Μακροοικονομικές προβολές εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τη ζώνη του ευρώ, Ιούνιος 2024

Συνοπτική παρουσίαση

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ κατέγραψε στις αρχές του 2024 ανάκαμψη εντονότερη από ό,τι αναμενόταν στις προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2024, χάρη στην ώθηση που δέχθηκε από τις καθαρές εξαγωγές και την αύξηση των δαπανών των νοικοκυριών. Οι εισερχόμενες πληροφορίες υποδηλώνουν συνεχιζόμενη ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα, με ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβλέψεις. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται, εν μέσω έντονης ανόδου των μισθών, σταδιακά αυξανόμενης εμπιστοσύνης και βελτίωσης των όρων εμπορίου, οδηγώντας σε ανάκαμψη που προέρχεται από την κατανάλωση στη διάρκεια του 2024. Η ώθηση από τις καθαρές εξαγωγές στην αρχή του έτους αντανακλά εν μέρει μια μεταβλητότητα μετά από πρόσκαιρη μείωση στο τέλος του 2023. Ωστόσο, η εξωτερική ζήτηση αναμένεται να παραμείνει σε ανοδική πορεία, στηρίζοντας την αύξηση των εξαγωγών της ζώνης του ευρώ. Μεσοπρόθεσμα, η αρνητική επίδραση από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής εκτιμάται ότι θα εξασθενήσει σταδιακά και η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επηρεαστεί ευνοϊκά από τη χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης, την οποία υποθέτει το σενάριο, σύμφωνα με τις προσδοκίες των αγορών για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων. Η ανάπτυξη θα δεχθεί επίσης θετική επίδραση από την ανθεκτική αγορά εργασίας, με το ποσοστό ανεργίας να υποχωρεί σε ιστορικώς χαμηλά επίπεδα αργότερα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Καθώς θα εξαλείφονται ορισμένοι από τους κυκλικούς παράγοντες που κατά το πρόσφατο παρελθόν επιβράδυναν την αύξηση της παραγωγικότητας, η παραγωγικότητα αναμένεται να ανακάμψει στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Συνολικά, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί σε 0,9% το 2024 και να ενισχυθεί σε 1,4% το 2025 και 1,6% το 2026. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, οι προοπτικές για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί προς τα άνω για το 2024, λόγω της καταγραφής καλύτερων του αναμενόμενου στοιχείων στην αρχή του έτους και των βελτιωμένων εισερχόμενων πληροφοριών. Οι προοπτικές για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί οριακά προς τα κάτω για το 2025 και παραμένουν αμετάβλητες για το 2026.^[1]

Ο γενικός πληθωρισμός δεν αναμένεται, βάσει των προβολών, να σημειώσει αξιόλογη μεταβολή σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, προτού υποχωρήσει περαιτέρω σε επίπεδα κοντά στον στόχο στη διάρκεια του 2025. Αυτό αντανακλά την άμβλυνση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους, μεταξύ άλλων και από το κόστος εργασίας, καθώς και την επίδραση από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, η οποία εμφανίζεται με χρονική υστέρηση και μετακυλίεται σταδιακά στις τιμές καταναλωτή. Ο γενικός πληθωρισμός, όπως μετρείται με βάση τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), αναμένεται να παρουσιάσει κάποια μεταβλητότητα κατά το υπόλοιπο του 2024 λόγω των επιδράσεων της βάσης σύγκρισης και των υψηλότερων τιμών των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων. Μεσοπρόθεσμα, ο πληθωρισμός της ενέργειας αναμένεται να σταθεροποιηθεί σε χαμηλά θετικά επίπεδα, δεδομένων των προσδοκιών της αγοράς για τη μελλοντική εξέλιξη των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και των προγραμματισμένων δημοσιονομικών μέτρων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Τα τελευταία τρίμηνα παρατηρήθηκε έντονη υποχώρηση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής, καθώς οι πιέσεις σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών αμβλύνθηκαν με τη μείωση των διεθνών τιμών της ενέργειας και των τροφίμων. Όσον αφορά το μέλλον, ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής αναμένεται να κυμανθεί γύρω από τα σημερινά του επίπεδα και στη συνέχεια να υποχωρήσει περαιτέρω από το τέλος του 2025. Ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής (HICPX) αναμένεται να παραμείνει πάνω από τον γενικό πληθωρισμό κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρονικού ορίζοντα προβολής, αλλά να συνεχίσει την πορεία αποκλιμάκωσής του, αν και με βραδύ ρυθμό και κυρίως το 2025 και το 2026. Κεντρικό στοιχείο αυτής της προβολής είναι η αναμενόμενη σταδιακή υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των ονομαστικών μισθών από αρχικά επίπεδα που είναι ακόμη υψηλά, καθώς θα εξασθενούν οι ανοδικές επιδράσεις από τις πιέσεις που συνδέονται με την αντιστάθμιση του πληθωρισμού, υπό συνθήκες στενότητας στην αγορά εργασίας. Η αναμενόμενη ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας εκτιμάται ότι θα συμβάλει στη συγκράτηση των πιέσεων από την πλευρά του κόστους εργασίας. Επιπλέον, η αύξηση των κερδών αναμένεται ότι θα επιβραδυνθεί και θα απορροφήσει εν μέρει το αυξημένο κόστος εργασίας ώστε να μη μετακυλιστεί στις τιμές, ιδίως το 2024. Συνολικά, ο μέσος ετήσιος γενικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ αναμένεται να μειωθεί από 5,4% το 2023 σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ έχει αναθεωρηθεί προς τα άνω κατά 0,2 ποσ. μον. το 2024 και το 2025. Αυτό οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες τιμές των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων και σε ελαφρώς υψηλότερα από ό,τι αναμενόταν εισερχόμενα στοιχεία για τον πληθωρισμό βάσει του HICPX. Επιπλέον, οι πιέσεις από την πλευρά του κόστους εργασίας αναμένεται να είναι κάπως εντονότερες, λόγω της υψηλότερης αύξησης των μισθών σε συνδυασμό με τις ελαφρώς πιο συγκρατημένες προοπτικές για τον ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας. Οι προοπτικές τόσο για τον γενικό πληθωρισμό όσο και για τον πληθωρισμό βάσει του HICPX δεν έχουν αναθεωρηθεί για το 2026.

Πίνακας 1

Προβολές για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ

(ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε εκατοστιαίες μονάδες)

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
Πραγματικό ΑΕΠ	0,6	0,9	1,4	1,6	0,1	0,3	-0,1	0,0
ΕνΔΤΚ	5,4	2,5	2,2	1,9	0,0	0,2	0,2	0,0
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής	4,9	2,8	2,2	2,0	0,0	0,2	0,1	0,0

Σημειώσεις: Για το πραγματικό ΑΕΠ τα στοιχεία αναφέρονται σε ετήσιους μέσους όρους και είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.

1 Το διεθνές περιβάλλον

Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει ενδείξεις βελτίωσης, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες για την ανάπτυξη. Τα εισερχόμενα στοιχεία για την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα (εκτός της ζώνης του ευρώ) επιβεβαιώνουν μια πολύ σταδιακή βελτίωση από την αρχή του έτους και μετά, καθώς οι καταγραφόμενοι δείκτες δραστηριότητας ευθυγραμμίζονται ολοένα περισσότερο με τα θετικά μηνύματα που προέρχονται από τα βασιζόμενα σε εκτιμήσεις στοιχεία.^[2] Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες για την παγκόσμια ανάπτυξη, μεταξύ άλλων η σταδιακή εξασθένηση της δυναμικής των αγορών εργασίας, η περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των ονομαστικών μισθών και η μείωση των πλεοναζουσών αποταμιεύσεων στις προηγμένες οικονομίες. Η προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής και η αυξημένη οικονομική αβεβαιότητα λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων εξακολουθούν επίσης να επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη. Στην Κίνα, οι καταναλωτικές δαπάνες παραμένουν υποτονικές στο πλαίσιο του προβληματικού τομέα των οικιστικών ακινήτων, ενώ η μεταποιητική δραστηριότητα και οι εξαγωγές παραμένουν οι κύριοι προωθητικοί παράγοντες της οικονομικής ανάπτυξης. Οι προοπτικές για την παγκόσμια ανάπτυξη παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες σε σχέση με τις προβολές του Μαρτίου 2024: αναμένεται ρυθμός ανάπτυξης 3,3% το 2024 και το 2025 και 3,2% το 2026 – ελαφρώς χαμηλότερος από τον ρυθμό που παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία (Πίνακας 2).

Πίνακας 2

Το διεθνές περιβάλλον

(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
Παγκόσμιο πραγματικό ΑΕΠ (εκτός της ζώνης του ευρώ)	3,5	3,3	3,3	3,2	0,0	-0,1	0,1	0,0
Παγκόσμιο εμπόριο (εκτός ζώνης ευρώ)¹⁾	1,0	2,6	3,3	3,3	-0,2	-0,2	0,2	0,1
Εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών ζώνης ευρώ²⁾	0,8	2,1	3,4	3,3	0,2	-0,3	0,3	0,1
Παγκόσμιος ΔΤΚ (εκτός ζώνης ευρώ)	5,0	4,2	3,3	2,9	0,1	0,1	0,1	0,1
Τιμές εξαγωγών ανταγωνιστών σε εθνικό νόμισμα³⁾	-1,3	2,1	2,8	2,6	-0,6	-0,4	0,1	0,0

Σημείωση: Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
1) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των εισαγωγών.
2) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των εισαγωγών των εμπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ.
3) Υπολογίζεται ως σταθμισμένος μέσος όρος των αποπληθωριστών των εξαγωγών των εμπορικών εταίρων της ζώνης του ευρώ.

Το παγκόσμιο εμπόριο (εκτός της ζώνης του ευρώ) αναμένεται, βάσει των προβολών, να ανακάμψει εφέτος και στη συνέχεια να αυξηθεί με ρυθμό περισσότερο ευθυγραμμισμένο με τον αντίστοιχο της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Έπειτα από μια περίοδο υποτονικής δυναμικής του εμπορίου το 2023, με τη στροφή της ζήτησης από τα αγαθά προς τις υπηρεσίες μετά την πανδημία, τα εισερχόμενα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου συνεχίζεται αδιάπτωτα και ότι ο αντίκτυπος από τη διατάραξη των θαλάσσιων μεταφορών στην Ερυθρά Θάλασσα παραμένει περιορισμένος. Οι παγκόσμιες εισαγωγές αναμένεται, βάσει των προβολών, να αυξηθούν με ρυθμό 2,6% το 2024, ο οποίος στη συνέχεια θα επιταχυνθεί σε 3,3% το 2025 και το 2026 – αποκλίνοντας ελάχιστα από το επίπεδο που ανέμεναν οι προηγούμενες προβολές. Η ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ αναμένεται να είναι λιγότερο δυναμική εφέτος, με ρυθμό 2,1%. Αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τη βραδύτερη αύξηση των εισαγωγών σε ορισμένους από τους κύριους εμπορικούς εταίρους της ζώνης του ευρώ – όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης – το β΄ εξάμηνο του 2023 και το α΄ τρίμηνο του 2024. Καθώς οι τριμηνιαίοι ρυθμοί μεταβολής της στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής θα είναι συγκρίσιμοι με εκείνους των παγκόσμιων εισαγωγών, η εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,4% το 2025 και κατά 3,3% το 2026.

Ο πληθωρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ο γενικός πληθωρισμός βάσει του δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) υπολογιζόμενος για το σύνολο των μεγάλων προηγμένων και αναδυόμενων οικονομιών αναμένεται να μειωθεί σε 4,2% το 2024, 3,3% το 2025 και 2,9% το 2026, λόγω της σταδιακής εξασθένησης των επιδράσεων από προηγούμενες διαταραχές της προσφοράς, καθώς και λόγω της συσταλτικής νομισματικής πολιτικής. Ενώ αυτές οι προοπτικές είναι σε γενικές γραμμές συγκρίσιμες με τις προβολές του Μαρτίου, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ αναθεωρήθηκε ελαφρώς προς τα άνω για το τρέχον έτος λόγω των υψηλότερων από ό,τι αναμενόταν αποτελεσμάτων το α΄ τρίμηνο. Στην Κίνα, ο γενικός πληθωρισμός βάσει του ΔΤΚ παραμένει χαμηλός σε ένα περιβάλλον υποτονικής εγχώριας ζήτησης και αναμένεται να αυξηθεί σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ο ρυθμός μεταβολής των τιμών (σε εθνικά νομίσματα και σε ετήσια βάση) των εξαγωγών των ανταγωνιστών της ζώνης του ευρώ αναμένεται να γίνει θετικός εφέτος και να παραμείνει κοντά στον εκτιμώμενο μακροχρόνιο μέσο όρο του κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής. Η προς τα κάτω αναθεώρηση για το 2024 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου αντανακλά τα χαμηλότερα από ό,τι αναμενόταν αποτελέσματα για τον πληθωρισμό των τιμών των εξαγωγών, τα οποία υπεραντισταθμίζουν την επίδραση από την ανοδική αναθεώρηση των υποθέσεων για την αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων στις παρούσες προβολές.

Πλαίσιο 1
Τεχνικές υποθέσεις

Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, οι κύριες μεταβολές των τεχνικών υποθέσεων αφορούν υψηλότερες τιμές των βασικών εμπορευμάτων, ισχυρότερη σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (αν και ελαφρώς ασθενέστερη έναντι του δολαρίου ΗΠΑ) και ελαφρώς υψηλότερα βραχυπρόθεσμα επιτόκια. Οι υποθέσεις για τις τιμές της ενέργειας, με βάση τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, έχουν αναθεωρηθεί προς τα άνω (κατά μέσο όρο για την περίοδο 2024-26, κατά 4% για το πετρέλαιο και 5% για το φυσικό αέριο). Οι υποθέσεις για τις τιμές του πετρελαίου με βάση τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης παραμένουν σε καθοδική πορεία, υποχωρώντας κατά περίπου 10% μεταξύ 2024 και 2026, ενώ οι υποθέσεις για τις τιμές του φυσικού αερίου υποδηλώνουν αρχική αύξηση το 2025 και στη συνέχεια εκ νέου πτώση τους κοντά στα επίπεδα του 2024. Συνολικά, βάσει των υποθέσεων, το επίπεδο των τιμών της ενέργειας στο τέλος του 2026 θα είναι κατά 30% περίπου υψηλότερο από το επίπεδο που είχε παρατηρηθεί στην αρχή του 2021. Οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ έχουν αναθεωρηθεί προς τα άνω ( +17% περίπου, κατά μέσο όρο, την περίοδο 2024-26). Οι τιμές των μη ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων αναθεωρήθηκαν έντονα προς τα άνω λόγω των υψηλότερων διεθνών τιμών των τροφίμων, ιδίως για το κακάο και τον καφέ. Η ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου ΗΠΑ έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω (-0,3%) , γεγονός που αντανακλά τη συνεχιζόμενη δυναμική ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ και τις προς τα άνω αναθεωρήσεις των προσδοκιών για την πορεία των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC). Ωστόσο, σε όρους ονομαστικής σταθμισμένης ισοτιμίας, η αναθεώρηση είναι προς τα άνω (+0,9%), λόγω διακυμάνσεων έναντι του γιεν Ιαπωνίας, του φράγκου Ελβετίας, της κορώνας Σουηδίας και, σε μικρότερο βαθμό, της λίρας Αγγλίας. Ενώ η κλίση της καμπύλης των προθεσμιακών επιτοκίων EURIBOR παραμένει έντονα αρνητική, οι υποθέσεις για τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα άνω. Οι υποθέσεις για την πορεία των μακροπρόθεσμων επιτοκίων παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες.

