Συνοπτική παρουσίαση

Οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ σκιάζονται από τις εμπορικές εντάσεις και την αυξημένη παγκόσμια αβεβαιότητα. Για το 2025 ως σύνολο, αυτές οι επιδράσεις φαίνεται να αντισταθμίζονται εν μέρει από την εντονότερη από ό,τι αναμενόταν οικονομική δραστηριότητα το α΄ τρίμηνο, γεγονός που πιθανώς αντανακλά εν μέρει την επίσπευση των εξαγωγών εν αναμονή υψηλότερων δασμών. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η οικονομική δραστηριότητα φαίνεται ότι θα στηριχθεί από τα νέα δημοσιονομικά μέτρα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα. Το βασικό σενάριο υποθέτει ότι οι δασμοί των ΗΠΑ στα αγαθά της ΕΕ, οι οποίοι αυξήθηκαν σε 10%, θα παραμείνουν σε ισχύ σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Σε συνδυασμό με την αυξημένη αβεβαιότητα για την εμπορική πολιτική και την πρόσφατη ανατίμηση του ευρώ, οι υψηλότεροι δασμοί θα επηρεάσουν αρνητικά τις εξαγωγές και τις επενδύσεις και, σε μικρότερο βαθμό, την κατανάλωση της ζώνης του ευρώ. Αντιθέτως, οι νέες δημόσιες δαπάνες για τις υποδομές και την άμυνα, κυρίως στη Γερμανία, αναμένεται να ενισχύσουν την εγχώρια ζήτηση της ζώνης του ευρώ από το 2026. Συνολικά, εξακολουθούν να υφίστανται οι συνθήκες ώστε ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ να ενισχυθεί στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Πιο συγκεκριμένα, η άνοδος των πραγματικών μισθών και της απασχόλησης, οι λιγότερο περιοριστικές συνθήκες χρηματοδότησης – που αντανακλούν κυρίως τις πρόσφατες αποφάσεις νομισματικής πολιτικής – και η εκ νέου άνοδος της εξωτερικής ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών αργότερα εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής αναμένεται να στηρίξουν τη σταδιακή ανάκαμψη. Ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί, σύμφωνα με τις προβολές, σε 0,9% το 2025, 1,1% το 2026 και 1,3% το 2027. Σε σύγκριση με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2025, οι προοπτικές για την αύξηση του ΑΕΠ δεν έχουν αναθεωρηθεί για το 2025, αντανακλώντας τα καλύτερα από ό,τι αναμενόταν εισερχόμενα στοιχεία τα οποία φαίνεται να αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιδράσεις των εμπορικών εντάσεων και την ανατίμηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ. Οι εμπορικές εντάσεις και η ισχυρότερη συναλλαγματική ισοτιμία οδήγησαν σε μια προς τα κάτω αναθεώρηση της ανάπτυξης για το 2026, ενώ η ανάπτυξη δεν έχει αναθεωρηθεί για το 2027.^[1]

