotności banknotów i zmniejszenia ich śladu środowiskowego.

Nasze prace opierają się na założeniu, że nominały pozostaną bez zmian (5, 10, 20, 50, 100 i 200 euro). Najprawdopodobniej nie zmienią się też rozmiary i kolory banknotów, żeby ułatwić ich wymianę i ograniczyć koszty adaptacji urządzeń do obsługi banknotów.

9. Kto podejmie ostateczną decyzję o temacie przewodnim i wzorach banknotów?

Ostateczną decyzję podejmie Rada Prezesów EBC na podstawie opinii Europejczyków i wkładu grup ekspertów. Decyzje podejmowane przez Radę Prezesów w trakcie całego procesu będą w stosownym czasie ogłaszane na stronie internetowej EBC.

10. Czy będą prowadzone konsultacje z grupami wymagającymi szczególnego traktowania (np. osobami słabowidzącymi)?

EBC i krajowe banki centralne z Eurosystemu utrzymują stały kontakt ze wszystkimi zainteresowanymi. Podczas tworzenia używanych obecnie banknotów prowadziliśmy regularne konsultacje z Europejską Unią Niewidomych – te konsultacje dalej prowadzimy i będziemy prowadzić w trakcie całego procesu projektowania nowych banknotów.