Πίνακας

Τεχνικές υποθέσεις

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
Βασικά εμπορεύματα:
Τιμή πετρελαίου (δολάρια ΗΠΑ/βαρέλι)	83,7	83,8	78,0	74,5	0,0	5,1	4,1	3,1
Τιμές φυσικού αερίου (EUR/MWh)	40,6	30,8	35,4	29,9	0,0	2,8	10,4	1,3
Χονδρικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (EUR/MWh)	103,5	73,0	87,7	72,8	0,6	-1,9	12,0	2,1
Δικαιώματα στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (σε ευρώ/τόνο)	83,7	66,1	71,1	73,6	0,0	12,8	18,5	19,0
Τιμές μη ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων, σε δολάρια ΗΠΑ (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή)	-12,5	11,4	3,9	0,9	0,0	10,8	1,9	0,8
Συναλλαγματικές ισοτιμίες:
Συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου ΗΠΑ/ευρώ	1,08	1,08	1,08	1,08	0,0	-0,2	-0,3	-0,3
Ονομαστική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ (ΣΣΙ 41) (α΄ τρ.1999 = 100)	121,8	124,0	124,2	124,2	0,0	0,7	0,9	0,9
Χρηματοοικονομικές υποθέσεις:
EURIBOR τριών μηνών (% ετησίως)	3,4	3,6	2,8	2,5	0,0	0,2	0,4	0,1
Αποδόσεις 10ετών ομολόγων του Δημοσίου (% ετησίως)	3,1	2,9	3,0	3,0	0,0	0,0	-0,1	-0,1

Σημειώσεις: Οι τεχνικές υποθέσεις που αφορούν τα επιτόκια στη ζώνη του ευρώ και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς, με καταληκτική ημερομηνία για τη συμπερίληψη στοιχείων τις 15 Μαΐου 2024. Οι υποθέσεις για τα βραχυπρόθεσµα επιτόκια βασίζονται στις προσδοκίες της αγοράς για το EURIBOR τριών μηνών, όπως προκύπτουν από τα επιτόκια των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης. Οι υποθέσεις για τις ονομαστικές αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου στη ζώνη του ευρώ βασίζονται στον μέσο όρο των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων των χωρών, σταθμισμένο ως προς το ετήσιο ΑΕΠ. Όπου υπάρχουν τα απαραίτητα στοιχεία, οι ονομαστικές αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου ανά χώρα ορίζονται ως οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων αναφοράς με επέκταση της σειράς με βάση την προβλεπόμενη εξέλιξη της καμπύλης αποδόσεων κατά την έκδοση που προκύπτει, κατά την καταληκτική ημερομηνία, από τις αντίστοιχες καμπύλες αποδόσεων για τις επιμέρους χώρες. Για τις υπόλοιπες χώρες, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων του Δημοσίου ανά χώρα ορίζονται ως η απόδοση των 10ετών ομολόγων αναφοράς με επέκταση της σειράς με βάση την τεχνική υπόθεση για τα μακροπρόθεσμα επιτόκια μηδενικού κινδύνου της ζώνης του ευρώ συν ένα σταθερό περιθώριο (παρατηρούμενο κατά την καταληκτική ημερομηνία). Η πορεία των διεθνών τιμών των βασικών εμπορευμάτων προκύπτει από τις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης κατά τις δέκα εργάσιμες ημέρες έως και την καταληκτική ημερομηνία. Οι τιμές του πετρελαίου αφορούν τις τιμές spot του αργού πετρελαίου τύπου Brent και τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Οι τιμές του φυσικού αερίου αναφέρονται στις τιμές spot και προθεσμιακές του ολλανδικού χρηματιστηρίου ενέργειας (TTF). Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αφορούν τη μέση τιμή spot και προθεσμιακή στην αγορά χονδρικής για τις πέντε μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ. Η «σύνθετη» τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί δικαιωμάτων εκπομπών στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) εκτιμάται ως η τιμή που καταγράφεται στο τέλος του μήνα (με γραμμική επέκταση της σειράς) στα δύο πλησιέστερα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ενέργειας (EUA futures). Στη συνέχεια, λαμβάνεται ο μέσος όρος των μηνιαίων τιμών των EUA futures ώστε να προκύψει ένα ισοδύναμο της ετήσιας συχνότητας. Βάσει των υποθέσεων, στον χρονικό ορίζοντα προβολής οι διμερείς συναλλαγματικές ισοτιμίες θα παραμείνουν αμετάβλητες στα μέσα επίπεδα που επικρατούσαν το διάστημα δέκα εργάσιμων ημερών έως και την καταληκτική ημερομηνία. Οι αναθεωρήσεις εκφράζονται σε ποσοστά % για τα επίπεδα και σε ποσοστιαίες μονάδες για τους ρυθμούς μεταβολής και τα ποσοστά ανά έτος.

2 Πραγματική οικονομία

Η οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ ανέκαμψε το α΄ τρίμηνο του 2024, εν μέρει λόγω πρόσκαιρων παραγόντων (Διάγραμμα1).^[3] Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο τριμηνιαίος ρυθμός ανάπτυξης το α΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους ήταν 0,3%. Ήταν δηλαδή κατά 0,2 ποσ. μον. υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν στις προβολές του Μαρτίου, ενώ για το δ΄ τρίμηνο του 2023 αναθεωρήθηκε προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. Η θετικότερη από ό,τι αναμενόταν εξέλιξη του α΄ τριμήνου σχετίζεται πιθανώς με την ώθηση που προήλθε από τις καθαρές εξαγωγές, μετά την πρόσκαιρη μείωσή τους το δ΄ τρίμηνο του 2023. Ο ασυνήθιστα ήπιος χειμώνας επίσης στήριξε προσωρινά τις επενδύσεις σε κατοικίες σε ορισμένες χώρες. Όσον αφορά τους επιμέρους τομείς, η προστιθέμενη αξία στη βιομηχανία πιθανώς συρρικνώθηκε το α΄ τρίμηνο του 2024, ενώ η προστιθέμενη αξία στις υπηρεσίες αυξήθηκε.

Διάγραμμα 1

Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ

Σημειώσεις: Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις τελευταίες δημοσιεύσεις της Eurostat. Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Τα διαστήματα που εμφανίζονται γύρω από τις κεντρικές προβολές παρέχουν έναν δείκτη μέτρησης του βαθμού αβεβαιότητας και είναι εξ ορισμού συμμετρικά. Τα διαστήματα βασίζονται σε παλαιότερα σφάλματα των προβολών, μετά τη διόρθωση ακραίων παρατηρήσεων. Τα διαστήματα που περιβάλλουν την κεντρική πρόβλεψη εκφράζουν, από τα πιο σκούρο μπλε έως το πιο ανοιχτό, πιθανότητα 30%, 60% και 90% οι επιδόσεις του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να διαμορφωθούν εντός του αντίστοιχου εύρους τιμών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το πλαίσιο «Αποτύπωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προβολές» στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Μαρτίου 2023.

Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω στη διάρκεια του 2024, υποβοηθούμενο από την αύξηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, την εξωτερική ζήτηση και κάποια ανάκαμψη των επιχειρηματικών επενδύσεων. Η συνεχιζόμενη αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος αναμένεται να στηρίξει την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία αναμένεται να αποτελέσει τον κύριο προωθητικό παράγοντα της ανάπτυξης από το β΄ τρίμηνο και μετά. Οι εξελίξεις σε μηνιαίους δείκτες – όπως η σταδιακή αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, η περαιτέρω ενίσχυση των υποδεικτών του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) που αφορούν τη δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών και τις νέες παραγγελίες έως τον Μάιο και η αύξηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων τον Μάρτιο – συνάδουν με μια τέτοια ανάκαμψη των δαπανών των νοικοκυριών. Η έντονη αύξηση των πραγματικών μισθών, στο πλαίσιο στενότητας στην αγορά εργασίας, αναμένεται να ενισχύσει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, υποβοηθούμενη από την αναμενόμενη ανάκαμψη της εμπιστοσύνης. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις προβλέπεται να παραμείνουν σε γενικές γραμμές στάσιμες σε μέσα ετήσια επίπεδα το 2024, παρουσιάζοντας κάποια ανάκαμψη στη διάρκεια του έτους, η οποία αντανακλά κυρίως τη φθίνουσα αλλά ακόμη παρούσα αρνητική επίδραση από την προηγηθείσα αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής. Ταυτόχρονα, θα στηριχθούν από την ανάκαμψη της εγχώριας και της εξωτερικής ζήτησης, με την εξωτερική ζήτηση να επηρεάζει θετικά και την αύξηση των εξαγωγών. Η εξομάλυνση του κύκλου των αποθεμάτων αναμένεται επίσης, βάσει των προβολών, να έχει ουδέτερη συμβολή στην ανάπτυξη το β΄ εξάμηνο του 2024, μετά από σημαντική αρνητική συμβολή στην αλλαγή του έτους. Τέλος, οι βραχυπρόθεσμες προοπτικές για την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ αναμένεται να ενισχυθούν σημαντικά από τον αντίκτυπο των δραστηριοτήτων πολυεθνικών επιχειρήσεων στην Ιρλανδία, έπειτα από αρνητικές επιδράσεις στη διάρκεια του 2023.

Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα στηριχθεί από την άνοδο των πραγματικών εισοδημάτων, την ενίσχυση της εξωτερικής ζήτησης και την εξασθένηση των επιδράσεων από την αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής. Η επίδραση της αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής αναμένεται να καταγράψει μέγιστο το 2024, παρά τις προσδοκίες των αγορών για μείωση των επιτοκίων. Η απόσυρση των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης που θεσπίστηκαν από το 2022 και μετά για την αντιστάθμιση του υψηλού πληθωρισμού και των τιμών της ενέργειας θα έχει, συνολικά, μικρό αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη το 2024-26. Ταυτόχρονα, η δημόσια κατανάλωση και οι δημόσιες επενδύσεις θα συμβάλουν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ.

Οι συνθήκες χρηματοδότησης, ιδίως τα υψηλά επίπεδα των επιτοκίων, αναμένεται να συνεχίσουν να ασκούν έντονη αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη, η οποία όμως θα εξαλειφθεί σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι επιδράσεις των μέτρων νομισματικής πολιτικής που έχουν ληφθεί από τον Δεκέμβριο του 2021 εξακολουθούν να μεταδίδονται στην πραγματική οικονομία, επηρεάζοντας τις προοπτικές ανάπτυξης, ιδίως για το 2024.^[4] Με βάση τις προσδοκίες της αγοράς σχετικά με τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων (Πλαίσιο 1), η αρνητική επίδραση της νομισματικής πολιτικής στην οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να αρχίσει να εξασθενεί σταδιακά στη διάρκεια του 2024 και, σε συνδυασμό με την εξασθένηση των αρνητικών επιπτώσεων από την παρατηρούμενη αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων από το τέλος του 2022 και μετά, θα στηρίξει την οικονομική ανάκαμψη.

Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ έχει αναθεωρηθεί προς τα άνω κατά 0,3 ποσ. μον. για το 2024, προς τα κάτω κατά 0,1 ποσ. μον. για το 2025 και παραμένει αμετάβλητος για το 2026 (Πίνακας 3 και Διάγραμμα 2). Οι αναθεωρήσεις για το 2024 αντανακλούν την καταγραφή θετικότερων από το αναμενόμενο στοιχείων το α΄ τρίμηνο του έτους λόγω των καθαρών εξαγωγών , καθώς και τη βελτίωση ορισμένων δεικτών ερευνών για τις μελλοντικές εξελίξεις, που αντισταθμίζουν κάπως τις πιο αρνητικές μεταφερόμενες επιδράσεις από τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης που καταγράφηκε το δ΄ τρίμηνο του 2023. Η οριακή αναθεώρηση προς τα κάτω για το 2025 σχετίζεται κυρίως με την προς τα κάτω αναθεώρηση της δημόσιας κατανάλωσης υπό το πρίσμα της πιο συσταλτικής κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής.

Διάγραμμα 2

Πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ – ανάλυση στις κύριες συνιστώσες των δαπανών

Σημειώσεις: Τα στοιχεία είναι εποχικώς διορθωμένα και διορθωμένα ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Οι κάθετες γραμμές δηλώνουν την έναρξη του ορίζοντα προβολής.

