KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 27 października 2022

Dzień dobry, wspólnie z panem wiceprezesem witamy Państwa na naszej konferencji prasowej.

Rada Prezesów postanowiła dziś podnieść trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 75 punktów bazowych. Wraz z tą trzecią z rzędu znaczną podwyżką stóp osiągnęliśmy duży postęp w procesie odchodzenia od łagodnej polityki pieniężnej. Podjęliśmy dzisiejszą decyzję i oczekujemy, że będziemy kontynuować podnoszenie stóp procentowych, żeby zapewnić, aby inflacja wkrótce powróciła do naszego celu wynoszącego 2% w średnim okresie. Nasze przyszłe decyzje w sprawie poziomu stóp będą zależeć od kształtowania się perspektyw inflacji i sytuacji gospodarczej i – zgodnie z przyjętym podejściem – zapadać z posiedzenia na posiedzenie.

Inflacja nadal jest zdecydowanie zbyt wysoka i przez dłuższy czas będzie przekraczać docelowy poziom. We wrześniu inflacja w strefie euro wyniosła 9,9%. Powodem rozszerzenia się presji cenowej i wzrostu inflacji w ostatnich miesiącach były gwałtowny wzrost cen energii i żywności, zatory podażowe i ożywienie popytu po pandemii. Nasza polityka pieniężna ma na celu zmniejszyć wsparcie popytu i chronić przed ryzykiem stałego wzrostu oczekiwań inflacyjnych.

Rada Prezesów zdecydowała się także zmienić warunki trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III). Podczas ostrej fazy pandemii ten instrument pełnił kluczową rolę w przeciwdziałaniu zagrożeniom dla stabilności cen. Dziś, ze względu na nieoczekiwany i nadzwyczajny wzrost inflacji, należy go zrekalibrować, tak aby był on spójny z szerszym procesem normalizacji polityki pieniężnej i wzmacniał transmisję podwyżek podstawowych stóp procentowych do warunków udzielania kredytów bankowych. Postanowiliśmy więc dostosować stopy procentowe operacji TLTRO III ze skutkiem od 23 listopada 2022 i zaproponować bankom dodatkowe terminy dobrowolnej wcześniejszej spłaty.

Wreszcie, żeby lepiej dostosować oprocentowanie rezerw obowiązkowych utrzymywanych w Eurosystemie przez instytucje kredytowe do warunków panujących na rynku pieniężnym, zdecydowaliśmy, że rezerwy obowiązkowe będą oprocentowane po stopie depozytowej EBC.

Podjęte dziś decyzje przedstawiono w komunikacie prasowym dostępnym na naszej stronie internetowej. Szczegółowe informacje na temat zmian w warunkach TLTRO III zawarto w osobnym komunikacie prasowym, który ukaże się o godz. 15.45 CET. Kolejny techniczny komunikat prasowy, opisujący zmianę w zakresie oprocentowania rezerw obowiązkowych, także zostanie opublikowany o godz. 15.45 CET.

Powiem teraz bardziej szczegółowo, jak widzimy dalszy rozwój sytuacji gospodarczej i inflacji, po czym objaśnię naszą ocenę warunków finansowych i monetarnych.

Aktywność gospodarcza

W trzecim kwartale bieżącego roku aktywność gospodarcza w strefie euro prawdopodobnie znacznie spowolniła i oczekujemy, że przez pozostałą część tego roku i na początku kolejnego będzie jeszcze słabsza. Wysoka inflacja nadal ogranicza realne dochody ludności i prowadzi do wzrostu kosztów dla przedsiębiorstw, przez co dalej hamuje spożycie i produkcję. Poważne zakłócenia w dostawach gazu jeszcze pogorszyły sytuację, a poziom zaufania zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców gwałtownie spadł, co także odbija się na gospodarce. Popyt na usługi słabnie, po bardzo dobrych wynikach w poprzednich kwartałach, gdy ponownie otwierały się sektory, na których najmocniej odbiły się obostrzenia związane z pandemią. Wskaźniki ankietowe dla nowych zamówień w sektorze przetwórstwa przemysłowego spadają. Ponadto dynamika aktywności gospodarczej na świecie się obniża, w obliczu utrzymującej się niepewności geopolitycznej, wynikającej głównie z nieuzasadnionej agresji Rosji wobec Ukrainy, oraz zacieśnienia warunków finansowania. Pogorszenie się warunków wymiany handlowej, spowodowane tym, że ceny importu rosną szybciej niż ceny eksportu, odbija się na dochodach w strefie euro.

W trzecim kwartale sytuacja na rynku pracy dalej była dobra, w sierpniu stopa bezrobocia utrzymała się na rekordowo niskim poziomie 6,6%. Ze wskaźników krótkookresowych wynika, że w trzecim kwartale nadal powstawały nowe miejsca pracy, jednak osłabienie gospodarki może prowadzić do nieco wyższego bezrobocia w przyszłości.

Żeby ograniczyć ryzyko wzmocnienia inflacji, środki wsparcia fiskalnego mające chronić gospodarkę przed wpływem wysokich cen energii powinny być tymczasowe i ukierunkowane na podmioty w najtrudniejszej sytuacji. Decydenci powinni stworzyć zachęty do ograniczania zużycia energii i zwiększania dostaw energii. Jednocześnie polityka fiskalna rządów powinna świadczyć o dążeniu do stopniowego obniżenia wysokich wskaźników długu publicznego. Polityka strukturalna powinna być kreowana w taki sposób, by zwiększać potencjał wzrostowy i odporność strefy euro i tym samym przyczyniać się do zmniejszenia średniookresowej presji cenowej. Istotny wkład w realizację tych celów będzie mieć szybkie wdrożenie planów inwestycji i reform strukturalnych w ramach programu Next Generation EU.

