Onze monetairbeleidsinstrumenten en de strategische evaluatie

We gebruiken onze instrumenten om de prijzen stabiel te houden

Het is onze taak de prijzen stabiel te houden. Dit doen we door ervoor te zorgen dat de inflatie – het tempo waarin de prijzen voor goederen en diensten in de loop van de tijd veranderen – laag, stabiel en voorspelbaar blijft.

Om daarin te slagen, proberen we de ‘temperatuur’ van de economie te beïnvloeden en ervoor te zorgen dat de omstandigheden precies goed zijn. Niet te warm, niet te koud. Met behulp van onze monetairbeleidsinstrumenten, en vooral via het financiële stelsel, beïnvloeden we de ‘financieringsvoorwaarden’ voor mensen, bedrijven en overheden in het eurogebied.

Door de rentetarieven aan te passen kan de ECB bijvoorbeeld beïnvloeden hoe duur het is om geld te lenen. Denk aan winkeliers die een banklening willen om uit te breiden, of huizenkopers die een hypotheek willen. Door met ons monetair beleid de kosten van leningen te sturen, beïnvloeden we hoeveel consumenten of ondernemers uitgeven en investeren. Dat beïnvloedt dan weer de prijzen. Door de rentetarieven te wijzigen, kunnen we dus de prijzen en de inflatie beïnvloeden.

Een uitgebreid instrumentarium

Onze rentetarieven vormen slechts één van de instrumenten die we voor ons monetair beleid inzetten. Denk aan een gereedschapskist met allerlei tools: ook de ECB beschikt over verscheidene instrumenten die al dan niet in combinatie kunnen worden gebruikt om de inflatie te sturen. We hebben de afgelopen jaren nieuwe instrumenten aan dat instrumentarium toegevoegd vanwege de enorme veranderingen in de economie die onze taak om de prijsstabiliteit te handhaven flink lastiger hebben gemaakt.

Een veranderende wereld heeft geleid tot nieuwe monetairbeleidsinstrumenten

Deze veranderingen vallen buiten de invloedssfeer van de centrale bank en hebben de werking van onze economie gewijzigd. Ze hebben bijvoorbeeld geleid tot een daling van de ‘natuurlijke rente’, de rente waarbij de economie soepel loopt en de prijzen stabiel zijn. Als een centrale bank de rentetarieven verhoogt tot boven de natuurlijke rente, belemmert dit de groei van de economie en daalt de inflatie meestal. Als een centrale bank de rentetarieven verlaagt tot onder de natuurlijke rentevoet, bevordert dit de groei van de economie en stijgt de inflatie meestal.

Maar centrale banken kunnen de rente niet onbeperkt verlagen, en een lage natuurlijke rente betekent dat ze minder ruimte hebben om de economie te stimuleren met behulp van het rentebeleid. Dit is een van de redenen waarom we, net als andere centrale banken wereldwijd, nieuwe monetairbeleidsinstrumenten hebben ingevoerd. Die helpen ons om onze taak beter te vervullen: de prijzen stabiel houden.

Onze instrumenten versterken elkaar

We beschikken nu over vier nieuwe instrumenten om ervoor te zorgen dat ons monetair beleid positief doorwerkt voor burgers en bedrijven. Dat zijn:

Elk van onze instrumenten is op zijn eigen manier doeltreffend, maar samen versterken ze elkaars impact.

Ook in de toekomst zullen we al deze instrumenten zo nodig inzetten. Indien nodig kunnen we ook extra instrumenten ontwikkelen om onze taak inzake prijsstabiliteit te vervullen.

Gewenste voordelen en ongewenste kosten

We zijn er ons ook van bewust dat ons beleid andere delen van de economie kan beïnvloeden. Vergelijk het met een geneesmiddel dat doeltreffend is voor de behandeling van een specifieke ziekte, maar ook ongewenste bijwerkingen kan hebben. Artsen houden dergelijke effecten in de gaten en wegen de voordelen voortdurend af tegen de risico’s.

We kijken voortdurend naar ongewenste neveneffecten

Op dezelfde manier kijkt de ECB uit naar onbedoelde neveneffecten van de monetairbeleidsinstrumenten en weegt ze de gewenste opbrengsten tegen de ongewenste kosten af. Een neveneffect van zeer lage rentetarieven is dat spaargeld niet veel oplevert. Maar mensen zijn niet alleen spaarders. Ze zijn ook huiseigenaren, werknemers, ondernemers en belastingbetalers, voor wie de economische effecten van onze zeer lage rentetarieven vooral gunstig zijn geweest.

De enige manier om terug te keren naar hogere rentetarieven is een groeiende economie en een gezonde inflatie. Daar willen we met het monetair beleid naartoe. Onze analyse bij de strategische evaluatie heeft bevestigd dat de voordelen van onze monetairbeleidsinstrumenten voor de economie als geheel groter zijn dan de kosten. We blijven in de toekomst letten op ongewenste neveneffecten.