Όσον αφορά τις συνιστώσες του πραγματικού ΑΕΠ, η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να είναι ο κύριος προωθητικός παράγοντας της οικονομικής ανάπτυξης, υποστηριζόμενη από την ισχυρή αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων λόγω της ανόδου των μισθών και της πτώσης του πληθωρισμού, παρά το σχετικά υψηλό ποσοστό αποταμίευσης. Η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά στη διάρκεια του 2024 και να αυξηθεί με ετήσιους ρυθμούς 1,6-1,7% το 2025-26, σημαντικά υψηλότερους από τον προ της πανδημίας μέσο όρο του 1,2%. Η ανάκαμψη αυτή οφείλεται στην άνοδο του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, κυρίως λόγω της έντονης αύξησης των μισθών και του υψηλού εισοδήματος από άλλες πηγές εκτός της εξαρτημένης εργασίας (δηλ. του εισοδήματος από αυτοαπασχόληση και από χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία). Βραχυπρόθεσμα, το ποσοστό αποταμίευσης θα παραμείνει σχετικά υψηλό, συμβαδίζοντας με στοιχεία υψηλής συχνότητας που συλλέγονται μέσω ερευνών και αποτυπώνουν την πρόθεση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να αποταμιεύσουν στο μέλλον, την ακόμη αυξημένη αλλά φθίνουσα οικονομική αβεβαιότητα, τα υψηλά επιτόκια και τη δυσχερέστερη πρόσβαση σε πιστώσεις. Επιπλέον, το ποσοστό αποταμίευσης θα συνεχίσει να στηρίζεται από τη χαμηλή ροπή προς κατανάλωση που κατά κανόνα χαρακτηρίζει το εισόδημα από άλλες πηγές εκτός της εξαρτημένης εργασίας. Μεσοπρόθεσμα, η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων αναμένεται να μετριαστεί καθώς η σύγκλιση των πραγματικών μισθών προς τα προ της πληθωριστικής κρίσης επίπεδα θα επιβραδύνεται σταδιακά, αλλά αυτή η επίδραση αναμένεται να αντισταθμιστεί σε μεγάλο βαθμό από τη μείωση του ποσοστού αποταμίευσης. Καθώς η αβεβαιότητα και οι πληθωριστικές πιέσεις αναμένεται να υποχωρήσουν περαιτέρω και η καταναλωτική δαπάνη να ομαλοποιηθεί σταδιακά, το ποσοστό αποταμίευσης αναμένεται να αρχίσει να μειώνεται από το τέλος του 2024. Ωστόσο, προβλέπεται να παραμείνει πάνω από τον προ της πανδημίας μέσο όρο του στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς τα υψηλότερα επιτόκια πιθανώς θα συνεχίσουν να παρέχουν στα νοικοκυριά κίνητρα για αποταμίευση. Επιπλέον, οι επιδράσεις πλούτου αναμένεται επίσης να στηρίξουν την ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης.

Οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθούν περαιτέρω στη διάρκεια του 2024 και στη συνέχεια να ανακάμψουν σταδιακά στη διάρκεια του 2025 καθώς οι αρνητικές επιδράσεις από τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης σταδιακά θα εξασθενούν και τα εισοδήματα των νοικοκυριών θα συνεχίσουν να αυξάνονται δυναμικά. Μετά από τρία διαδοχικά τρίμηνα μείωσης, οι επενδύσεις σε κατοικίες είναι πιθανόν να ανέκαμψαν το α΄ τρίμηνο του 2024, υποβοηθούμενες από τον ασυνήθιστα ήπιο χειμώνα, ιδίως στη Γερμανία. Καθώς αυτή η έκτακτη επίδραση εξασθενεί και η ζήτηση για στέγαση παραμένει υποτονική (επιβαρυνόμενη και από τη λήξη του προγράμματος σημαντικών φορολογικών κινήτρων στην Ιταλία), οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να επανέλθουν σε καθοδική τάση το β΄ τρίμηνο του 2024. Ωστόσο, με την εξασθένηση της επίδρασης των προηγούμενων αυξήσεων των επιτοκίων των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων, την ανάκαμψη των τιμών των κατοικιών και την ισχυρή αύξηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών, οι επενδύσεις σε κατοικίες προβλέπεται ότι θα αρχίσουν να ανακάμπτουν από τα μέσα του 2025. Συνολικά, έπειτα από περαιτέρω σημαντική πτώση το 2024 και ελαφρά υποχώρηση το 2025, οι επενδύσεις σε κατοικίες είναι πιθανόν να αυξηθούν σε ετήσια βάση το 2026, για πρώτη φορά μετά το 2022.

Οι επιχειρηματικές επενδύσεις αναμένεται, βάσει των προβολών, να ανακάμψουν τα προσεχή τρίμηνα, λόγω της βελτίωσης της ζήτησης, της φθίνουσας ανασταλτικής επίδρασης από τις δυσμενείς συνθήκες χρηματοδότησης, της προσέλκυσης επενδύσεων μέσω του προγράμματος Next Generation EU (NGEU) και των αυξανόμενων πράσινων και ψηφιακών επενδύσεων. Οι επιχειρηματικές επενδύσεις της ζώνης του ευρώ (με εξαίρεση τα ευμετάβλητα προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας στην Ιρλανδία) συρρικνώθηκαν σημαντικά το β΄ εξάμηνο του 2023, με τη μείωση της εμπιστοσύνης, την εκτέλεση εκκρεμών παραγγελιών, τη μείωση των αποθεμάτων εσωτερικής χρηματοδότησης και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης. Σύμφωνα με τις προβολές εκτιμάται ανάκαμψή τους από τις αρχές του 2024, με βάση τις προσδοκίες για ενίσχυση της εγχώριας και της εξωτερικής ζήτησης. Η προσέλκυση επενδύσεων μέσω των πόρων του προγράμματος NGEU (που, σε ορισμένες χώρες, έχουν μετατεθεί προς το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής) και οι συνεχιζόμενες προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα για την ενίσχυση των πράσινων και ψηφιακών επενδύσεων θα συμβάλουν στην εν λόγω ανάκαμψη, όπως και η εξασθένηση της ανασταλτικής επίδρασης από τις δυσμενείς συνθήκες χρηματοδότησης.

Έπειτα από μια περίοδο αρνητικών ρυθμών μεταβολής, το εμπόριο της ζώνης του ευρώ αναμένεται να βελτιωθεί καθώς οι εξαγωγές θα αυξάνονται παράλληλα με την εξωτερική ζήτηση. Οι πραγματικές εξαγωγές της ζώνης του ευρώ εκτιμάται ότι ανέκαμψαν το α΄ τρίμηνο του 2024 και περισσότερο από ό,τι αναμενόταν στις προβολές του Μαρτίου. Στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, οι πραγματικές εξαγωγές αναμένεται να αυξηθούν συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις εξελίξεις στην εξωτερική ζήτηση. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου, το εξαγωγικό μερίδιο έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής και αναμένεται να παραμείνει πολύ κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Αυτό οφείλεται στις προκλήσεις ανταγωνιστικότητας που σχετίζονται με την προηγούμενη ανατίμηση του ευρώ και με τις προηγούμενες διαταραχές των τιμών της ενέργειας, καθώς η ζώνη του ευρώ επηρεάζεται περισσότερο από τις υψηλότερες τιμές των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων από ό,τι οι εμπορικοί της εταίροι. Οι εισαγωγές αναµένεται, βάσει των προβολών, να ανακάµψουν ελαφρώς ταχύτερα από ό,τι η εγχώρια ζήτηση, καθώς θα ανακάµπτουν οι συνιστώσες της ζήτησης που χαρακτηρίζονται από ένταση εμπορίου, όπως οι επενδύσεις. Συνολικά, οι καθαρές εξαγωγές αναμένεται να έχουν ουδέτερη συμβολή στην ανάπτυξη στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι όροι εμπορίου προβλέπεται να βελτιωθούν ελαφρώς στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, δεδομένου ότι η επίδραση της διαταραχής των τιμών της ενέργειας έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της. Από το 2024, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αναμένεται, βάσει των προβολών, να ανακάμψει περαιτέρω, με το πλεόνασμά του να φθάνει σε επίπεδα λίγο κάτω του 3% του ΑΕΠ, αλλά ελαφρώς πάνω από τον προ της πανδημίας μέσο όρο του (2,6%).

Πίνακας 3

Προβολές για το πραγματικό ΑΕΠ, το εμπόριο και την αγορά εργασίας για τη ζώνη του ευρώ

(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, εκτός εάν υπάρχει διαφορετική ένδειξη, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
Πραγματικό ΑΕΠ	0,6	0,9	1,4	1,6	0,1	0,3	-0,1	0,0
Ιδιωτική κατανάλωση	0,6	1,2	1,7	1,6	0,1	0,0	0,1	0,1
Δημόσια κατανάλωση	0,8	1,2	1,1	1,1	0,6	-0,1	-0,3	-0,1
Επενδύσεις	1,3	0,1	1,5	2,0	0,5	0,7	-0,1	-0,3
Εξαγωγές¹⁾	-0,9	1,3	2,9	3,1	-0,2	0,3	0,0	-0,1
Εισαγωγές¹⁾	-1,4	0,5	3,2	3,3	-0,1	-0,5	0,1	0,1
Συμβολή στο ΑΕΠ από:
Εγχώρια ζήτηση	0,8	0,9	1,4	1,5	0,3	0,1	-0,1	0,0
Καθαρές εξαγωγές	0,3	0,4	0,0	0,1	0,0	0,4	0,0	0,0
Μεταβολές αποθεμάτων	-0,5	-0,5	0,0	0,0	-0,3	-0,3	0,0	0,0
Πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα	1,2	1,9	1,1	1,2	0,3	0,3	0,0	0,1
Ποσοστό αποταμίευσης νοικοκυριών (% του διαθέσιμου εισοδήματος)	14,5	15,0	14,5	14,2	0,1	0,2	0,1	0,1
Απασχόληση²⁾	1,4	0,8	0,4	0,5	0,0	0,3	0,1	0,1
Ποσοστό ανεργίας	6,5	6,5	6,5	6,3	0,0	-0,2	-0,1	-0,3
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (% του ΑΕΠ)	1,6	2,8	2,9	2,9	-0,2	-0,4	-0,3	-0,2

Σημειώσεις: Για το πραγματικό ΑΕΠ και τις συνιστώσες του τα στοιχεία που αναφέρονται είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
1) Συμπεριλαμβάνει το εμπόριο μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ.
2) Αριθμός απασχολουμένων.

Η αγορά εργασίας φαίνεται ότι παραμένει ανθεκτική, αν και ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να επιβραδυνθεί σε σύγκριση με τα τελευταία έτη. Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το α΄ τρίμηνο του 2024 σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ξεπερνώντας και πάλι τις προηγούμενες προβλέψεις (στις προβολές του Μαρτίου η απασχόληση αναμενόταν να παραμείνει σταθερή). Ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης αναμένεται να επιβραδυνθεί από 1,4% το 2023 σε 0,8% το 2024 και να σταθεροποιηθεί σε 0,4% και 0,5% το 2025 και το 2026 αντίστοιχα. Το σημερινό επίπεδο απασχόλησης υπερβαίνει το επίπεδο που υποδηλώνει ο δυναμικός νόμος του Okun. Ωστόσο, εκτιμάται ότι στη διάρκεια του 2026 θα συγκλίνει προς το επίπεδο που προκύπτει από τη σχέση απασχόλησης-ΑΕΠ βάσει του νόμου του Okun (Διάγραμμα 3, γράφημα α). Αυτή η εξέλιξη αντανακλά το γεγονός ότι κυκλικοί παράγοντες (όπως η τάση των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding) και τα υψηλά επίπεδα των επιχειρηματικών κερδών) οι οποίοι στο πρόσφατο παρελθόν στήριξαν την απασχόληση περισσότερο από ό,τι συνήθως αναμένεται να εξασθενήσουν σταδιακά.^[5] Ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης έχει αναθεωρηθεί προς τα άνω κατά 0,5 ποσ. μον. για την περίοδο 2024-26 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου. Η αύξηση αυτή αντανακλά το καλύτερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα που καταγράφηκε στις αρχές του 2024 και τις κάπως βελτιωμένες προοπτικές για τις εξελίξεις στο εργατικό δυναμικό λόγω των πρόσφατων θετικών στοιχείων.

Διάγραμμα 3

Απασχόληση και παραγωγικότητα

Σημειώσεις: Γράφημα α): Ο νόμος του Okun αναφέρεται στο επίπεδο απασχόλησης που εκτιμάται με τη χρήση αυτοπαλίνδρομου υποδείγματος κατανεμημένων χρονικών υστερήσεων (1,1) με ψευδομεταβλητή για το β΄ και το γ΄ τρίμηνο του 2020 και τις προβολές του Ιουνίου 2024 για το πραγματικό ΑΕΠ. Γράφημα β): η τάση της παραγωγικότητας υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των τριμηνιαίων ρυθμών αύξησης στην περίοδο δείγματος 2000-19. Οι κάθετες γραμμές δηλώνουν την έναρξη του ορίζοντα προβολής.

Ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας αναμένεται να ενισχυθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αλλά τα επίπεδα της παραγωγικότητας το 2026 προβλέπεται να παραμείνουν σημαντικά χαμηλότερα από τη μακροχρόνια γραμμική τάση. Η εντονότερη αύξηση της απασχόλησης, σε ένα περιβάλλον σχετικά υποτονικής αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, είχε ως αποτέλεσμα πρόσφατα τη χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας. Στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, η παραγωγικότητα αναμένεται να ανακάμψει, ακολουθώντας μια πορεία που έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω πορεία σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου. Ενώ η αύξηση της παραγωγικότητας κατά 1,0% το 2025 και 1,1% το 2026 φαίνεται σχετικά ισχυρή – σχεδόν διπλάσια από τον ιστορικό μέσο όρο (2000-19) – θα πρέπει να εξεταστεί σε σχέση με τον ιδιαίτερα χαμηλό ετήσιο μέσο ρυθμό ανάπτυξης -0,1% από την πανδημία (2020-23) και μετά. Αυτό αντανακλάται επίσης στο επίπεδο της παραγωγικότητας, το οποίο παραμένει σημαντικά χαμηλότερο από ό,τι θα αναμενόταν με βάση την ιστορική τάση του, χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς τον προ της πανδημίας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 0,6% (Διάγραμμα 3, γράφημα β).

Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει σχετικά σταθερό έως το τέλος του 2025 και στη συνέχεια να μειωθεί περαιτέρω σε νέο ιστορικό χαμηλό το 2026 (Διάγραμμα 4). Αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 6,5% το 2024 και το 2025 και να μειωθεί σε 6,3% το 2026, ένα πρωτοφανές χαμηλό επίπεδο. Το ποσοστό ανεργίας αναθεωρήθηκε προς τα κάτω κατά 0,2 ποσ. μον., κατά μέσο όρο στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, εν μέρει λόγω του ότι τα πρόσφατα στοιχεία είναι πιο θετικά και οι προοπτικές για την απασχόληση κάπως πιο ευνοϊκές.

Διάγραμμα 4

Ποσοστό ανεργίας

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή δηλώνει την έναρξη του ορίζοντα προβολής. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις τελευταίες δημοσιεύσεις της Eurostat.