Inflacja

We wrześniu inflacja zwiększyła się do 9,9%, co było odzwierciedleniem dalszego wzrostu wszystkich składowych. Głównym czynnikiem odpowiadającym za wzrost inflacji ogółem pozostała inflacja cen energii, która wyniosła 40,7%, przy większej kontrybucji ze strony cen gazu i energii elektrycznej. Inflacja cen żywności także dalej wzrosła, do 11,8%, jako że z powodu wysokich kosztów nakładów podrożała produkcja żywności.

Zatory podażowe stopniowo się zmniejszają, ale ich opóźniony wpływ nadal przyczynia się do inflacji. Oddziaływanie stłumionego popytu, choć słabnie, dalej prowadzi do wzrostu cen w sektorze usług. Do narastania presji inflacyjnej przyczynia się też deprecjacja euro.

Presja cenowa jest widoczna w coraz większej liczbie sektorów, co częściowo wynika z wpływu, jaki na całą gospodarkę wywierają wysokie koszty energii. Wskaźniki inflacji bazowej pozostały więc podwyższone. Przykładowo inflacja z wyłączeniem cen energii i żywności we wrześniu jeszcze wzrosła, do poziomu 4,8%.

Dobra sytuacja na rynkach pracy prawdopodobnie będzie pobudzać wzrost płac. Podobny wpływ powinny wywierać dostosowania mające kompensować wyższą inflację. Napływające dane o wynagrodzeniach i niedawne porozumienia płacowe wskazują, że dynamika płac może odbijać. Większość wskaźników długookresowych oczekiwań inflacyjnych wynosi obecnie ok. 2%, jednak ze względu na dalsze rewizje części tych wskaźników ponad przyjęty cel konieczna będzie dalsza obserwacja.

Ocena ryzyka

Napływające dane potwierdzają, że w bilansie ryzyk dla perspektyw wzrostu gospodarczego wyraźnie przeważają czynniki spadkowe, zwłaszcza w najbliższym okresie. Istotnym czynnikiem ryzyka pozostaje długotrwała wojna w Ukrainie. Poziom zaufania może dalej się obniżyć, a ograniczenia po stronie podaży mogą się ponownie zaostrzyć. Koszty energii i żywności także mogą przez dłuższy czas pozostawać wyższe od przewidywanego poziomu. Wzrost gospodarczy w strefie euro może być dodatkowo spowalniany przez osłabienie gospodarki światowej.

Czynniki ryzyka związane z perspektywami inflacji oddziałują przede wszystkim w kierunku jej wzrostu. W krótkim okresie głównym czynnikiem ryzyka są kolejne podwyżki detalicznych cen energii. W średnim okresie inflacja może przewyższyć przewidywany poziom, jeśli ceny energii i surowców żywnościowych będą się zwiększać i silniej przekładać się na ceny konsumpcyjne, zdolności produkcyjne gospodarki strefy euro długotrwale się pogorszą, oczekiwania inflacyjne długotrwale wzrosną ponad poziom przyjęty jako docelowy lub dojdzie do wyższych, niż oczekiwano, podwyżek płac. Z drugiej strony spadek kosztów energii i dalsze osłabienie popytu, zmniejszyłoby presję cenową.

Warunki finansowe i monetarne

Koszty finansowania banków rosną w odpowiedzi na wzrost rynkowych stóp procentowych. Podrożały także kredyty dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Akcja kredytowa na rzecz przedsiębiorstw pozostaje mocna, ponieważ muszą one pokrywać wysokie koszty produkcji i gromadzić zapasy. Jednocześnie popyt na kredyty na finansowanie inwestycji nadal się obniżał. Akcja kredytowa na rzecz gospodarstw domowych słabnie, ponieważ zaostrzyły się standardy kredytowe i popyt na kredyty obniżył się z powodu wzrostu stóp procentowych i spadku zaufania konsumentów.

Z naszego najnowszego badania ankietowego akcji kredytowej banków wynika, że w trzecim kwartale tego roku zaostrzyły się warunki udzielania kredytów wszystkich kategorii. Powodem jest to, że banki są coraz bardziej zaniepokojone gorszymi perspektywami gospodarczymi i ryzykami, z jakimi mierzą się ich klienci w obecnym otoczeniu. Banki przewidują, że w czwartym kwartale będą dalej zaostrzać standardy kredytowe.

Podsumowanie

Podsumowując, podnieśliśmy dziś trzy podstawowe stopy procentowe EBC o 75 punktów bazowych i oczekujemy, że będziemy kontynuować podnoszenie stóp, co ma zapewnić, aby inflacja wkrótce powróciła do naszego średniookresowego celu. Wraz z tą trzecią z rzędu znaczną podwyżką stóp osiągnęliśmy duży postęp w procesie odchodzenia od łagodnej polityki pieniężnej. Do trwającego procesu normalizacji polityki pieniężnej przyczynią się także zmiany w warunkach ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących.

Nasze przyszłe decyzje w sprawie podstawowych stóp procentowych nadal będą zależeć od danych i zapadać z posiedzenia na posiedzenie. Jesteśmy gotowi dostosowywać wszystkie narzędzia w ramach naszego mandatu, żeby doprowadzić do powrotu inflacji do naszego średniookresowego celu inflacyjnego.

Teraz chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.