Gedenkteken in de Grossmarkthalle

De jaren van 1941 tot 1945 vormen een zeer donker hoofdstuk in de geschiedenis van de Grossmarkthalle. De kelder van de oostelijke vleugel van het gebouw werd toen gebruikt als verzamelpunt voor de deportatie van Joden. Hier zijn meer dan 10.000 Joodse burgers uit Frankfurt op treinen gezet die hen naar concentratiekampen vervoerden. Beeldengalerij

Al in 2001 hadden de ECB en de Joodse gemeenschap van Frankfurt besloten een internationale wedstrijd uit te schrijven voor het ontwerp van een gedenkteken. De wedstrijd werd tussen 2009 en 2011 georganiseerd door de stad Frankfurt am Main, in nauwe samenwerking met de Joodse gemeenschap van Frankfurt en de ECB. Het winnende ontwerp, van de hand van de architecten KatzKaiser, concentreert zich op geslaagde wijze op beschikbare 'fragmenten' uit de geschiedenis en creëert een verhaal dat de complexiteit van de deportaties symboliseert zonder daarbij de aandacht af te leiden van de locatie zelf. Dit geldt voor zowel het bureaucratische proces achter de misdaad als de misdaad zelf, de deportaties.

Een pad, seinhuisje en treinrails op openbaar terrein

Het deel van het gedenkteken dat voor het publiek toegankelijk is, ligt op het stuk land ten oosten van de Grossmarkthalle, waar tussen de wijk Ostend en de rivier de Main een pad voor voetgangers en fietsers is aangelegd. Dit nieuwe openbare pad dient, samen met de oude treinrails en een seinhuisje erlangs, als herinnering aan de deportatie van Joodse mannen, vrouwen en kinderen. Een wandelbrug met treden is ook behouden gebleven. Hier namen mensen afscheid van hun familieleden, of keken passief maar nieuwsgierig toe.

Helling en kelderruimten op het terrein van de ECB

Een betonnen helling, die van de oostgrens van het terrein naar de kelderruimten van de Grossmarkthalle loopt, markeert de oude ingang naar de kelder en vormt een breuk in het landschap. De helling wordt geflankeerd door twee betonnen muren. Door een glasplaat aan de grens van het terrein kan men naar beneden kijken, naar de ingang naar de kelder, de 'diepten van de geschiedenis' in. De kelderruimte waarin de mensen werden vastgehouden voordat zij werden gedeporteerd, is grotendeels in originele staat gelaten en vormt zo een authentiek onderdeel van het gedenkteken. Om bezoekers en voorbijgangers vanuit verschillende invalshoeken naar de deportaties te laten kijken, zijn in de diverse onderdelen van het gedenkteken verhalen van slachtoffers en toeschouwers gegraveerd. Het is de bedoeling dat mensen deze informatie tegenkomen op een wandeling door de groene zone, ook zonder een speciaal bezoek te brengen aan het gedenkteken.