3 Δημοσιονομικές προοπτικές

Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να γίνει συσταλτική στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ιδίως το 2024 (Πίνακας 4).^[6] Τα ασθενέστερα από το αναμενόμενο στοιχεία για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2023 εξηγούνται κυρίως από τη χαλάρωση της κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής κατά 0,3 ποσ. μον. του ΑΕΠ σε σχέση με τις εκτιμήσεις στις προβολές του Μαρτίου 2024, σε μεγάλο βαθμό λόγω της υψηλότερης από ό,τι αναμενόταν αύξησης των δαπανών. Το 2024 η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής αναμένεται, βάσει των προβολών, να γίνει σημαντικά πιο συσταλτική, κυρίως λόγω της απόσυρσης μεγάλου μέρους των μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας και του υψηλού πληθωρισμού. Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής αναμένεται, βάσει των προβολών, να γίνει ακόμη πιο συσταλτική, αν και με πολύ βραδύτερο ρυθμό, την περίοδο 2025-26, λόγω της περαιτέρω μείωσης των υπόλοιπων μέτρων στήριξης έναντι των υψηλών τιμών της ενέργειας το 2025, της βραδύτερης αύξησης των επιδοτήσεων και άλλων δημοσιονομικών μεταβιβάσεων, καθώς και ορισμένων μέτρων στην πλευρά των εσόδων. Οι επιδράσεις αυτές αναμένεται να αντισταθμιστούν εν μέρει από τις περιορισμένες αυξήσεις των δημόσιων επενδύσεων. Εκτός από αυτά τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής που λαμβάνονται κατά διακριτική ευχέρεια, παράγοντες που δεν εμπίπτουν στη διακριτική ευχέρεια – μεταξύ άλλων τα έκτακτα έσοδα και η υστέρηση εσόδων – αναμένεται να έχουν σχετικά περιορισμένη επίδραση στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, μετά από μεγάλες διακυμάνσεις τα τελευταία έτη. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ συνεπάγεται μια κάπως πιο συσταλτική μεταβολή την περίοδο 2025-26, κυρίως λόγω της λιγότερο δυναμικής αύξησης των δαπανών, η οποία αντανακλά εν μέρει τον προσωρινό χαρακτήρα της απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους το 2023.

Πίνακας 4

Δημοσιονομικές προοπτικές για τη ζώνη του ευρώ

(% του ΑΕΠ, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
Κατεύθυνση δημοσιονομικής πολιτικής¹⁾	-0,1	0,7	0,3	0,3	-0,3	0,0	0,2	0,2
Δημοσιονομικό αποτέλεσμα γενικής κυβέρνησης	-3,6	-3,1	-2,8	-2,6	-0,4	-0,2	0,0	0,2
Διαρθρωτικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα²⁾	-3,6	-3,0	-2,7	-2,6	-0,4	-0,3	-0,2	0,1
Ακαθάριστο χρέος γενικής κυβέρνησης	88,5	88,4	88,6	88,6	0,2	-0,1	0,1	-0,1

1) Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής μετρείται ως η μεταβολή του κυκλικά διορθωμένου πρωτογενούς δημοσιονομικού αποτελέσματος χωρίς την κρατική στήριξη προς τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Τα στοιχεία έχουν επίσης προσαρμοστεί ως προς τις επιχορηγήσεις του προγράμματος Next Generation EU (NGEU) από την πλευρά των εσόδων. Μια αρνητική (θετική) τιμή υποδηλώνει χαλάρωση (συσταλτική μεταβολή) της κατεύθυνσης της δημοσιονομικής πολιτικής.
2) Υπολογίζεται ως το δημοσιονομικό αποτέλεσμα χωρίς τις πρόσκαιρες επιδράσεις του οικονομικού κύκλου και των μέτρων που ταξινομούνται ως προσωρινά με βάση τον ορισμό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών.

Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να βελτιωθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ ο λόγος του χρέους προβλέπεται να σταθεροποιηθεί σε γενικές γραμμές. Μετά την καταγραφή υψηλότερου ελλείμματος από ό,τι αναμενόταν για το 2023, το έλλειμμα της ζώνης του ευρώ αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθεί κάτω από την τιμή αναφοράς 3% του ΑΕΠ από το 2025. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μείωση του κυκλικά διορθωμένου πρωτογενούς ελλείμματος σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, και ιδίως το 2024, που αναμένεται να αντισταθμίσει την αύξηση των δαπανών για τόκους. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω για το 2024 (δηλ. αναμένεται μεγαλύτερο έλλειμμα), αντανακλώντας κυρίως τις επιδράσεις βάσης από το 2023. Ωστόσο, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2026 αναμένεται να διαμορφωθεί σε επίπεδο κάπως υψηλότερο από τις προβολές του Μαρτίου (δηλ. μικρότερο έλλειμμα), αντανακλώντας την προς τα άνω αναθεώρηση του κυκλικά διορθωμένου πρωτογενούς αποτελέσματος και την καλύτερη κυκλική συνιστώσα. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να σταθεροποιηθεί σε γενικές γραμμές στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, καθώς τα συνεχή (αν και μειούμενα) πρωτογενή ελλείμματα και οι θετικές προσαρμογές ελλείμματος-χρέους αντισταθμίζονται από την ευνοϊκή (αρνητική) διαφορά επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, ο λόγος του χρέους είναι ελαφρώς χαμηλότερος για το 2024, ενώ η δυσμενής επίδραση βάσης από το 2023 υπεραντισταθμίζεται από τη σημαντικά ευνοϊκότερη διαφορά επιτοκίου-ρυθμού ανάπτυξης λόγω των προς τα άνω αναθεωρήσεων του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ αναθεωρήθηκε ελαφρώς προς τα κάτω για το 2026, κυρίως λόγω της βελτίωσης του πρωτογενούς αποτελέσματος.

4 Τιμές και κόστος

Ο γενικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ, βάσει των προβολών, δεν αναμένεται να σημειώσει αξιόλογη μεταβολή στη διάρκεια του 2024, ενώ στη συνέχεια αναμένεται να μειωθεί σε 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026 (Διάγραμμα 5). Ο γενικός πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ μειώθηκε από 5,4% κατά μέσο όρο το 2023 σε 2,4% τον Απρίλιο του 2024. Αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 2½% τα επόμενα τρίμηνα, με κάποια μεταβλητότητα που σχετίζεται κυρίως με επιδράσεις βάσης στις τιμές της ενέργειας. Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να υποχωρήσει με βραδύ ρυθμό, με μικρή μεταβολή κατά το υπόλοιπο του 2024. Η επιμονή του πληθωρισμού βάσει του HICPX, ο οποίος θα παραμείνει πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αντανακλά κυρίως τη βραδεία αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών. Δεδομένου ότι ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής προβλέπεται επίσης ότι θα μειωθεί περαιτέρω μόνο αργότερα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα και ότι ο πληθωρισμός της ενέργειας θα έχει ως επί το πλείστον μικρή θετική συμβολή στον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ, αυτό συνεπάγεται βραδεία πορεία αποκλιμάκωσης του γενικού πληθωρισμού, ο οποίος αναμένεται να φθάσει στον στόχο του 2% το δ΄ τρίμηνο του 2025 (ένα τρίμηνο αργότερα σε σχέση με τις προβολές του Μαρτίου).

Διάγραμμα 5

Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ

Σημειώσεις: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Τα διαστήματα που εμφανίζονται γύρω από τις κεντρικές προβολές παρέχουν έναν δείκτη μέτρησης του βαθμού αβεβαιότητας και είναι εξ ορισμού συμμετρικά. Τα διαστήματα βασίζονται σε παλαιότερα σφάλματα των προβολών, μετά τη διόρθωση ακραίων παρατηρήσεων. Τα διαστήματα που περιβάλλουν την κεντρική πρόβλεψη εκφράζουν, από το πιο σκούρο μπλε προς το πιο ανοιχτό, πιθανότητα 30%, 60% και 90% οι επιδόσεις του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ να διαμορφωθούν εντός του αντίστοιχου εύρους τιμών. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το πλαίσιο «Αποτύπωση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις προβολές» στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ του Μαρτίου 2023.

Πίνακας 5

Εξέλιξη των τιμών και του κόστους στη ζώνη του ευρώ

(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, αναθεωρήσεις σε ποσοστιαίες μονάδες)

	Ιούνιος 2024				Αναθεωρήσεις σε σχέση με τον Μάρτιο 2024
	2023	2024	2025	2026	2023	2024	2025	2026
ΕνΔΤΚ	5,4	2,5	2,2	1,9	0,0	0,2	0,2	0,0
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια	6,3	2,8	2,3	2,1	0,0	0,1	0,1	0,1
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής	4,9	2,8	2,2	2,0	0,0	0,2	0,1	0,0
ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια, τα είδη διατροφής και τις μεταβολές των έμμεσων φόρων	5,0	2,7	2,2	2,0	0,1	0,1	0,1	0,0
ΕνΔΤΚ ‒ συνιστώσα ενέργειας	-2,0	-0,8	1,0	0,3	0,0	0,8	0,5	-0,3
ΕνΔΤΚ – συνιστώσα ειδών διατροφής	10,9	3,0	2,7	2,2	0,0	-0,2	0,4	-0,1
Αποπληθωριστής ΑΕΠ	6,0	3,3	2,4	2,0	0,1	0,4	0,1	0,1
Αποπληθωριστής εισαγωγών	-2,9	-0,2	2,0	1,9	0,1	0,2	-0,4	-0,3
Αμοιβές ανά απασχολούμενο	5,2	4,8	3,5	3,2	-0,1	0,3	-0,1	0,2
Παραγωγικότητα ανά απασχολούμενο	-0,9	0,1	1,0	1,1	-0,1	0,0	-0,2	-0,1
Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος	6,1	4,7	2,5	2,1	-0,1	0,3	0,2	0,4
Κέρδη ανά μονάδα προϊόντος¹⁾	6,2	0,1	1,9	1,6	0,4	1,1	-0,1	-0,5

Σημειώσεις: Για τον αποπληθωριστή του ΑΕΠ και τον αποπληθωριστή των εισαγωγών, το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, τις αμοιβές ανά απασχολούμενο και την παραγωγικότητα της εργασίας, τα στοιχεία που αναφέρονται είναι διορθωμένα εποχικώς και ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις της Eurostat οι οποίες ενσωματώνουν πληροφορίες που έγιναν διαθέσιμες μετά την καταληκτική ημερομηνία των προβολών. Τα στοιχεία διατίθενται για λήψη, και με τριμηνιαία συχνότητα, από τη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ.
¹⁾ Τα κέρδη ανά μονάδα προϊόντος ορίζονται ως το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα και μεικτό εισόδημα (διορθωμένο για το εισόδημα των αυτοαπασχολουμένων) ανά μονάδα του πραγματικού ΑΕΠ.

Μετά από κάποια μεταβλητότητα τα προσεχή τρίμηνα, ο πληθωρισμός της ενέργειας αναμένεται, βάσει των προβολών, προβλέπεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς διατυπώνεται η υπόθεση ότι η μείωση των τιμών των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων θα αντισταθμιστεί εν μέρει από τα δημοσιονομικά μέτρα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Ο πληθωρισμός της ενέργειας αναμένεται να επανέλθει σε θετικό πρόσημο το β΄ τρίμηνο του 2024, λόγω των ανοδικών επιδράσεων βάσης, της άρσης των κρατικών μέτρων για την αντιστάθμιση των υψηλών τιμών της ενέργειας και των πρόσφατων αυξήσεων των τιμών του αργού πετρελαίου. Μεταξύ Απριλίου 2024 και Μαρτίου 2025 οι ανοδικές επιδράσεις βάσης συμβάλλουν στο μεγαλύτερο μέρος της αναμενόμενης μεταστροφής του πληθωρισμού της ενέργειας. Επιπλέον, η άρση των δημοσιονομικών μέτρων για την αντιστάθμιση των υψηλών τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού την περίοδο Δεκεμβρίου 2023-Φεβρουαρίου 2025 εκτιμάται ότι θα συμβάλει κατά 0,4 ποσ. μον. στον γενικό πληθωρισμό το 2024 και κατά 0,1 ποσ. μον. το 2025. Μόλις εξασθενήσουν αυτές οι επιδράσεις βάσης και ο αντίκτυπος από την απόσυρση των εν λόγω δημοσιονομικών μέτρων, οι καθοδικές καμπύλες των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί των τιμών των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων, που αντισταθμίζονται εν μέρει από κάποιες ανοδικές επιδράσεις των δημοσιονομικών μέτρων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, υποδηλώνουν πολύ μικρή θετική συμβολή της συνιστώσας της ενέργειας του ΕνΔΤΚ το 2025 και το 2026. (Διάγραμμα6).^[7]

Διάγραμμα 6

Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ – ανάλυση στις κύριες συνιστώσες

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.

Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής αναμένεται να παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερός σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και στη συνέχεια να υποχωρήσει περαιτέρω συγκρατημένα, καθώς θα αμβλύνονται οι πιέσεις σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών από προηγούμενες αυξήσεις του κόστους εισροών. Ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής συνέχισε να υποχωρεί τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους και διαμορφώθηκε σε 2,8% τον Απρίλιο, από 10,9% κατά μέσο όρο το 2023, λόγω των εξελίξεων στις συνιστώσες τόσο των επεξεργασμένων όσο και των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφειλόταν στην άμβλυνση των πιέσεων σε προγενέστερα στάδια της αλυσίδας διαμόρφωσης των τιμών εν όψει των χαμηλότερων τιμών της ενέργειας και των τροφίμων. Έπειτα από μια αναμενόμενη σχετική σταθερότητα κατά το υπόλοιπο του τρέχοντος έτους και κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2025, ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής αναμένεται, βάσει των προβολών, να μειωθεί ελαφρώς περαιτέρω σε 2,2% κατά μέσο όρο το 2026, λόγω της επίδρασης, με χρονική υστέρηση, των συνεχιζόμενων ισχυρών πιέσεων από πλευράς κόστους εργασίας τα δύο τελευταία έτη του χρονικού ορίζοντα προβολής.