Ενώ ο γενικός πληθωρισμός, όπως μετρείται από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), είναι πιθανόν να παραμείνει σε επίπεδο χαμηλότερο του 2% βραχυπρόθεσμα, αναμένεται να επανέλθει στον στόχο σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Ο πληθωρισμός αναμένεται, σύμφωνα με τις προβολές, να μειωθεί στη διάρκεια του 2025 και να διαμορφωθεί στο κατώτατο επίπεδο του 1,4% το α΄ τρίμηνο του 2026 και στη συνέχεια να επανέλθει σε 2,0% το 2027. Η μείωση του γενικού πληθωρισμού στη διάρκεια του 2025 φαίνεται να οφείλεται εν μέρει στον αρνητικό πληθωρισμό της ενέργειας μετά την πρόσφατη μείωση των τιμών του πετρελαίου και των τιμών χονδρικής του φυσικού αερίου. Ο πληθωρισμός της ενέργειας αναμένεται να παραμείνει αρνητικός έως το 2027 όταν θα τεθούν σε εφαρμογή νέα μέτρα μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στο πλαίσιο του νέου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ2). Έπειτα από πρόσκαιρη άνοδο το β΄ τρίμηνο του 2025, ο πληθωρισμός των τιμών των ειδών διατροφής αναμένεται να υποχωρήσει σε ρυθμούς ελαφρώς υψηλότερους του 2% το 2027. Ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ χωρίς την ενέργεια και τα είδη διατροφής (HICPX) αναμένεται να μειωθεί, ωθούμενος από τη συνιστώσα των υπηρεσιών, καθώς οι επιδράσεις των καθυστερημένων προσαρμογών των τιμών για ορισμένα είδη θα εξασθενούν, οι μισθολογικές πιέσεις θα υποχωρούν και οι χαμηλότερες τιμές της ενέργειας θα μετακυλίονται στην αλυσίδα των τιμών. Ο ρυθμός αύξησης των μισθών θα πρέπει να συνεχίσει να ακολουθεί την καθοδική του πορεία καθώς θα εξασθενούν οι πιέσεις για ανάκτηση των προηγούμενων απωλειών πραγματικών μισθών. Σε συνδυασμό με την ανάκαμψη του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας, αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντικά βραδύτερο ρυθμό αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Οι εξωτερικές πιέσεις στις τιμές, όπως αντανακλώνται στις τιμές των εισαγομένων, αναμένεται να παραμείνουν συγκρατημένες υπό την προϋπόθεση ότι οι δασμολογικές πολιτικές της ΕΕ θα παραμείνουν αμετάβλητες, με κάποια καθοδική πίεση να προέρχεται από την ανατίμηση του ευρώ και τη μείωση των τιμών των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων τους τελευταίους μήνες. Σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου 2025, οι προοπτικές για τον γενικό πληθωρισμό βάσει του ΕνΔΤΚ έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,3 της ποσοστιαίας μονάδας (ποσ. μον.) τόσο για το 2025 όσο και για το 2026, λόγω των υποθέσεων για χαμηλότερες τιμές των ενεργειακών βασικών εμπορευμάτων και της ανατίμησης του ευρώ, ενώ δεν έχουν αναθεωρηθεί για το 2027.

Για να καταδειχθούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις δασμολογικές πολιτικές των ΗΠΑ και την τρέχουσα υψηλή αβεβαιότητα που περιβάλλει τις οικονομικές προοπτικές της ζώνης του ευρώ, έχουν καταρτιστεί δύο σενάρια. Ένα ήπιο σενάριο προβλέπει την άρση των διμερών δασμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της ΕΕ (δηλ. μηδενικοί δασμοί προς μηδενικούς δασμούς («zero-for-zero tariffs»)) και την ταχεία μείωση της αβεβαιότητας σχετικά με την εμπορική πολιτική στα επίπεδα πριν από το 2018. Σύμφωνα με ένα τέτοιο σενάριο, η ανάπτυξη θα ήταν υψηλότερη κατά 0,3-0,4 ποσ. μον. την περίοδο 2025-26 σε σχέση με το βασικό σενάριο, ενώ ο πληθωρισμός θα ήταν οριακά υψηλότερος την περίοδο 2026-27. Ένα δυσμενές σενάριο προβλέπει περαιτέρω αύξηση των δασμών των ΗΠΑ σε όλους τους τομείς (σύμφωνα με την ανακοίνωση των λεγόμενων «αμοιβαίων» δασμών (reciprocal tariffs) στις ΗΠΑ), συμμετρικά αντίποινα από την ΕΕ και επίμονα αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με την εμπορική πολιτική. Σύμφωνα με ένα τέτοιο σενάριο, οι προοπτικές για την ανάπτυξη θα ήταν σημαντικά ασθενέστερες σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, ενώ ο πληθωρισμός θα ήταν χαμηλότερος – ιδίως αργότερα στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής. Αυτά τα σενάρια περιγράφονται λεπτομερώς στο Πλαίσιο 2.