Ο πληθωρισμός βάσει του HICPX αναμένεται να υποχωρήσει σταδιακά και να διαμορφωθεί σε 2,0% το 2026, κυρίως λόγω της μέτριας υποχώρησης του πληθωρισμού των υπηρεσιών (Διάγραμμα 7). Ο πληθωρισμός των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών υποχώρησε από 5,0% κατά μέσο όρο το 2023 σε 0,9% τον Απρίλιο του 2024, ενώ η μείωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών ήταν πιο συγκρατημένη – από 4,9% το 2023 σε 3,7% τον Απρίλιο του 2024. Η μείωση του πληθωρισμού των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών από τις αρχές του 2024 οφείλεται στις φθίνουσες ανοδικές επιδράσεις από τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, τις έμμεσες επιδράσεις από προηγούμενες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων και την καθοδική επίδραση από την περιοριστική νομισματική πολιτική που εξακολουθεί να μεταδίδεται σταδιακά στον πληθωρισμό. Οι προβολές περιλαμβάνουν αμελητέες επιπτώσεις από τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή (συμπεριλαμβανομένης της διατάραξης των θαλάσσιων μεταφορών στην Ερυθρά Θάλασσα) στον πληθωρισμό των τιμών των αγαθών, σύμφωνα με το γεγονός ότι το κόστος θαλάσσιων μεταφορών αποτελεί μικρό μερίδιο του συνολικού κόστους των αγαθών, η αύξησή του που έχει παρατηρηθεί μέχρι στιγμής είναι σχετικά περιορισμένη και το εν λόγω κόστος βασίζεται σε πιο μακροπρόθεσμες συμβάσεις. Μεσοπρόθεσμα, η μείωση του πληθωρισμού βάσει του HICPX σχετίζεται κυρίως με τον πληθωρισμό των υπηρεσιών, καθώς θα εξαλείφονται οι επιδράσεις από την επανεκκίνηση της οικονομίας μετά την πανδημία και η καθοδική επίδραση από την περιοριστική νομισματική πολιτική θα εξακολουθεί να μεταδίδεται στον πληθωρισμό. Παράγοντας που θα εμποδίσει μια ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών εκτιμάται ότι θα είναι οι φθίνουσες αλλά ακόμη ισχυρές ανοδικές πιέσεις από τις εξελίξεις του κόστους εργασίας.

Διάγραμμα 7

Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ της ζώνης του ευρώ χωρίς τις τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής

Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ έχουν αναθεωρηθεί προς τα άνω κατά 0,2 ποσ. μον. για το 2024 και το 2025, κυρίως λόγω των προς τα άνω αναθεωρήσεων του πληθωρισμού της ενέργειας βάσει του ΕνΔΤΚ και του πληθωρισμού βάσει του HICPX, και έχουν παραμείνει αμετάβλητες για το 2026 (Διάγραμμα 8). Η προς τα άνω αναθεώρηση του πληθωρισμού της ενέργειας βάσει του ΕνΔΤΚ το 2024 οφείλεται κυρίως στις υψηλότερες τιμές των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων και, σε μικρότερο βαθμό, στις μεταβολές των φόρων και των τελών δικτύου και διανομής. Η προς τα άνω αναθεώρηση του πληθωρισμού βάσει του HICPX εξηγείται από τα υψηλότερα από ό,τι αναμενόταν στοιχεία τους τελευταίους μήνες, ιδίως λόγω των υψηλότερων επιπέδων του πληθωρισμού των υπηρεσιών βάσει του ΕνΔΤΚ. Αυτές οι αναθεωρήσεις προς τα άνω αντισταθμίζονται εν μέρει από την αναθεώρηση προς τα κάτω του πληθωρισμού των ειδών διατροφής βάσει του ΕνΔΤΚ, κυρίως λόγω των χαμηλότερων από ό,τι αναμενόταν στοιχείων που καταγράφηκαν πρόσφατα. Για το 2025, ο πληθωρισμός των ειδών διατροφής έχει αναθεωρηθεί προς τα άνω, αντανακλώντας υψηλότερες από ό,τι αναμενόταν πληθωριστικές πιέσεις από το κόστος της ενέργειας και το κόστος εργασίας. Αργότερα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, η αναθεώρηση προς τα άνω του πληθωρισμού βάσει του HICPX αντανακλά επίσης και τη μετακύλιση του υψηλότερου κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Ο γενικός πληθωρισμός για το 2026 έχει παραμείνει αμετάβλητος, καθώς οι μικρές προς τα άνω αναθεωρήσεις του πληθωρισμού βάσει του HICPX αντισταθμίζονται από τις μικρές προς τα κάτω αναθεωρήσεις του πληθωρισμού των ειδών διατροφής και της ενέργειας.

Διάγραμμα 8

Αναθεωρήσεις της προβολής για τον πληθωρισμό σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2024

Ο ρυθμός αύξησης των ονομαστικών μισθών αναμένεται, βάσει των προβολών, να υποχωρήσει σταδιακά αλλά να παραμείνει υψηλός, επιτρέποντας στους πραγματικούς μισθούς να συγκλίνουν προς τα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την απότομη άνοδο του πληθωρισμού (Διάγραμμα 9). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο διαμορφώθηκε σε 4,7% το δ΄ τρίμηνο του 2023. Για το 2024 προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 4,8%, κατά μέσο όρο, με κάποια μεταβλητότητα στη διάρκεια του έτους. Στη συνέχεια αναμένεται να εξακολουθήσει να επιβραδύνεται στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, παραμένοντας ωστόσο πάνω από τα ιστορικά επίπεδα λόγω της συνεχιζόμενης στενότητας στις αγορές εργασίας, των μέτρων αντιστάθμισης του πληθωρισμού στους μισθούς και των αυξήσεων του κατώτατου μισθού. Τόσο οι συμβατικές αποδοχές όσο και η διαφορά συμβατικών-πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών αναμένεται να έχουν ισχυρότερη συμβολή στην άνοδο των αμοιβών ανά απασχολούμενο από ό,τι πριν από την πανδημία. Ο ρυθμός αύξησης των συμβατικών αποδοχών αναμένεται να επιταχυνθεί ελαφρώς το 2024 και στη συνέχεια να υποχωρήσει σταδιακά, ενώ υπό συνθήκες στενότητας στις αγορές εργασίας η συμβολή της διαφοράς συμβατικών-πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών θα είναι πιο επίμονη. Το 2026 ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,2%, ελαφρώς υψηλότερος από το άθροισμα του προβλεπόμενου ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας και του πληθωρισμού βάσει του ΕνΔΤΚ. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου, ο ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά απασχολούμενο έχει αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα άνω για το 2024 και το 2026. Αυτή η αναθεώρηση αντανακλά την επίδραση των εισερχόμενων στοιχείων, την ελαφρώς καλύτερη κυκλική θέση της οικονομίας και τη μεγαλύτερη διαφορά συμβατικών-πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών, και συνάδει με συνθήκες αυξημένης στενότητας στην αγορά εργασίας, ιδίως προς το τέλος του χρονικού ορίζοντα προβολής. Οι πραγματικοί μισθοί αναμένεται να επανέλθουν στα επίπεδα των αρχών του 2022 το γ΄ τρίμηνο του 2024, ένα τρίμηνο νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν στις προβολές του Μαρτίου 2024.

Διάγραμμα 9

Αμοιβές ανά απασχολούμενο

Σημείωση: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής. Τα ιστορικά στοιχεία ενδέχεται να διαφέρουν από τις τελευταίες δημοσιεύσεις της Eurostat.

Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να επιβραδυνθεί σημαντικά. Ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος εκτιμάται ότι κορυφώθηκε το 2023, όταν ήταν κατά μέσο όρο 6,1%, και αναμένεται να υποχωρήσει απότομα σε 2,1% το 2026. Ενώ θα επηρεαστεί θετικά από την προβλεπόμενη επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των μισθών, θα παραμείνει σημαντικά πάνω από τον προ της πανδημίας μέσο όρο του 1,5%. Σε σύγκριση με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου, ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος έχει αναθεωρηθεί προς τα άνω, ιδίως για το 2025 και το 2026. Αυτό αντανακλά την αναθεώρηση προς τα άνω της διαφοράς συμβατικών-πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών και την αναθεώρηση προς τα κάτω του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας.

Οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές, όπως μετρούνται από τον ρυθμό αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ, προβλέπεται ότι θα συνεχίσουν να μειώνονται, καθώς η αύξηση των κερδών αρχικά αναμένεται να απορροφήσει εν μέρει τις υψηλές πιέσεις από πλευράς κόστους εργασίας και στη συνέχεια να ανακάμψει (Διάγραμμα 10). Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να συνεχίσει να υποχωρεί γρήγορα στη διάρκεια του 2024, να διαμορφωθεί σε 3,3% κατά μέσο όρο το 2024 και στη συνέχεια να υποχωρήσει πιο σταδιακά σε 2,0% κατά μέσο όρο το 2026. Ο ρυθμός αύξησης των κερδών ανά μονάδα προϊόντος κορυφώθηκε στις αρχές του 2023 και έκτοτε επιβραδύνεται, με αποτέλεσμα το δ΄ τρίμηνο του 2023 να είναι χαμηλότερος από τις προσδοκίες των προβολών του Μαρτίου. Αναμένεται να παραμείνει σημαντικά κάτω από τον ρυθμό αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024, γεγονός που σημαίνει ότι τα περιθώρια κέρδους θα απορροφούν τη σχετικά έντονη αύξηση του κόστους εργασίας. Καθώς ο ρυθμός αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα μετριάζεται, τα κέρδη ανά μονάδα προϊόντος αναμένεται να ανακάμψουν ελαφρώς από το 2025, υποβοηθούμενα από την οικονομική ανάκαμψη και την ενίσχυση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου, ο ρυθμός αύξησης του αποπληθωριστή του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα άνω για το 2024 λόγω των υψηλότερων από ό,τι αναμενόταν εισερχόμενων στοιχείων για το α΄ τρίμηνο του 2024, πιθανώς λόγω του σημαντικά υψηλότερου ρυθμού αύξησης των κερδών ανά μονάδα προϊόντος. Έχει επίσης αναθεωρηθεί οριακά προς τα άνω για το 2025 και το 2026, λόγω του υψηλότερου ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, που για το 2026 αντισταθμίζεται εν μέρει από αναθεωρήσεις προς τα κάτω των κερδών ανά μονάδα προϊόντος.

Έπειτα από αρνητικό ετήσιο ρυθμό το 2024, ο πληθωρισμός των τιμών των εισαγομένων αναμένεται να κυμανθεί σε επίπεδα γύρω από το 2% τα τελευταία έτη του χρονικού ορίζοντα προβολής. Ο ρυθμός μεταβολής του αποπληθωριστή των εισαγωγών αναμένεται να επιταχυνθεί από -2,9% το 2023 σε -0,2% το 2024, 2,0% το 2025 και 1,9% το 2026, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με την προβλεπόμενη πορεία των τιμών των εξαγωγών των ανταγωνιστών και την πορεία των τιμών της ενέργειας (βλ. Ενότητα 1 και Πλαίσιο 2).

Διάγραμμα 10

Εγχώριες πιέσεις στις τιμές

Σημειώσεις: Η κάθετη γραμμή αντιστοιχεί στην έναρξη του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα προβολής.

5 Ανάλυση ευαισθησίας και σεναρίων

Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας

Οι μελλοντικές εξελίξεις των τιμών των βασικών εμπορευμάτων της ενέργειας είναι πολύ αβέβαιες και οι εναλλακτικές πορείες των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα είχαν σημαντικό αντίκτυπο στις οικονομικές προοπτικές, ιδίως όσον αφορά τον πληθωρισμό. Ενώ οι προβολές των εμπειρογνωμόνων βασίζονται στις τεχνικές υποθέσεις που περιγράφονται στο Πλαίσιο 1, στην παρούσα ανάλυση ευαισθησίας εξετάζονται εναλλακτικές πορείες που αποκλίνουν προς τα κάτω και προς τα άνω σε σχέση με τις υποθέσεις του βασικού σεναρίου και προκύπτουν από το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο των πυκνοτήτων πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.^[8] Τόσο οι κατανομές των τιμών του πετρελαίου όσο και των τιμών του αερίου υποδηλώνουν ανοδικούς κινδύνους για τις τεχνικές υποθέσεις που χρησιμοποιήθηκαν στις προβολές του Ιουνίου 2024 (Διάγραμμα 11). Επιπλέον, εξετάζεται μια υπόθεση σταθερών τιμών για τις τιμές τόσο του πετρελαίου όσο και του φυσικού αερίου. Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις, υπολογίζεται ένας μεσοσταθμικός δείκτης των τιμών της ενέργειας (σταθμισμένος μέσος όρος της πορείας των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου) και αξιολογούνται οι επιδράσεις των εναλλακτικών πορειών με ένα εύρος μακροοικονομικών υποδειγμάτων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος που χρησιμοποιούνται στις προβολές. Οι μέσες επιδράσεις στον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και στον πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ) σύμφωνα με αυτά τα υποδείγματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 6.

Διάγραμμα 11

Εναλλακτικές πορείες των υποθέσεων για τις τιμές της ενέργειας

Πηγές: Morningstar και υπολογισμοί της ΕΚΤ.
Σημείωση: Οι πυκνότητες πιθανότητας με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου προκύπτουν από τις τιμές της αγοράς της 15ης Μαΐου 2024 για τα δικαιώματα προαίρεσης επί των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης ICE Brent Crude και Dutch TTF Natural Gas με καθορισμένες τριμηνιαίες ημερομηνίες λήξης.

Πίνακας 6

Επιδράσεις εναλλακτικών υποθέσεων για την εξέλιξη των τιμών της ενέργειας

	Πορεία 1: 25ο εκατοστημόριο			Πορεία 2: 75ο εκατοστημόριο			Πορεία 3: σταθερές τιμές
	2024	2025	2026	2024	2025	2026	2024	2025	2026
(απόκλιση από τα επίπεδα του βασικού σεναρίου, %)
Τιμές του πετρελαίου	-2,9	-10,9	-15,8	10,3	19,5	23,9	1,3	7,7	12,8
Τιμές του φυσικού αερίου	-12,7	-20,6	-19,1	16,3	27,8	33,4	-4,9	-15,1	0,4
Μεσοσταθμικός δείκτης τιμών της ενέργειας	-10,6	-16,0	-16,0	13,9	22,9	24,3	-0,6	-0,4	8,7
(αποκλίσεις από τους ρυθμούς μεταβολής του βασικού σεναρίου, ποσοστιαίες μονάδες)
Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ	-0,1	0,1	0,0	0,0	-0,2	-0,1	0,0	0,0	0,0
Πληθωρισμός (βάσει του ΕνΔΤΚ)	-0,2	-0,4	-0,2	0,4	0,7	0,4	0,0	0,0	0,2

Σημειώσεις: Στην παρούσα ανάλυση ευαισθησίας χρησιμοποιείται ένας μεσοσταθμικός δείκτης τιμών της ενέργειας, ο οποίος συνδυάζει τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για το πετρέλαιο και για το φυσικό αέριο. Το 25ο και το 75ο εκατοστημόριο αναφέρονται στις πυκνότητες πιθανότητας μηδενικού κινδύνου με βάση τα δικαιώματα προαίρεσης για τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις 15 Μαΐου 2024. Οι σταθερές τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου λαμβάνουν την αντίστοιχη αξία την ίδια ημερομηνία. Οι μακροοικονομικές επιπτώσεις αναφέρονται ως μέσοι όροι διαφόρων μακροοικονομικών υποδειγμάτων εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος.

Πλαίσιο 2
Θα μπορούσαν οι εξαγωγές της Κίνας να οδηγήσουν σε μείωση του πληθωρισμού;

Το παρόν πλαίσιο εξετάζει εναλλακτικά σενάρια σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές που ενδέχεται να ακολουθήσει η Κίνα για να στηρίξει την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας της και κατά πόσον οι πολιτικές αυτές είναι δυνατόν να συμβάλουν σε μείωση του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ. Στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου 2024, ο ρυθμός ανάπτυξης της Κίνας προβλέπεται να επιβραδυνθεί σταδιακά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, επηρεαζόμενος αρνητικά από τον τομέα των ακινήτων που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Εντούτοις, ο τομέας της μεταποίησης επεκτείνεται λόγω των υποστηρικτικών μέτρων πολιτικής, καθώς συνεχίζονται οι ροές πιστώσεων, παρά τα υψηλά επίπεδα αποθεμάτων και τη μείωση του βαθμού χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού. Επιπλέον, το εξαγωγικό μερίδιο της Κίνας (σε όρους όγκου) παραμένει πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδά του (Διάγραμμα Α). Αρχικά, στηρίχθηκε από τη μετατόπιση της παγκόσμιας κατανάλωσης από τις υπηρεσίες προς τα αγαθά λόγω της πανδημίας, δεδομένης της ηγετικής θέσης της Κίνας στο παγκόσμιο εμπόριο αγαθών γενικότερα και ειδικότερα σε προϊόντα σε ζήτηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, παρά την αντιστροφή αυτών των επιδράσεων που συνδέονται με την πανδημία σε παγκόσμια κλίμακα, το μερίδιο αγοράς της Κίνας αυξήθηκε κατά περίπου 18% από τις αρχές του 2023, ενώ οι τιμές των εξαγωγών της έχουν μειωθεί περαιτέρω. Αυτό διαφοροποιεί την Κίνα τόσο από την οικονομία των ΗΠΑ, το μερίδιο αγοράς της οποίας επέστρεψε στα προ της πανδημίας επίπεδα, όσο και από τη ζώνη του ευρώ, η οποία δεν έχει ακόμη αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες μεριδίου αγοράς της από το 2020.

Διάγραμμα A

Εξαγωγικά μερίδια

Πηγές: CPB World Trade Monitor, Eurostat (μέσω της Haver Analytics) και υπολογισμοί των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ.
Σημειώσεις: Οι δείκτες αφορούν τα εξαγωγικά μερίδια στον όγκο των παγκόσμιων αγαθών. Όλες οι σειρές είναι εποχικά διορθωμένες από τη Haver Analytics. Πιο πρόσφατες παρατηρήσεις: Φεβρουάριος 2024.

Η ζώνη του ευρώ έχει ισχυρότερους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα από ό,τι οι ΗΠΑ. Όσον αφορά τις εισαγωγές, οι ΗΠΑ –οι οποίες στο παρελθόν είχαν μεγαλύτερη εξάρτηση από την Κίνα συγκριτικά με τη ζώνη του ευρώ– μείωσαν τις εισαγωγές κινεζικών αγαθών από 2,8% του ΑΕΠ τους στις αρχές του 2010 σε 2,3% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2019-20. Ωστόσο, οι εισαγωγές κινεζικών αγαθών στη ζώνη του ευρώ κινήθηκαν προς την αντίθετη κατεύθυνση και πιο πρόσφατα ανήλθαν σε 3,5% του ΑΕΠ. Όσον αφορά τις εξαγωγές, η ζώνη του ευρώ εξακολουθεί να εξαρτάται περισσότερο από τις εξαγωγές προς την Κίνα συγκριτικά με τις ΗΠΑ, καθώς οι εξαγωγές προς την Κίνα αντιστοιχούν στο 2,5% του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ, έναντι 1,1% του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Διερευνώνται τρία σενάρια γύρω από τις προβολές του βασικού σεναρίου του Ιουνίου 2024 για την ανάπτυξη της Κίνας: i) ένα ανοδικό (upside) σενάριο σύμφωνα με το οποίο η Κίνα επιτυγχάνει μεγαλύτερη ανάπτυξη μέσω πιστωτικής στήριξης προς τον τομέα της μεταποίησης, ενισχύοντας έτσι την εγχώρια και την εξωτερική ζήτηση καθώς οι εξαγωγές γίνονται φθηνότερες· ii) ένα καθοδικό (downside) σενάριο σύμφωνα με το οποίο η μειωμένη εγχώρια ζήτηση στην Κίνα, λόγω εντονότερης επιβράδυνσης του τομέα των οικιστικών ακινήτων, αντισταθμίζεται εν μέρει από αυξημένες εξαγωγές που στηρίζονται από επιδοτήσεις· και iii) ένα δυσμενές (adverse) σενάριο, το οποίο είναι παρόμοιο με το προηγούμενο καθοδικό σενάριο, αλλά υποθέτει ότι όλες οι οικονομίες εκτός από τη ζώνη του ευρώ επιβάλλουν εμπορικούς φραγμούς κατά της Κίνας ως αντίδραση στις κινεζικές επιδοτούμενες εξαγωγές. Σε αυτό το σενάριο, η ζώνη του ευρώ θα παραμείνει η μόνη μεγάλη αγορά ανοικτή στις κινεζικές εξαγωγές. Αυτά τα σενάρια έχουν προσομοιωθεί με χρήση του υποδείγματος ECB-Global.

Τα σενάρια συνεπάγονται δευτερογενείς επιδράσεις από την Κίνα στον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ μέσω διαφόρων διαύλων. Σε όλα τα υπό εξέταση σενάρια, η πτώση των τιμών των εξαγωγών της Κίνας ασκεί άμεση καθοδική επίδραση στις τιμές των εισαγωγών στη ζώνη του ευρώ και τις ΗΠΑ μέσω των εισαγομένων τελικών και ενδιάμεσων αγαθών. Επίσης, επηρεάζει αρνητικά την εξωτερική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ μέσω ενός διαύλου ανταγωνιστικότητας, καθώς οι εμπορικοί εταίροι των δύο οικονομιών στρέφουν τη ζήτηση εισαγωγών προς την Κίνα. Επιπλέον, υπάρχει ένας δίαυλος μεταστροφής της εγχώριας δαπάνης, μέσω του οποίου οι εγχώριοι καταναλωτές υποκαθιστούν εγχώρια αγαθά με φθηνότερα εισαγόμενα από την Κίνα. Το γεγονός αυτό μειώνει περαιτέρω τη ζήτηση των αγαθών που παράγουν οι εγχώριες επιχειρήσεις, ασκώντας καθοδικές πιέσεις στις τιμές παραγωγού και, κατ’ επέκταση, στον πληθωρισμό, λόγω χαμηλότερης ζήτησης εργασίας και χαμηλότερων μισθών. Εν τέλει, επηρεάζει επίσης και τις τιμές των υπηρεσιών. Οι μεταβολές της ζήτησης αγαθών προερχόμενων από την Κίνα θα επηρεάσουν επίσης την παγκόσμια ζήτηση και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, επιδρώντας έτσι και στον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ.

Στο ανοδικό σενάριο, η επίδραση στο ΑΕΠ και τον πληθωρισμό είναι θετική αλλά σχετικά μικρή τόσο για τη ζώνη του ευρώ όσο και για τις ΗΠΑ (Διάγραμμα Β). Όσον αφορά το ΑΕΠ, οι δυσμενείς επιδράσεις τις οποίες ασκούν, μέσω του διαύλου της ανταγωνιστικότητας, οι χαμηλότερες τιμές των εξαγωγών της Κίνας και οι οποίες οδηγούν σε μείωση τόσο της εγχώριας παραγωγής όσο και της εξωτερικής ζήτησης αγαθών της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ αντισταθμίζονται από την αύξηση της ζήτησης από πλευράς της Κίνας. Ομοίως, αναφορικά με τον πληθωρισμό, η επίδραση των χαμηλότερων τιμών των εισαγόμενων μη ενεργειακών αγαθών αντισταθμίζεται από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου και από την αυξημένη ζήτηση (και τα δύο οφείλονται στην υψηλότερη ζήτηση εκ μέρους της Κίνας), οπότε τελικά οι δευτερογενείς επιδράσεις είναι ελαφρώς θετικές για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ και τη ζώνη του ευρώ.

Διάγραμμα B

Επιδράσεις στο ΑΕΠ και τον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ και των ΗΠΑ

Πηγή: Υπολογισμοί των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ με χρήση του υποδείγματος ECB-Global.
Σημειώσεις: Προσομοίωση σεναρίων στο υπόδειγμα ECB-Global με εξωγενή νομισματική πολιτική για τη ζώνη του ευρώ/ΗΠΑ.

Σύμφωνα με το καθοδικό σενάριο, η Κίνα θα μπορούσε πράγματι να εξαγάγει αποκλιμάκωση του πληθωρισμού (Διάγραμμα Γ). Σε αυτό το σενάριο, η μειωτική επίδραση την οποία ασκούν στον πληθωρισμό οι επιδοτήσεις των εξαγωγών επιτείνεται από τη μείωση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και της εξωτερικής ζήτησης αγαθών των ΗΠΑ και της ζώνης του ευρώ, καθώς η οικονομία της Κίνας παρουσιάζει επιβράδυνση. Η εξωτερική ζήτηση υποχωρεί εντονότερα στις ΗΠΑ, καθώς το δολάριο ΗΠΑ ανατιμάται σε αυτό το σενάριο λόγω της στροφής των επενδυτών προς ασφαλέστερες τοποθετήσεις εν όψει της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης. Ο πληθωρισμός των τιμών των εισαγομένων εκτός του πετρελαίου μειώνεται έως και κατά 70 μονάδες βάσης στις ΗΠΑ και ελαφρώς λιγότερο στη ζώνη του ευρώ (καθώς οι τιμές των εισαγομένων σε δολάρια ΗΠΑ υποχωρούν λιγότερο σε όρους ευρώ). Οι συνδυασμένες επιδράσεις της μείωσης της ζήτησης και των χαμηλότερων τιμών των εξαγωγών στην Κίνα ασκούν καθοδικές πιέσεις στο πραγματικό ΑΕΠ και τον πληθωρισμό τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ εκτιμάται σε 0,17 ποσ. μον. το 2025, ελαφρώς υψηλότερος σε σχέση με τις 0,13 ποσ. μον. που εκτιμώνται για τις ΗΠΑ. Οι εξαγωγές προς την Κίνα αποτελούν σημαντικά μεγαλύτερο μερίδιο του ΑΕΠ της οικονομίας της ζώνης του ευρώ, συνεπώς η αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ της είναι εντονότερη από ό,τι στην περίπτωση των ΗΠΑ. Ωστόσο, η ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ στο σενάριο αυτό συνεπάγεται πρόσθετη αρνητική επίδραση στο ΑΕΠ των ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός τιμών καταναλωτή θα είναι περίπου κατά 20 μονάδες βάσης χαμηλότερος και για τις δύο οικονομίες το 2025, σύμφωνα με την υπόθεση ότι η νομισματική πολιτική είναι εξωγενής. Οι επιπτώσεις στη ζώνη του ευρώ θα είναι ελαφρώς εντονότερες εάν το ευρώ δεν υποτιμηθεί.

Το καθοδικό σενάριο συνεπάγεται τις μεγαλύτερες αρνητικές επιδράσεις για τη ζώνη του ευρώ, με τον πληθωρισμό να μειώνεται έως και κατά 40 μονάδες βάσης. Σε αυτό το σενάριο οι επιδράσεις είναι ιδιαίτερα σοβαρές, καθώς οι φθηνότερες εξαγωγές της Κίνας επηρεάζουν μόνο τη ζώνη του ευρώ, εκτοπίζοντας έτσι την εγχώρια παραγωγή της. Υπάρχει επίσης αρνητική επίδραση στις ΗΠΑ λόγω της εκτροπής του εμπορίου προς τη ζώνη του ευρώ, η οποία ωφελείται από τις φθηνότερες εισροές που εισάγονται από την Κίνα. Η ίδια επίδραση εν μέρει αντισταθμίζει τις αρνητικές επιπτώσεις των φθηνών κινεζικών εξαγωγών στο ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ. Στο σενάριο αυτό, ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ υποχωρεί κατά περίπου 40 μονάδες βάσης.

Οι δευτερογενείς επιδράσεις μεταδίδονται στον πληθωρισμό κυρίως μέσω του διαύλου του εμπορίου, αλλά και οι τιμές του πετρελαίου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Η ανάλυση της επίδρασης στον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ ανά δίαυλο μετάδοσης δείχνει ότι οι εμπορικές διασυνδέσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο καθοδικό σενάριο και στο δυσμενές σενάριο, ενώ οι χρηματοπιστωτικοί δεσμοί είναι λιγότερο σημαντικοί. Σύμφωνα με το ανοδικό σενάριο, η τιμή του πετρελαίου αυξάνεται κατά 2,5% σε σχέση με το βασικό σενάριο, ενώ στα άλλα δύο σενάρια η τιμή μειώνεται κατά ένα παρόμοιο ποσοστό. Συνολικά, οι μεταβολές των τιμών του πετρελαίου συμβάλλουν σημαντικά, κατά 10 μονάδες βάσης, στις δευτερογενείς επιδράσεις στον πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ.

Διάγραμμα Γ

Ανάλυση της επίδρασης στον γενικό πληθωρισμό τιμών καταναλωτή στη ζώνη του ευρώ

Πηγή: Υπολογισμοί των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ με χρήση του υποδείγματος ECB-Global.
Σημειώσεις: Η ανάλυση ανά δίαυλο επίδρασης επιτυγχάνεται εφαρμόζοντας το υπόδειγμα ECB-Global με απενεργοποιημένο τον αντίστοιχο δίαυλο δευτερογενών επιδράσεων. Το κατάλοιπο αποτυπώνει συμπληρωματικότητες μεταξύ των διαύλων.

Πλαίσιο 3
Εναλλακτικές υποθέσεις για τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της ζώνης του ευρώ και τις επιδράσεις τους στην οικονομία

Η απασχόληση το 2023 αυξήθηκε περισσότερο σε σχέση με το προϊόν, υποβοηθούμενη από διάφορους κυκλικούς παράγοντες. Οι επιχειρήσεις δημιούργησαν ή τουλάχιστον διατήρησαν θέσεις απασχόλησης σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίστηκε από ενισχυμένα περιθώρια κέρδους, χαμηλή αύξηση των πραγματικών μισθών, μεγέθυνση του εργατικού δυναμικού (χάρη και στην εισροή μεταναστών) και μείωση των μέσων πραγματικών ωρών εργασίας. Οι παράγοντες αυτοί συνέβαλαν στη συγκριτικά έντονη αύξηση της συνολικής απασχόλησης κατά την περίοδο από το δ΄ τρίμηνο του 2022 έως το δ΄ τρίμηνο του 2023. Η αύξηση της απασχόλησης αποδείχθηκε υψηλότερη από το επίπεδο που θα συνεπαγόταν η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ σύμφωνα με υπόδειγμα που βασίζεται στον νόμο του Okun. Με τη σειρά της, η παραγωγικότητα της εργασίας μειώθηκε το 2023. Στις προβολές του Ιουνίου 2024, η αύξηση της απασχόλησης το α΄ τρίμηνο του 2024 είναι χαμηλότερη από ό,τι θα αναμενόταν σύμφωνα με τον νόμο του Okun.^[9] Οι προβολές εκτιμούν σταδιακή επάνοδο στη μακροχρόνια σχέση, υποδηλώνοντας ότι η παραγωγικότητα θα βελτιωθεί με την ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ. Παρά αυτή τη βελτίωση, σύμφωνα με το βασικό σενάριο ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος από ό,τι θα αναμενόταν με βάση τον μέσο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Ως εκ τούτου, ενώ το βασικό σενάριο υποθέτει κυκλική ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, η αύξηση της παραγωγικότητας θα μπορούσε επίσης να ωθείται προς τα κάτω από παράγοντες που επηρεάζουν δυσμενώς με μονιμότερο τρόπο την παραγωγικότητα, όπως οι επιδράσεις υστέρησης (hysteresis) ή η βραδεία πρόοδος στον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο η παραγωγικότητα να ανακάμψει ταχύτερα από ό,τι προβλέπεται επί του παρόντος – για παράδειγμα, χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη.

Σε αυτό το πνεύμα, έχουν εξεταστεί δύο σενάρια για να αξιολογηθούν οι εναλλακτικές πορείες της παραγωγικότητας της εργασίας σε σχέση με το βασικό σενάριο:

Το Σενάριο 1 αντιπροσωπεύει μια πιο αισιόδοξη δυναμική για την παραγωγικότητα σε σχέση με αυτήν που περιλαμβάνεται στο βασικό σενάριο. Υποθέτει ταχύτερη εξάλειψη των προηγούμενων κυκλικών παραγόντων που στήριξαν την απασχόληση, π.χ. υποχώρηση της τάσης των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding) και μείωση των κινήτρων των επιχειρήσεων για προσλήψεις. Αυτό συνεπάγεται βραδύτερο ρυθμό αύξησης της απασχόλησης στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, με αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της εργασίας να είναι υψηλότερη από ό,τι εκτιμά το βασικό σενάριο στις τρέχουσες προβολές των εμπειρογνωμόνων. Το σενάριο αυτό υποθέτει ότι ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης θα είναι χαμηλός σε σχέση με τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ για να αντισταθμιστεί η ισχυρή δυναμική της απασχόλησης που παρατηρήθηκε από την ανάκαμψη από την πανδημία και μετά. Στο σενάριο αυτό, η απασχόληση είναι χαμηλότερη κατά 0,5 ποσ. μον. σωρευτικά στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ η παραγωγικότητα με βάση την τάση παραμένει αμετάβλητη σε σχέση με το βασικό σενάριο.
Το Σενάριο 2 υιοθετεί μια πιο απαισιόδοξη προοπτική, υποθέτοντας ότι υπάρχουν διαρθρωτικοί παράγοντες που επηρεάζουν δυσμενώς το κεφάλαιο και τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών. Αυτό το πιο απαισιόδοξο σενάριο αντανακλά την πιθανότητα οι επιδράσεις υστέρησης από την προηγούμενη χαμηλή ζήτηση να μειώσουν την ανάγκη ενίσχυσης του παραγωγικού δυναμικού, με αποτέλεσμα μικρότερες αυξήσεις του κεφαλαιακού αποθέματος, πιθανόν σε συνάρτηση και με τις υψηλές τιμές της ενέργειας ή τις γεωπολιτικές εντάσεις και τα συνακόλουθα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Σε αυτό το σενάριο, οι επιχειρήσεις ενδέχεται να προσαρμόσουν το παραγωγικό δυναμικό τους και να αυξήσουν το κεφαλαιακό τους απόθεμα με βραδύτερο ρυθμό. Άλλοι διαρθρωτικοί παράγοντες που επενεργούν ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών με βάση την τάση. Σε αυτούς περιλαμβάνονται πιθανές καθυστερήσεις ως προς τα οφέλη παραγωγικότητας από τις ψηφιακές τεχνολογίες ή, μεσοπρόθεσμα, ένας πιο αρνητικός αντίκτυπος των περιβαλλοντικών πολιτικών από αυτόν που ενσωματώνεται στο βασικό σενάριο των προβολών των εμπειρογνωμόνων. Το σενάριο υποθέτει ότι ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής με βάση την τάση είναι κατά 0,4 ποσ. μον. χαμηλότερος σε σχέση με το βασικό σενάριο για κάθε έτος από το 2024 έως το 2026. Αυτό σημαίνει ότι το επίπεδο του προϊόντος με βάση την τάση είναι κατά 1,2% χαμηλότερο το 2026 σε σχέση με το βασικό σενάριο, αντιπροσωπεύοντας χαμηλότερο κεφαλαιακό απόθεμα και χαμηλότερη συνολική παραγωγικότητας των συντελεστών με βάση την τάση, ενώ ο συντελεστής «εργασία» με βάση την τάση παραμένει αμετάβλητος. Ως εκ τούτου, το επίπεδο της παραγωγικότητας με βάση την τάση είναι επίσης κατά 1,2% χαμηλότερο το 2026.

Πίνακας A

Βασικά χαρακτηριστικά των σεναρίων

(αποκλίσεις σε ποσοστιαίες μονάδες από τους ρυθμούς αύξησης που προβλέπονται στο βασικό σενάριο)

	2024	2025	2026	σωρευτικά
Σενάριο 1: Χαμηλότερη απασχόληση	0,0	-0,2	-0,3	-0,5
Σενάριο 2: Χαμηλότερο προϊόν με βάση την τάση	-0,4	-0,4	-0,4	-1,2

Τα σενάρια αξιολογούνται μέσω του υποδείγματος ECB-BASE και του οικονομετρικού υποδείγματος για τη ζώνη του ευρώ (New Area-Wide Model – NAWM) II προκειμένου να εκτιμηθούν διάφορες πιθανές μακροοικονομικές επιπτώσεις (Πίνακας Β). Το Σενάριο 1 ερμηνεύεται μέσω του υποδείγματος ECB-BASE. Η εναλλακτική πορεία της απασχόλησης εφαρμόζεται εντός του υποδείγματος ως αρνητική διαταραχή της ζήτησης εργασίας, η οποία μπορεί επίσης να ερμηνευθεί ως υποχώρηση της τάσης των επιχειρήσεων να διατηρούν προσωρινά υπεράριθμο προσωπικό (labour hoarding). Οι πιο απαισιόδοξες προοπτικές για την απασχόληση στο Σενάριο 1 οδηγούν σε σωρευτική μείωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,2% μέχρι το τέλος του χρονικού ορίζοντα σε σύγκριση με το βασικό σενάριο, λόγω χαμηλότερων εισοδημάτων και παραγωγής, με μικρή μόνο επίδραση στον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ. Το Σενάριο 2 εφαρμόζεται πρώτα μέσω μιας πρόσθετης αρνητικής διαταραχής της παραγωγικότητας της εργασίας στη συνάρτηση παραγωγής του υποδείγματος ECB-BASE, μειώνοντας το προϊόν με βάση την τάση που παράγεται από τον συντελεστή «εργασία». Σε σύγκριση με το βασικό σενάριο, το παραγωγικό κενό στο σενάριο αυτό είναι λιγότερο αρνητικό την περίοδο 2024-25. Μάλιστα γίνεται θετικό το 2026, γεγονός που οδηγεί σε ανοδικές πιέσεις στις τιμές καθώς η παραγωγή προσαρμόζεται στη μειωμένη παραγωγική ικανότητα. Σύμφωνα με αυτό το υπόδειγμα (σενάριο 2α), ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ είναι υψηλότερος κατά 0,1 ποσ. μον. (0,2 ποσ. μον.) σε σχέση με το βασικό σενάριο το 2025 (το 2026) και ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ είναι χαμηλότερος κατά 0,2 ποσ. μον. (0,3 ποσ. μον.) το 2025 (το 2026). Ως έλεγχος αξιοπιστίας, το Σενάριο 2 εφαρμόζεται επίσης με τη χρήση του οικονομετρικού υποδείγματος NAWM II, μέσω μιας παροδικής τεχνολογικής διαταραχής (Σενάριο 2β). Σε αυτό το σενάριο οι φορείς ενσωματώνουν στις αποφάσεις τους τη χαμηλότερη συνολική παραγωγικότητα, με αποτέλεσμα εντονότερη επίδραση στο ΑΕΠ σε σχέση με το Σενάριο 2α, το οποίο χρησιμοποιεί το υπόδειγμα ECB-BASE. Τα αποτελέσματα για τον πληθωρισμό είναι παρόμοια με αυτά του σεναρίου 2α, δεδομένης της ακαμψίας των τιμών στο οικονομετρικό υπόδειγμα NAWM II και της βραδείας αντίδρασης στον πληθωρισμό (Πίνακας Β). Τόσο στο Σενάριο 2α όσο και στο Σενάριο 2β, η απασχόληση είναι παρόμοια με αυτή του βασικού σεναρίου.^[10]

Συνολικά, τα δύο σενάρια απεικονίζουν δυνητικούς κινδύνους για το βασικό σενάριο των προβολών. Δεν αποδίδεται βαθμός πιθανότητας σε κάθε σενάριο, αλλά ο σχεδιασμός αυτών των δύο δυνητικά διαφορετικών αποτελεσμάτων βοηθά να αναδειχθούν οι μακροοικονομικές συνέπειες που προκύπτουν από τις διαφορετικές εξελίξεις στην παραγωγικότητα της εργασίας.^[11]

Πίνακας Β

Επιδράσεις στις μακροοικονομικές μεταβλητές

(αποκλίσεις σε ποσοστιαίες μονάδες από τους ρυθμούς μεταβολής που προβλέπονται στο βασικό σενάριο)

	Μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ				Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ				Εκ των υστέρων τεκμαρτή παραγωγικότητα της εργασίας
	2024	2025	2026	σωρευτικά	2024	2025	2026	σωρευτικά	2024	2025	2026	σωρευτικά
Σενάριο 1: Διαταραχή της ζήτησης εργασίας βάσει του υποδείγματος ECB-BASE	0,0	-0,1	-0,1	-0,2	0,00	0,00	-0,01	-0,02	0,0	0,2	0,1	0,3
Σενάριο 2α: Διαταραχή της παραγωγικότητας βάσει του υποδείγματος ECB-BASE	0,0	-0,2	-0,3	-0,5	0,01	0,08	0,17	0,25	-0,1	-0,2	-0,3	-0,6
Σενάριο 2β: Παροδική τεχνολογική διαταραχή βάσει του υποδείγματος NAWM II	-0,1	-0,3	-0,4	-0,9	0,03	0,11	0,16	0,30	-0,2	-0,4	-0,5	-1,1

Σημειώσεις: Για την προσομοίωση του υποδείγματος ECB-BASE οι μεταβλητές για τη δημοσιονομική και τη νομισματική πολιτική, καθώς και τις διαφορές αποδόσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των χρηματοπιστωτικών αγορών, θεωρείται ότι παραμένουν σταθερές στις τιμές του βασικού σεναρίου. Για το Σενάριο 1, το υπόδειγμα προσομοιώνεται με βάση την πορεία της απασχόλησης. Για το σενάριο 2α, το υπόδειγμα προσομοιώνεται σύμφωνα με την πορεία του προϊόντος με βάση την τάση, επιτρέποντας στην παραγωγικότητα (της εργασίας) της συνάρτησης παραγωγής να προσαρμόζεται. Σε σχέση με το βασικό σενάριο, η μετατόπιση του προϊόντος με βάση την τάση αυξάνει τον δείκτη υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία και ωθεί προς τα άνω τις τιμές μέσω της σχέσης της καμπύλης Phillips. Το χαμηλότερο προϊόν με βάση την τάση συνεπάγεται επίσης δυσμενή προσαρμογή του στόχου για τους πραγματικούς μισθούς και, ως εκ τούτου, οδηγεί σε χαμηλότερους πραγματικούς (και ονομαστικούς) μισθούς. Οι αναπροσαρμογές των μισθών με τη σειρά τους οδηγούν σε αύξηση της απασχόλησης ενδογενώς εκ των υστέρων. Με κάποια χρονική υστέρηση, το χαμηλότερο προϊόν με βάση την τάση οδηγεί τελικά σε μείωση της παραγωγής και των δαπανών. Η προσομοίωση του σεναρίου 2β με το υπόδειγμα NAWM ΙΙ πραγματοποιήθηκε με την ενσωμάτωση μέσω απροσδόκητων διαταραχών στην παροδική τεχνολογική διαταραχή, με αποτέλεσμα αύξηση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων. Μια μικρότερη παροδική τεχνολογική διαταραχή προκαλεί αύξηση του οριακού κόστους, οδηγώντας σε αύξηση των εγχώριων τιμών. Καθώς η εγχώρια ζήτηση προσαρμόζεται με βραδείς ρυθμούς στη μείωση της προσφοράς, τόσο η απασχόληση όσο και οι ονομαστικοί μισθοί αυξάνονται. Ταυτόχρονα, η ανατίμηση του νομίσματος που προκαλείται από τα υψηλότερα επιτόκια οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές εισαγομένων και, ως εκ τούτου, η αύξηση των τιμών καταναλωτή είναι μικρότερη σε σχέση με την αύξηση των εγχώριων τιμών. Η εκ των υστέρων εκτιμώμενη παραγωγικότητα της εργασίας υπολογίζεται ως το πραγματικό ΑΕΠ του σεναρίου διαιρούμενο με την απασχόληση του σεναρίου, δηλαδή μετά από ενδογενείς προσαρμογές μέσω των υποδειγμάτων.

Πλαίσιο 4
Σύγκριση με τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα

Οι προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου 2024 βρίσκονται γενικώς στο άνω άκρο ή σε ελαφρώς υψηλότερα επίπεδα από το εύρος άλλων προβλέψεων, με εξαίρεση την προβολή για τον γενικό πληθωρισμό το 2026. Για το 2024 και το 2026, η προβολή των εμπειρογνωμόνων για τον ρυθμό ανάπτυξης είναι ελαφρώς υψηλότερη από τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και τις έρευνες των φορέων διενέργειας προβλέψεων του ιδιωτικού τομέα, ενώ για το 2025 βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο άλλων διαθέσιμων προβλέψεων. Όσον αφορά τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ, για το 2024, η προβολή των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος είναι ελαφρώς υψηλότερη από τις περισσότερες άλλες προβλέψεις, σε ορισμένες περιπτώσεις πιθανόν λόγω πιο επικαιροποιημένων πληροφοριών για τις τιμές της ενέργειας. Για το 2025, βρίσκεται –μαζί με τις πρόσφατες προβλέψεις του ΟΟΣΑ– στο άνω άκρο ενός περιορισμένου εύρους. Για το 2026, η προβολή των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τον πληθωρισμό είναι η μόνη που αποκλίνει από το 2,0% και διαμορφώνεται σε 1,9%. Όσον αφορά τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής, η προβολή των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος υπερβαίνει ελαφρώς το περιορισμένο εύρος των άλλων φορέων διενέργειας προβλέψεων για το 2024 και το 2025.

Πίνακας

Σύγκριση πρόσφατων προβλέψεων για τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ και τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής στη ζώνη του ευρώ

(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές)

	Ημερομηνία δημοσίευσης	Ρυθμός αύξησης ΑΕΠ			Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ			Πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής
	Ημερομηνία δημοσίευσης	2024	2025	2026	2024	2025	2026	2024	2025	2026
Προβολές εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος	Ιούνιος 2024	0,9	1,4	1,6	2,5	2,2	1,9	2,8	2,2	2,0
Προβλέψεις της Consensus Economics	Μάιος 2024	0,6	1,4	1,5	2,3	1,9	2,0	2,6	2,1	-
Ευρωπαϊκή Επιτροπή	Μάιος 2024	0,8	1,4	-	2,5	2,1	-	2,7	2,1	-
ΟΟΣΑ	Μάιος 2024	0,7	1,5	-	2,3	2,2	-	2,6	2,1	-
ΔΝΤ	Απρίλιος 2024	0,8	1,5	1,4	2,4	2,1	2,0	-	-	-
Έρευνα μεταξύ των Επαγγελματικών Φορέων Διενέργειας Προβλέψεων	Απρίλιος 2024	0,5	1,4	1,4	2,4	2,0	2,0	2,6	2,1	2,0

Πηγές: Προβλέψεις της Consensus Economics, 16 Μαΐου 2024 (τα στοιχεία για το 2026 προέρχονται από την έρευνα του Απριλίου 2024)· Οικονομικές Προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Άνοιξη 2024, 15 Μαΐου 2024· ΟΟΣΑ, Economic Outlook, 2 Μαΐου 2024· ΔΝΤ, World Economic Outlook, 16 Απριλίου 2024· Έρευνα της ΕΚΤ μεταξύ των Επαγγελματικών Φορέων Διενέργειας Προβλέψεων, 12 Απριλίου 2024.
Σημειώσεις: Αυτές οι προβλέψεις δεν είναι άμεσα συγκρίσιμες μεταξύ τους ή με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, καθώς έχουν ολοκληρωθεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Επιπλέον, χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους για την εξαγωγή υποθέσεων σχετικά με τις δημοσιονομικές, χρηματοοικονομικές και εξωτερικές μεταβλητές, συμπεριλαμβανομένων των τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Οι μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της Ευρωσυστήματος αναφέρουν ετήσιους ρυθμούς αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ διορθωμένους ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ αναφέρουν ετήσιους ρυθμούς αύξησης που δεν έχουν διορθωθεί ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών ανά έτος. Άλλες προβλέψεις δεν διευκρινίζουν αν τα στοιχεία που αναφέρουν έχουν διορθωθεί ως προς τον αριθμό των εργάσιμων ημερών ή όχι.

Ταχυδρομική διεύθυνση 60640 Frankfurt am Main, Germany
Τηλέφωνο +49 69 1344 0
Δικτυακός τόπος www.ecb.europa.eu

Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για εκπαιδευτικούς και μη εμπορικούς σκοπούς εφόσον αναφέρεται η πηγή.

Για την ορολογία, μπορείτε να συμβουλευθείτε το γλωσσάριο της ΕΚΤ (διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά).

HTML ISBN 978-92-899-6585-9, ISSN 2529-4679, doi:10.2866/581024, QB-CF-24-001-EL-Q

Η τελευταία ημερομηνία που καλύπτουν οι τεχνικές υποθέσεις ήταν η 15η Μαΐου 2024. Οι προβολές για την παγκόσμια οικονομία οριστικοποιήθηκαν στις 16 Μαΐου και οι μακροοικονομικές προβολές για τη ζώνη του ευρώ στις 22 Μαΐου. Η Eurostat δημοσίευσε την προκαταρκτική εκτίμηση για τον πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ στη ζώνη του ευρώ για τον Μάιο στις 31 Μαΐου. Η εκτίμηση αυτή συνέπιπτε με τις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου 2024 για τον γενικό πληθωρισμό. Οι παρούσες προβολές καλύπτουν την περίοδο 2024-26. Οι προβολές που αφορούν τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλό βαθμό αβεβαιότητας και αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την ερμηνεία τους. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το άρθρο με τίτλο «The performance of the Eurosystem/ECB staff macroeconomic projections since the financial crisis», Οικονομικό Δελτίο, Τεύχος 8, ΕΚΤ, 2019. Πλήρης βάση δεδομένων με παλαιότερες μακροοικονομικές προβολές εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος είναι διαθέσιμη στη βάση δεδομένων για τις μακροοικονομικές προβολές (Macroeconomic Projection Database – MPD) στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ. Αυτή η βάση δεδομένων περιλαμβάνει πολλές μεταβλητές με τριμηνιαία συχνότητα.
Οι αναφορές σε διεθνή ή/και παγκόσμια μεγέθη οικονομικών δεικτών στην παρούσα ενότητα δεν περιλαμβάνουν τη ζώνη του ευρώ.
Η πρώτη ανάλυση από τη Eurostat του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ στις συνιστώσες του το α΄ τρίμηνο του 2024 θα δημοσιευθεί μετά την οριστικοποίηση των προβολών των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Ιουνίου 2024. Η ανάλυση σε συνιστώσες που αναφέρεται εδώ βασίζεται σε προκαταρκτικές πληροφορίες από ορισμένες χώρες της ζώνης του ευρώ και σε εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος.
Οι εκτιμήσεις αυτών των επιδράσεων περιβάλλονται από σημαντική αβεβαιότητα. Βλ. το πλαίσιο «A model-based assessment of the macroeconomic impact of the ECB’s monetary policy tightening since December 2021», Οικονομικό Δελτίο, τεύχος 3, ΕΚΤ, 2023.
Βλ. Arce, O. and Sondermann, D., «Low for long? Reasons for the recent decline in productivity», Το ιστολόγιο της ΕΚΤ, 6 Μαΐου 2024.
Η κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ ορίζεται ως η μεταβολή του κυκλικά διορθωμένου πρωτογενούς αποτελέσματος, όπου τα στοιχεία στην πλευρά των εσόδων έχουν προσαρμοστεί ως προς τις επιχορηγήσεις του προγράμματος Next Generation EU (NGEU) (βλ. τις σημειώσεις Πίνακας 4).
Βλ. επίσης «Assessing the macroeconomic effects of climate change transition policies», Economic Bulletin, Issue 1, ECB, 2024.
Οι τιμές της αγοράς που χρησιμοποιούνται είναι αυτές που ίσχυαν στις 15 Μαΐου 2024 (τελευταία ημερομηνία συμπερίληψης στοιχείων για τις τεχνικές υποθέσεις).
Η σχέση ΑΕΠ-απασχόλησης βάσει του νόμου του Okun εκτιμάται με τη χρήση ενός αυτοπαλίνδρομου υποδείγματος κατανεμημένων χρονικών υστερήσεων – ARDL (1,1) – με ψευδομεταβλητή για το β΄ και το γ΄ τρίμηνο του 2020 ώστε να εξαιρεθούν οι μεγάλες διακυμάνσεις που σημειώθηκαν στα δύο τρίμηνα που επηρεάστηκαν περισσότερο από την πανδημία.
Δεδομένης της υποτονικότερης αντίδρασης της εγχώριας ζήτησης στη μείωση της προσφοράς, τόσο η απασχόληση όσο και οι ονομαστικοί μισθοί αυξάνονται.
Επισημαίνεται ότι τα υποδείγματα είναι συμμετρικά ως προς την αντίδρασή τους σε θετικές και αρνητικές διαταραχές και, ως εκ τούτου, μια αντίδραση σε ένα αντίθετο σενάριο από αυτά που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο θα είχε αποτελέσματα που θα ήταν συμμετρικά με όσα εξετάζονται εδώ.

14 June 2024: Projections charts and tables
20 June 2024: Eurosystem staff macroeconomic projections for the euro area countries

α) Προβολές εμπειρογνωμόνων του Ιουνίου 2024	β) Αναθεωρήσεις σε σχέση με τις προβολές εμπειρογνωμόνων του Μαρτίου 2024
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες)	(αναθεωρήσεις: ποσοστιαίες μονάδες και συμβολή σε ποσοστιαίες μονάδες)

α) Απασχόληση	Β) Παραγωγικότητα (ανά απασχολούμενο)
(δείκτης: Q4 2019 = 100)	(δείκτης: Q4 2019 = 100)

α) Αποπληθωριστής του ΑΕΠ και συνιστώσες του	β) Αποπληθωριστής του ΑΕΠ και συνιστώσες του – αναθεωρήσεις σε σχέση με τις προβολές του Μαρτίου 2024
(ετήσιες ποσοστιαίες μεταβολές, συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες)	(συμβολές σε ποσοστιαίες μονάδες)

Συνοπτική παρουσίαση

Πίνακας 1

1 Το διεθνές περιβάλλον

Πίνακας 2

Πλαίσιο 1
Τεχνικές υποθέσεις

Πίνακας

2 Πραγματική οικονομία

Διάγραμμα 1

Διάγραμμα 2

Πίνακας 3

Διάγραμμα 3

Διάγραμμα 4

3 Δημοσιονομικές προοπτικές

Πίνακας 4

4 Τιμές και κόστος

Διάγραμμα 5

Πίνακας 5

Διάγραμμα 6

Διάγραμμα 7

Διάγραμμα 8

Διάγραμμα 9

Διάγραμμα 10

5 Ανάλυση ευαισθησίας και σεναρίων

Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας

Διάγραμμα 11

Πίνακας 6

Πλαίσιο 2
Θα μπορούσαν οι εξαγωγές της Κίνας να οδηγήσουν σε μείωση του πληθωρισμού;

Διάγραμμα A

Διάγραμμα B

Διάγραμμα Γ

Πλαίσιο 3
Εναλλακτικές υποθέσεις για τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της ζώνης του ευρώ και τις επιδράσεις τους στην οικονομία

Πίνακας A

Πίνακας Β

Πλαίσιο 4
Σύγκριση με τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα

Πίνακας

Ο δικτυακός μας τόπος χρησιμοποιεί cookies.

Σας ευχαριστούμε!

Σας ευχαριστούμε!

Επικαιροποιήσαμε την πολιτική μας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Η προτίμηση σας για τη χρήση cookies δεν ισχύει πια.

Συνοπτική παρουσίαση

Πίνακας 1

1 Το διεθνές περιβάλλον

Πίνακας 2

Πλαίσιο 1Τεχνικές υποθέσεις

Πίνακας

2 Πραγματική οικονομία

Διάγραμμα 1

Διάγραμμα 2

Πίνακας 3

Διάγραμμα 3

Διάγραμμα 4

3 Δημοσιονομικές προοπτικές

Πίνακας 4

4 Τιμές και κόστος

Διάγραμμα 5

Πίνακας 5

Διάγραμμα 6

Διάγραμμα 7

Διάγραμμα 8

Διάγραμμα 9

Διάγραμμα 10

5 Ανάλυση ευαισθησίας και σεναρίων

Εναλλακτικές πορείες των τιμών της ενέργειας

Διάγραμμα 11

Πίνακας 6

Πλαίσιο 2Θα μπορούσαν οι εξαγωγές της Κίνας να οδηγήσουν σε μείωση του πληθωρισμού;

Διάγραμμα A

Διάγραμμα B

Διάγραμμα Γ

Πλαίσιο 3Εναλλακτικές υποθέσεις για τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της ζώνης του ευρώ και τις επιδράσεις τους στην οικονομία

Πίνακας A

Πίνακας Β

Πλαίσιο 4Σύγκριση με τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα

Πίνακας

Ο δικτυακός μας τόπος χρησιμοποιεί cookies.

Σας ευχαριστούμε!

Σας ευχαριστούμε!

Επικαιροποιήσαμε την πολιτική μας για την προστασία της ιδιωτικής ζωής.

Η προτίμηση σας για τη χρήση cookies δεν ισχύει πια.

Πλαίσιο 1
Τεχνικές υποθέσεις

Πλαίσιο 2
Θα μπορούσαν οι εξαγωγές της Κίνας να οδηγήσουν σε μείωση του πληθωρισμού;

Πλαίσιο 3
Εναλλακτικές υποθέσεις για τις εξελίξεις στην παραγωγικότητα της ζώνης του ευρώ και τις επιδράσεις τους στην οικονομία

Πλαίσιο 4
Σύγκριση με τις προβλέψεις άλλων οργανισμών και του ιδιωτικού τομέα